"Vắc xin sẽ giúp chúng ta chấm dứt đại dịch COVID-19 nhưng chỉ khi chúng ta đảm bảo tiếp cận công bằng cho tất cả các quốc gia và xây dựng các hệ thống mạnh mẽ để tiến hành tiêm chủng", Tiến sĩ Tedros Adhanom Ghebreyesus, Tổng Giám đốc WHO phát biểu. "Và nếu chúng ta muốn tránh được các đợt bùng phát của những bệnh đe dọa đến tính mạng như sởi, sốt vàng da và bạch hầu, thì chúng ta phải đảm bảo các dịch vụ tiêm chủng thường xuyên được tiến hành ở mọi quốc gia trên thế giới".
Một cuộc khảo sát của WHO đã cho thấy mặc dù đã có tiến bộ so với tình hình năm 2020, nhưng hơn một phần ba các quốc gia được hỏi (37%) vẫn báo cáo bị gián đoạn dịch vụ tiêm chủng thường xuyên.
Ảnh minh họa.
Các chiến dịch tiêm chủng đại trà cũng bị gián đoạn. Theo dữ liệu mới, 60 chiến dịch tiêm chủng đại trà hiện đang bị hoãn lại ở 50 quốc gia, khiến khoảng 228 triệu người, chủ yếu là trẻ em, có nguy cơ mắc các bệnh như sởi, sốt vàng da và bại liệt. Hơn một nửa trong số 50 quốc gia bị ảnh hưởng ở Châu Phi, nhấn mạnh sự bất bình đẳng kéo dài trong việc tiếp cận các dịch vụ tiêm chủng quan trọng.
Các chiến dịch tiêm chủng phòng bệnh sởi bị ảnh hưởng nhiều nhất. Bệnh sởi là một trong những bệnh dễ lây lan nhất và dễ có các đợt bùng phát lớn khi không được tiêm phòng. Trong số các chiến dịch bị hoãn lại có 23 chiến dịch phòng chống sởi, ảnh hưởng đến khoảng 140 triệu người. Nhiều chiến dịch hiện đã bị trì hoãn hơn một năm.
"Ngay cả trước đại dịch, đã có những dấu hiệu đáng lo ngại cho thấy chúng ta đang bắt đầu thất thế trong cuộc chiến chống lại các bệnh có thể phòng ngừa được ở trẻ em, với 20 triệu trẻ em đã bỏ lỡ các đợt tiêm vắc xin quan trọng," bà Henrietta Fore, Giám đốc điều hành UNICEF cho biết. "Đại dịch đã làm cho tình hình tồi tệ hơn, khiến hàng triệu trẻ em không được tiêm chủng. Hiện vắc xin là thứ đầu tiên mọi người nghĩ đến, chúng ta cần duy trì năng lượng này để giúp mọi trẻ em được tiêm đủ vắc xin phòng chống sởi, bại liệt và các loại vắc xin khác. Chúng ta không nên lãng phí thời gian, thất thế có nghĩa là mất mạng".
Do không được tiêm chủng, gần đây bệnh sởi đã bùng phát nghiêm trọng ở Congo, Pakistan và Yemen. Các cơ quan quan cảnh báo dịch có nguy cơ xảy ra ở những nơi khác khi ngày càng có nhiều trẻ em không được tiêm các vắc xin quan trọng. Những đợt bùng phát này xảy ra ở những nơi đang có xung đột và bị gián đoạn dịch vụ do Covid-19.
Việc cung cấp vắc xin và các thiết bị khác cũng rất cần thiết cho việc tiêm chủng cho trẻ em. Do sự gián đoạn khi bắt đầu đại dịch Covid-19, UNICEF đã cung cấp 2,01 tỷ liều vắc xin vào năm 2020, so với 2,29 tỷ vào năm 2019.
