Cảnh báo gia tăng số người mắc đái tháo đường không được chẩn đoán

Theo PGS.TS Lương Ngọc Khuê, Cục trưởng Cục Khám chữa bệnh, Bộ Y tế cảnh báo, số người mắc bệnh đái tháo đường không được chẩn đoán đang có gia tăng, có những trường hợp đến khi được chẩn đoán thì đã xuất hiện các biến chứng.

Qua đó, kết quả điều tra năm 2015 của Bộ Y tế cho thấy, 68,9% người tăng đường huyết chưa được phát hiện. Chỉ có 28,9% người bệnh đái tháo đường được quản lý tại cơ sở y tế. Cứ 10 bệnh nhân thì 6 người bị biến chứng do đái tháo đường.

Việt Nam hiện có khoảng 3,5 triệu người mắc bệnh đái tháo đường và con số này được dự báo sẽ tăng lên 6,3 triệu vào năm 2045. Căn bệnh này sẽ tiếp tục ảnh hưởng đến nhiều người Việt Nam hơn khi dân số già đi.

Các triệu chứng của đường huyết cao bao gồm: Ăn nhiều, uống nhiều, tiểu nhiều và sụt cân nhiều. Nếu bệnh đái tháo đường không được chữa trị, có thể gây ra nhiều biến chứng như: Hạ đường huyết, hôn mê nhiễm toan ceton, thậm chí tử vong, bệnh tim mạch, đột quỵ, suy thận mạn tính, loét chân, bệnh lý võng mạc…

Bên cạnh đó, các chuyên gia y tế khuyến cáo, chẩn đoán sớm và điều trị kịp thời bệnh thận, đái tháo đường có thể phòng ngừa mù lòa và giảm các hậu quả của đái tháo đường đối với người bệnh, gia đình và xã hội.

Với mục tiêu chăm sóc sức khỏe người dân ngay từ tuyến y tế cơ sở, nhằm tăng cường cung cấp thông tin hỗ trợ cho bác sĩ, đặc biệt là bác sĩ tuyến dưới trong chẩn đoán điều trị hiệu quả bệnh không lây nhiễm này, Bộ Y tế đã xây dựng ứng dụng hành trình cho bệnh đái tháo đường.

PGS.TS Lương Ngọc Khuê chia sẻ, ứng dụng này được xây dựng dựa trên các hướng dẫn chẩn đoán và điều trị, các hướng dẫn liên quan, được Bộ Y tế phê duyệt như hướng dẫn chẩn đoán và điều trị đái tháo đường tuýp 2, danh mục thuốc, hướng dẫn sử dụng thuốc... Ứng dụng không chỉ đưa ra chỉ dẫn về chẩn đoán khách quan mà còn đề xuất các lựa chọn điều trị theo hướng chẩn đoán và điều trị đái tháo đường tại Việt Nam để bác sĩ quyết định lựa chọn.

Để phòng, chống đái tháo đường tại Việt Nam và hưởng ứng ngày Thế giới phòng, chống đái tháo đường, Bộ Y tế khuyến cáo mỗi người dân hãy có trách nhiệm với sức khỏe của chính mình; chú ý và duy trì lối sống lành mạnh để ngăn ngừa bệnh đái tháo đường và các bệnh khác; và đi khám sàng lọc để được phát hiện sớm bệnh đái tháo đường.

Đối với nhân viên y tế, nhiệm vụ là nâng cao nhận thức và kiến thức về bệnh này cho mọi người và nâng cao năng lực chuyên môn của bản thân để tư vấn, điều trị và quản lý bệnh hiệu quả, sử dụng nguồn lực y tế khác nhau như các hướng dẫn chuyên môn, quy trình kỹ thuật, ứng dụng hành trình bệnh đái tháo đường… trong chẩn đoán và điều trị.

