Hội thảo “Xây dựng tiêu chí và danh mục sách tinh hoa tri thức thế giới”

18 năm một chặng đường

Hội thảo được tổ chức sau dấu mốc 18 năm xây dựng và phát triển của Nhà xuất bản Tri Thức. Với vai trò là nhà xuất bản duy nhất trực thuộc Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam, Nhà xuất bản Tri Thức đã có những đóng góp đáng kể trong quá trình truyền thông, phổ biến kiến thức. Trong đó, loạt tác phẩm làm nên dấu ấn- có thể coi như tủ sách định hình thương hiệu của Nhà xuất bản Tri thức là Tủ sách Tinh hoa tri thức thế giới.

Mở đầu, bà Phạm Thị Bích Hồng, Giám đốc – Tổng biên tập Nhà xuất bản Tri thức đã trình bày báo cáo đề dẫn Tổng quan về Tủ sách Tinh hoa tri thức thế giới của Nhà xuất bản Tri thức và hướng phát triển trong thời gian tới.

Tủ sách Tinh hoa tri thức thế giới là một sáng kiến được truyền cảm hứng từ tinh thần khai trí của nhà yêu nước Phan Chu Trinh. Dự án mang sứ mệnh du nhập những tinh hoa tri thức và văn hóa của nhân loại về Việt Nam thông qua việc dịch thuật và xuất bản các tác phẩm kinh điển trong kho tàng tri thức và văn hóa của nhân loại.

Mục tiêu của dự án là dịch ra tiếng Việt và xuất bản khoảng 500 tác phẩm đặc biệt có giá trị trong hệ thống tư tưởng, văn hóa và tri thức của thế giới. Các tác phẩm trong dự án góp phần phổ biến tinh hoa tri thức (bằng tiếng Việt) cho giới học thuật và đông đảo độc giả quan tâm.

Đến nay, Tủ sách Tinh hoa tri thức thế giới đã có 72 đầu sách - con số tuy khiêm tốn so với mục tiêu đề ra, song thành quả này là kết tinh từ tâm huyết, nỗ lực bền bỉ của các học giả, dịch giả, tác giả cùng đội ngũ cán bộ, nhân viên Nhà xuất bản.

Theo ThS Lê Thanh Tùng, Trưởng Ban Truyền thông và Phổ biến kiến thức thì Tủ sách Tinh hoa tri thức thế giới trực tiếp góp phần thực hiện nhiệm vụ truyền thông, phổ biến kiến thức của Liên Hiệp Hội. Sự cống hiến này đã được tái hiện khi nhìn lại chặng đường gần 20 năm hình thành và phát triển của Nhà xuất bản Tri thức trong bài tham luận của PGS. TS Phạm Bích San, chuyên gia xã hội học.

Một số tác phẩm tiêu biểu trong Tủ sách Tinh hoa tri thức thế giới được độc giả yêu tri thức biết đến như: Bàn về tự do (J. S. Mill), Thế giới như tôi thấy (A. Einstein), Tâm lý học đám đông (Gustave Le Bon), Nguồn gốc các loài (Charles Darwin), Walden hay Một mình sống trong rừng (Henry David Thoreau), Émile hay là về giáo dục (Jean-Jacques Rousseau) v.v.

Trong số đó, có những tác phẩm được yêu thích, tái bản nhiều lần như Bàn về tự do (J. S. Mill), Thế giới như tôi thấy (A. Einstein), Tâm lý học đám đông (Gustave Le Bon) được các bạn độc giả say mê tìm đọc.

Trong bài tham luận, GS. TS Nguyễn Trọng Chuẩn, Phó Chủ tịch Hội Triết học, Tổng biên tập nghiên cứu triết học đã khẳng định vai trò của Tủ sách Tinh hoa tri thức thế giới trong thời gian qua và chia sẻ những gợi ý phát triển.

Khuyến nghị để phát triển

Về tiêu chí và danh mục sách tinh hoa, tham luận từ các đại biểu như Dịch giả, nhà nghiên cứu Đinh Tuấn Minh; Dịch giả, nhà nghiên cứu Giáp Văn Dương đã cung cấp những đề xuất đáng lưu tâm. Đây là hai nhà nghiên cứu có kinh nghiệm hoạt động thực tiễn trong lĩnh vực dịch thuật, giáo dục và xuất bản nên sáng kiến từ hai đại biểu này có sự kết hợp hài hòa giữa thực trạng cần bảo lưu chất lượng và tất yếu cần phải tìm phương hướng để dần dần phổ cập những đầu sách chất lượng ấy trên thị trường.

Mặc dù mang sứ mệnh khai dân trí, sách tinh hoa thường có giá trị học thuật cao nên tương đối kén người đọc. Đây là điều mà các đại biểu tham dự hội thảo trăn trở. Để phát triển Tủ sách Tinh hoa tri thức thế giới, ông Nguyễn Hữu Giới, Chủ tịch Hội Thư viện Việt Nam có chia sẻ để phát triển Tủ sách thì cần chọn lọc những tác giả, tác phẩm thực sự chất lượng, mang chân giá trị kết hợp với đẩy mạnh hoạt động truyền thông, quảng bá.

Ông Phạm Văn Giang – Giảng viên khoa Triết, Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn cũng đóng góp ý kiến về hoạt động đọc sách tinh hoa trong các trường đại học. Ông cho rằng cần tăng cường sự phối hợp giữa Nhà xuất bản với các đơn vị đào tạo để sách tinh hoa trở nên gần gũi hơn với giảng viên, sinh viên.

Trước khi bế mạc, Hội thảo cũng ghi nhận những ý kiến đáng chú ý đến từ các học giả có uy tín lâu năm, mái đầu tuy bạc nhưng vẫn giữ tấm lòng son với hoạt động khai trí của Nhà xuất bản Tri Thức, phát triển văn hóa đọc của cộng đồng. Ví dụ như đề xuất bổ sung thêm các tác phẩm thuộc nền văn minh Ấn Độ, Ả Rập, Nhật Bản vào Tủ sách Tinh hoa tri thức thế giới. Những ý kiến chân thành, khách quan từ các đơn vị phân phối sách (đại diện từ Book Hunter) cũng mang đến thêm những gợi ý tích cực để các đầu sách đến từ Nhà xuất bản Tri Thức phát triển trên thị trường sách hơn nữa trong tương lai.