Bài 1: Gia đình chính sách hàng chục năm khiếu kiện chính quyền

Đất vàng được đền bù với giá không thoả đáng 

Theo đơn thư kêu cứu của ông Lưu Văn Thắng là người đại diện cho 7 người con của Bà mẹ Việt Nam Anh hùng Nguyễn Thị Thân (SN 1914, đã qua đời năm 2007) gửi đến Báo Lao động và Xã hội (Báo điện tử Dân sinh) nêu rõ, gia đình ông có một phần diện tích đất 3.400m2 thuộc thửa đất số 140, 141 tại phường 1, TP Tây Ninh.

Đây là phần đất của mẹ ông Thắng - Bà mẹ Việt Nam Anh hùng Nguyễn Thị Thân, SN 1914 (đã qua đời) để lại cho 10 người con (hiện 7 người còn sống).  Khu đất trên do bà Thân mua của bà Võ Thị Dư, được UBND phường 1, thị xã Tây Ninh (nay là TP Tây Ninh) chứng thực việc sang nhượng và chứng thực xác định rõ trong phần đất bán có diện tích 1.500m2 là đất thổ cư.

Trên diện tích 1.500m2 được xây dựng nhà ở vì trước đây vợ chồng bà Dư chia cho 6 người con, mỗi người 250m2 để làm nhà và đã được chính quyền địa phương xác nhận ngày 29/12/1989. Ngày 4/5/2001, thay mặt gia đình, ông Lưu Văn Thắng (con trai bà Thân) xin cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (đất ở đô thị) và được UBND phường 1, TP Tây Ninh xác nhận gia đình ông Thắng sử dụng ổn định lâu dài từ tháng 9/1992 và đủ điều kiện cấp giấy chứng nhận đất thổ cư diện tích 2.981m2.  

Theo hồ sơ gia đình ông Thắng cung cấp, trong các thông báo nộp thuế đã ghi rõ nội dung là thu thuế nhà đất, còn phần thuế đất nông nghiệp thì bỏ trống. Việc kê khai nộp thuế nhà đất của gia đình ông Thắng cũng được đội thuế, phường 1, TP Tây Ninh xác nhận. 

Năm 2001, UBND tỉnh Tây Ninh tiến hành nâng cấp, mở rộng đường Trần Hưng Đạo và đường 30/4 giáp với mảnh đất trên của gia đình bà Thân. Dự án này thu hồi 829m2 đất (340m2 ở đường Trần Hưng Đạo và hơn 480m2 ở đường 30/4) của gia đình ông Thắng, bà Thân.

Tuy nhiên, khi tiến hành bồi thường, giải tỏa, toàn bộ số đất thu hồi trên đường 30/4 được bồi thường theo giá đất trên đường Trần Hưng Đạo, trong khi thực tế thời điểm đó, giá đất phía đường 30/4 có mức giá bồi thường cao gấp hơn 2 lần so với đường Trần Hưng Đạo, điều này khiến gia đình ông Thắng không đồng ý nên chưa nhận bồi thường. 

Đến năm 2017, TP Tây Ninh tiếp tục thực hiện dự án nâng cấp, mở rộng đường 30/4; ngày 29/12/2017, UBND TP Tây Ninh ban hành 2 Quyết định tiếp tục thu hồi đất của gia đình ông Thắng gồm: Quyết định 197/QĐ-UBND về việc thu hồi đất thực hiện Dự án đầu tư xây dựng công trình nâng cấp, cải tạo và ngầm hóa đường 30/4, theo đó thu hồi đất của gia đình ông Thắng 663,5m2 đất trồng cây lâu năm chưa được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và Quyết định 284/QĐ-UBND thu hồi tiếp của gia đình ông Thắng 1384,2m2 đất trồng cây lâu năm chưa được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Như vậy tổng diện tích đất thu hồi lần này là 2.047,7m2 . 

Ngày 29/01/2018, UBND TP Tây Ninh ban hành quyết định số 193/QĐ-UBND về việc bồi thường, hỗ trợ đối với gia đình ông Thắng để giải phóng mặt bằng thực hiện dự án đầu tư xây dựng đường 30/4, theo đó bồi thường cho gia đình ông Thắng diện tích 2.047,7m2.

Khung giá đất TP Tây Ninh đưa ra áp dụng bồi thường là khung giá đất áp dụng từ năm 2015 đến 2019, tại đường Trần Hưng Đạo là 4.600 (nghìn đồng/m2), tại đường 30/4 là 11.530 (nghìn đồng/m2). Gia đình ông Thắng sau đó không chấp nhận việc thu hồi đất vì cho rằng diện tích đất và loại đất mà UBND TP Tây Ninh nêu ra trong các quyết định thu hồi là không đúng, cũng như việc giá bồi thường theo quy định tại quyết định của UBND TP Tây Ninh là chưa phù hợp với giá đất thị trường.  

