Hạ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội từ 80 tuổi xuống còn 75 tuổi giúp chính sách an sinh xã hội bao phủ rộng hơn.
Tại dự thảo, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (LĐ-TB&XH) đề xuất bổ sung trợ cấp hưu trí xã hội để hình thành hệ thống bảo hiểm xã hội đa tầng. Bên cạnh đó, Bộ này đề xuất chỉnh giảm dần độ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội từ đủ 75 tuổi trở lên mà không có lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội hằng tháng khác, thì sẽ được hưởng trợ cấp hưu trí xã hội do ngân sách nhà nước đảm bảo.
Theo đó, tại dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi), Bộ LĐ-TB&XH bổ sung một chương về trợ cấp hưu trí xã hội, trong đó đề xuất điều kiện hưởng trợ cấp hưu trí xã hội là người đủ 75 tuổi trở lên; không có lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội hàng tháng khác theo quy định của Chính phủ.
Đối tượng được hưởng mức trợ cấp hưu trí xã hội là 500.000 đồng/người/tháng và được hưởng bảo hiểm y tế theo quy định của pháp luật về bảo hiểm y tế.
Khi người đang hưởng trợ cấp hưu trí xã hội chết thì người lo mai táng được nhận một lần trợ cấp mai táng bằng 10.000.000 đồng.
Bộ LĐ-TB&XH cho biết, đề xuất này là thể chế hóa một bước chủ trương “điều chỉnh giảm dần độ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội” của Nghị quyết số 28/TW nhằm phấn đấu đạt mục tiêu đến năm 2030 khoảng 60% số người sau độ tuổi nghỉ hưu được hưởng lương hưu, bảo hiểm xã hội hàng tháng và trợ cấp hưu trí xã hội. Đồng thời giao Chính phủ báo cáo Quốc hội quyết định điều chỉnh giảm dần độ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội phù hợp với khả năng của ngân sách nhà nước từng thời kỳ.
Người lao động khi đến tuổi nghỉ hưu có thời gian đóng bảo hiểm xã hội (bao gồm cả bắt buộc và tự nguyện) mà chưa đủ điều kiện hưởng lương hưu (chưa đủ 15 năm đóng) và cũng chưa đủ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội (chưa đủ 75 tuổi) thì lựa chọn hưởng trợ cấp hàng tháng (thấp nhất bằng với mức trợ cấp hưu trí xã hội) cho thời gian trước khi đủ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội tùy thuộc vào thời gian đóng, tiền lương, thu nhập tháng đóng bảo hiểm xã hội của người lao động. Đồng thời, trong thời gian hưởng trợ cấp xã hội hàng tháng thì được hưởng bảo hiểm y tế do ngân sách nhà nước đảm bảo.
“Quy định này nhằm gia tăng đối tượng hưởng trợ cấp hàng tháng mà không phát sinh tăng nhiều ngân sách nhà nước (ngân sách nhà nước chỉ hỗ trợ bảo hiểm y tế còn trợ cấp hàng tháng do quỹ bảo hiểm xã hội đảm bảo từ thời gian đóng bảo hiểm xã hội của người lao động” – Bộ LĐ-TB&XH cho hay.
Theo tính toán của Bộ LĐ-TB&XH, người lao động có thời gian đóng bảo hiểm xã hội là 5 năm với mức tiền lương tháng đóng bình quân như hiện nay có thể được hưởng trợ cấp hàng tháng bằng với mức trợ cấp hưu trí xã hội ngay từ 65 tuổi thay vì phải chờ đến 75 tuổi. Số tiền trợ cấp hàng tháng hưởng sớm 10 năm từ quỹ bảo hiểm xã hội do người lao động đã có 5 năm đóng góp, đồng thời người lao động được hưởng bảo hiểm y tế do ngân sách nhà nước đảm bảo.
Bộ LĐ-TB&XH đánh giá tác động kinh tế của đề xuất này: Đối với ngân sách nhà nước, mức trợ cấp hưu trí xã hội hàng tháng đối với người cao tuổi từ 75 trở lên mà không có lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội hàng tháng khác được đề xuất nâng từ 360.000 đồng/người/tháng lên thành 500.000 đồng/người/tháng sẽ làm phát sinh thêm nguồn kinh phí do ngân sách nhà nước đảm bảo chi trả cho đối tượng này. Kinh phí phát sinh thêm ước tính vào khoảng 7,1 nghìn tỷ đồng/năm.
Tuy nhiên, đối với người cao tuổi từ 75 trở lên mà không có lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội hàng tháng khác, việc nâng mức trợ cấp sẽ giúp họ có thêm hỗ trợ về kinh tế để cải thiện đời sống.
Bộ LĐ-TB&XH ước tính hiện nay có khoảng 1,2 triệu người cao tuổi từ 80 tuổi trở lên mà không có lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội hàng tháng khác đang hưởng trợ cấp xã hội. Khi giảm độ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội từ 80 xuống 75 sẽ có thêm khoảng hơn 700.000 người cao tuổi được hưởng trợ cấp hưu trí xã hội.