Thực trạng bệnh đái tháo đường hiện nay

Trên thế giới cứ 11 người trưởng thành có 1 người mắc đái tháo đường, trong đó 46,5% người bệnh chưa được chẩn đoán. Dự tính đến năm 2040, cứ 10 người lớn có 1 người mắc bệnh. 3/4 người mắc đái tháo đường ở các quốc gia thu nhập thấp và trung bình. Mỗi 6 giây có 1 người chết vì bệnh đái tháo đường. Chi phí y tế được sử dụng cho quản lý đái tháo đường chiếm 12% trên tổng chi phí y tế toàn cầu.

Phụ nữ mắc đái tháo đường thai kỳ sẽ có nguy cơ sinh con mắc bệnh hoặc các biến chứng khác của đái tháo đường. Cứ 7 đứa trẻ sinh ra thì có một trẻ bị ảnh hưởng bởi đái tháo đường thai kỳ và có khoảng 542.000 đứa trẻ mắc đái tháo đường tuýp 1.

Tính đến nay, 5 phụ nữ trong độ tuổi sinh sản có hai người có nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường. Con số này sẽ còn tiếp tục tăng lên, hơn 199 triệu phụ nữ sống với bệnh đái tháo đường và dự tính sẽ tăng lên 313 triệu người vào năm 2040. Trong đó, hai phụ nữ mắc đái tháo đường thai kỳ thì có một người có nguy cơ tiến triển thành đái tháo đường tuýp 2 thực sự trong vòng 5 - 10 năm sau sinh. Phụ nữ mắc đái tháo đường tuýp 1 tăng nguy cơ sảy thai hoặc sinh con mang dị tật bẩm sinh. Trong khi, phụ nữ mắc đái tháo đường tuýp 2 có nguy cơ cao mắc bệnh tim mạch cao hơn gần 10 lần so với người bình thường.

Đái tháo đường đang trở thành một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở phụ nữ. Do đó, cần tiếp cận với các loại thuốc và giải pháp điều trị bệnh thiết yếu, giáo dục tự quản lý và cung cấp thông tin là chìa khóa đạt được kiểm soát đái tháo đường tối ưu.

Lịch sử và ý nghĩa ngày đái tháo đường thế giới

Ngày Đái tháo đường thế giới được tổ chức lần đầu tiên vào 14/11/1991 đánh dấu ngày sinh của Frederick Banting, người đã cùng Charles Best đóng vai trò quan trọng trong việc tìm ra insulin, một phương pháp điều trị cứu sống bệnh nhân đái tháo đường vào năm 1922.

Từ đó, hàng năm, IDF và WHO lấy ngày 14/11 hưởng ứng ngày đái tháo đường thế giới nhằm nâng cao nhận thức toàn cầu về đái tháo đường, các biến chứng. Đến năm 2016, có hơn 230 tổ chức thành viên của Hiệp hội Đái tháo đường thế giới (IDF) ở hơn 160 quốc gia và vùng lãnh thổ đã tổ chức và hưởng ứng sự kiện này.

Các tổ chức, công ty, các chuyên gia y tế, các chính trị gia, người nổi tiếng và người sống chung với bệnh đái tháo đường và gia đình tham gia hưởng ứng các hoạt động như: Các chương trình tầm soát đái tháo đường, chiến dịch phát thanh và truyền hình, sự kiện thể thao. Thông điệp đơn giản để phòng ngừa bệnh đái tháo đường được đưa ra; Không hút thuốc lá; Ăn nhạt, ăn nhiều rau xanh, ăn đủ lượng kali, ăn nhiều cá, ăn ít mỡ động vật; Hạn chế uống cà phê, bia rượu hoặc các đồ uống có cồn; Duy trì cân nặng chuẩn BMI; Rèn luyện thể lực mức độ trung bình: 30 phút mỗi ngày như đi bộ nhanh, đi xe đạp, chạy, chơi bóng bàn, bơi, khiêu vũ…

-