Tiến sĩ Berkley, Giám đốc điều hành của Gavi, Liên minh Vắc xin cho biết: "Hàng triệu trẻ em trên thế giới có nguy cơ không được tiêm các loại vắc xin thường xuyên do đại dịch. Điều này có thể làm đảo ngược những tiến bộ mà tiêm chủng mở rộng đã đạt được trong hai thập kỷ qua. Để hỗ trợ sự phục hồi từ Covid-19 và để phòng chống các đại dịch trong tương lai, chúng ta cần đảm bảo ưu tiên tiêm chủng thường xuyên, tập trung vào việc tiếp cận những trẻ em chưa được tiêm bất kỳ loại vắc xin thường xuyên nào. Để làm được điều này, chúng ta, các cơ quan phát triển, các chính phủ và các tổ chức xã hội dân sự hợp tác chặt chẽ để đảm bảo rằng không trẻ em nào bị bỏ lại phía sau".
Để giúp giải quyết những thách thức này và hỗ trợ phục hồi sau đại dịch COVID-19, UNICEF, Gavi và các đối tác khác đã khởi động Chương trình Tiêm chủng 2030 (IA2030), một chiến lược toàn cầu mới với kỳ vọng tối đa hóa tác động của vắc xin thông qua các hệ thống tiêm chủng mạnh mẽ hơn.
Chương trình này tập trung vào tiêm chủng trong suốt cuộc đời, từ thời thơ ấu đến tuổi thiếu niên và tuổi già. Theo WHO, nếu được thực hiện đầy đủ, chương trình sẽ giúp ngăn chặn khoảng 50 triệu ca tử vong, 75% trong số này ở các nước có thu nhập thấp và trung bình thấp.
Các mục tiêu sẽ đạt được vào năm 2030 bao gồm: Đạt 90% trẻ em và thanh thiếu niên được tiêm vắc xin thiết yếu. Giảm một nửa số trẻ em hoàn toàn không được tiêm vắc xin. 500 quốc gia hoặc địa phương triển khai tiêm chủng các loại vắc-xin mới hoặc vắc-xin còn chưa được sử dụng như vắc xin COVID-19, vắc xin rota, hoặc vắc xin HPV.
Để đạt được các mục tiêu đầy tham vọng của Chương trình Tiêm chủng, WHO, UNICEF, Gavi và các đối tác đang kêu gọi hành động mạnh mẽ. Các nhà lãnh đạo thế giới và cộng đồng y tế và phát triển toàn cầu cần cam kết rõ ràng với Chương trình Tiêm chủng 2030 và đầu tư vào các hệ thống tiêm chủng mạnh mẽ hơn, với các cách tiếp cận phù hợp cho các quốc gia dễ bị tổn thương và bị ảnh hưởng bởi xung đột. Tiêm chủng là một yếu tố quan trọng trong hệ thống chăm sóc sức khỏe hiệu quả, là trọng tâm của việc chuẩn bị và ứng phó với đại dịch, và là yếu tố then chốt trong ngăn chặn gánh nặng của nhiều dịch bệnh khi xã hội mở cửa trở lại.
Tất cả các quốc gia nên xây dựng và thực hiện các kế hoạch tiêm chủng quốc gia phù hợp với khuôn khổ Chương trình Tiêm chủng 2030 và tăng cường đầu tư để tất cả mọi người có thể tiếp cận các dịch vụ tiêm chủng. Các nhà tài trợ và chính phủ cần tăng cường đầu tư vào nghiên cứu và đổi mới, phát triển và phân phối vắc xin, tập trung vào nhu cầu của dân số không được tiếp cận.
Ngành công nghiệp dược phẩm và các nhà khoa học, cùng với các chính phủ và các nhà tài trợ cần tiếp tục hợp tác đẩy nhanh nghiên cứu và phát triển vắc-xin, đảm bảo nguồn cung vắc xin với giá cả phải chăng để đáp ứng nhu cầu toàn cầu và áp dụng các bài học từ COVID-19 cho các bệnh khác.