Theo ông Thắng giá đất gia đình ông được một công ty thẩm định giá đất thẩm định với mức giá 50 triệu đồng/m2 tại thời điểm đó, do vậy, gia đình ông thực hiện việc khiếu nại các Quyết định nêu trên của Tây Ninh. 

Để có cơ sở giải quyết, tỉnh Tây Ninh đã thuê Công ty TNHH Đo đạc bản đồ Nguyên Phương lập Sơ đồ hiện trạng số 31/SĐHT-ĐC, ngày 24/4/2018, diện tích khu đất còn 3.400,8m2. Dù diện tích đo đạc giảm đến 1.954,1m2 so với diện tích khi mua trước đây nhưng gia đình ông Thắng vẫn chấp nhận, chịu thiệt thòi, chỉ mong vụ việc được giải quyết nhanh và thỏa đáng vì đã kéo dài quá lâu. 

Ngày 29/10/2018, UBND TP Tây Ninh có Quyết định số 193/QĐ-UBND về việc bồi thường, hỗ trợ đối với ông Lưu Văn Thắng số tiền gần 12,3 tỉ đồng, không công nhận diện tích đất thổ cư trên diện tích đất của gia đình. 

Sau khi nhận được khiếu nại của gia đình ông Thắng, UBND TP Tây Ninh đã “sửa sai”, khắc phục bằng cách chỉ công nhận thêm 200m2 trong tổng số 829,06m2 đất thổ cư và bổ sung giá trị bồi thường thêm 4,36 tỉ đồng.  

Trước nhiều bất hợp lý, sai lệch, gia đình ông Thắng đã khiếu kiện vụ án hành chính về các quyết định của UBND tỉnh Tây Ninh và TP Tây Ninh, yêu cầu hủy các quy định, bảo đảm quyền lợi đúng quy định pháp luật. 

Năm 2019, cho rằng các cấp thẩm quyền đã ban hành các quyết định sai gây thiệt thòi nhiều cho gia đình, ông Thắng đã khởi kiện hành chính yêu cầu hủy các quyết định, trả lại cho gia đình diện tích đất không nằm trong dự án đường 30 tháng 4; thu hồi đất theo đúng diện tích thực tế, xác định loại đất là thổ cư, áp dụng giá bồi thường phù hợp và thực hiện hỗ trợ tái định cư theo quy định... Thu hồi bao nhiêu thì bồi thường diện tích đất tương ứng, nếu không có quỹ đất thì bồi thường tiền theo khoản 2,3 Điều 74 Luật Đất đai năm 2013. 

Hơn 20 năm đi tìm công lý 

Trao đổi với PV, ông Thắng cho biết, gia đình rất bức xúc về cách xử lý của những người có thẩm quyền và sẽ theo đuổi vụ kiện đến cùng để đòi lại công bằng cho gia đình. 

Liên quan về vấn đề này, Luật sư Lâm Hiền Phước (Đoàn Luật sư TP.HCM) cho biết, về nguyên tắc, pháp luật đất đai xuyên suốt qua các thời kỳ đều quy định rõ khi nhà nước thu hồi đất của người sử dụng đất mà người bị thu hồi đất có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc đủ điều kiện để được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất theo quy định thì được bồi thường. 

Theo Điểm d, Khoản 1, Điều 100 Luật Đất đai năm 2013 quy định rõ: “Giấy tờ chuyển nhượng quyền sử dụng đất, mua bán nhà ở gắn liền với đất ở trước ngày 15/10/1993 được UBND cấp xã xác nhận là đã sử dụng trước ngày 15/10/1993” thì được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất và không phải nộp tiền sử dụng đất. 

Theo nội dung vụ việc, gia đình bà Thân mua đất năm 1992 đã được UBND Phường 1, thị xã Tây Ninh thời điểm đó xác nhận là đất ở thì mặc nhiên được pháp luật công nhận. Do đó việc cơ quan nhà nước thu hồi đất của gia đình ông Thắng (khi gia đình ông Thắng có đủ điều kiện được cấp GCN QSDĐ) mà không bồi thường là không có căn cứ pháp luật.

Bên cạnh đó, Luật đất đai 2013 cũng quy định việc bồi thường phải theo giá đất của loại đất thu hồi (Điều 74). Gia đình ông Thắng đã được chính quyền địa phương xác nhận là đất ở, đã nộp thuế nhà đất (thổ cư) đối với thửa đất do đó nhà nước thu hồi đất phải bồi thường theo giá đất ở.

Hơn nữa, theo Điều 74, Điều 114 Luật Đất đai 2013; Điều 15 Nghị định 44/2014/NĐ-CP cũng quy định về việc xác định giá đất cụ thể để đền bù cho người có đất bị thu hồi phải căn cứ vào giá đất thị trường và phải phù hợp với giá đất phổ biến trên thị trường.

Bài 2: Hàng chục năm khiếu kiện, Gia đình Mẹ Việt Nam Anh hùng thắng chính quyền