Khắc phục tình trạng thiếu vitamin D ở trẻ

Trẻ khó ngủ, mệt mỏi vì thiếu vitamin D

Bé H.G.M (7 tuổi ở Hà Nội) phát triển tinh thần, vận động bình thường, chỉ thỉnh thoảng bị đau mỏi chân tay. Dịch bệnh bùng phát, bé ở nhà nhiều tháng, ít vận động ngoài trời. Hơn 1 tháng nay, bé ra nhiều mồ hôi tay, chân, hay mệt mỏi, buổi tối trằn trọc, khó ngủ nên gia đình quyết định đưa con đến bệnh viện kiểm tra sức khỏe.

Bác sĩ kiểm tra nhiệt độ, chức năng hô hấp, tim, phổi của bé đều trong giới hạn bình thường. Tuy nhiên, cân nặng và chiều cao thiếu nhẹ so với chuẩn tăng trưởng của Tổ chức Y tế Thế giới. Về kết quả xét nghiệm kiểm tra vi chất đáng lưu ý có chỉ số xét nghiệm vitamin D: 17.10 ng/ml, tức thiếu nặng theo phân loại tình trạng thiếu vitamin D của Hội Nội tiết Mỹ (Thiếu nhẹ: 20-29 ng/ml, thiếu nặng <=20 ng/ml, đủ >= 30 ng/ml).

BS Trần Thị Kim Ngọc - Chuyên khoa Nhi, Bệnh viện đa khoa Medlatec cho biết: Thời gian gần đây, chuyên khoa Nhi tiếp nhận nhiều bé đến khám do đổ mồ hôi khi ngủ (còn gọi là mồ hôi trộm), trẻ trằn trọc, khó ngủ, đau mỏi chân tay đặc biệt sau chơi thể thao. Sau khi thăm khám, đa số đều có biểu hiện thiếu vitamin D.

Vitamin D - Vi chất thiết yếu cho sự phát triển và phòng chống bệnh tật

Chia sẻ về vai trò của vitamin D, BS Trần Thị Kim Ngọc cho biết: Ða số chúng ta thường chỉ biết đến vai trò quan trọng của vitamin D trong việc tạo cấu trúc xương. Tuy nhiên, vitamin D còn có nhiều vai trò quan trọng khác như trong quá trình phân chia tế bào, bài tiết và chuyển hoá các hormone, bao gồm hormone tuyến cận giáp và insulin. Vitamin D cũng có khả năng ảnh hưởng đến sự biệt hóa một số tế bào ung thư như ung thư da, xương và các tế bào ung thư vú; Giảm nguy cơ phát triển ung thư (vú, đại tràng và tuyến tiền liệt), điều hòa cân bằng nội môi của canxi và phốt pho trong cơ thể.

Ngoài ra, các nghiên cứu đã kết luận, trong giai đoạn dịch Covid-19, vitamin D không chỉ giúp tăng cường hệ miễn dịch bẩm sinh mà còn giúp hệ miễn dịch không phản ứng quá mức đưa cơ thể người vào tình thế nguy hiểm có thể tử vong. Tức là vitamin D có thể giảm tỷ lệ tử vong đến 50% do giảm các biến chứng dẫn đến tử vong sau khi mắc bệnh.

Nếu thiếu hụt vitamin D sẽ gây ra còi xương ở trẻ sơ sinh và trẻ em, cũng như gây loãng xương ở người lớn.

Khi nào cần thiết bổ sung vitamin D cho trẻ?

Theo kết quả nghiên cứu tại Bệnh viện Nhi Trung ương, tỷ lệ thiếu vitamin D ở trẻ là 23,9%. Trong đó, lứa tuổi 6-15 là giai đoạn quan trọng cho sự phát triển của trẻ, nhất là tăng trưởng về chiều cao và sự khoáng hóa xương, đặc biệt đây được coi là giai đoạn trẻ phát triển đột phá về thể chất tốt nhất. Vì vậy, dinh dưỡng giai đoạn này rất quan trọng, đặc biệt vitamin D và canxi.

Theo các khuyến nghị, lượng vitamin D bổ sung ở trẻ < 1 tuổi là 400 IU/ ngày, trẻ em từ 1 tuổi trở lên và người trưởng thành < 50 tuổi là 600 IU/ngày, ở người trưởng thành từ 50 tuổi trở lên và phụ nữ mang thai hoặc đang cho con bú là 800 IU/ngày.

BS Trần Thị Kim Ngọc khuyến cáo, cha mẹ cần đưa trẻ đi khám để được đánh giá có thiếu vitamin D hay không khi thấy trẻ xuất hiện một trong những dấu hiệu như:

- Trẻ hay quấy khóc, khó ngủ và trằn trọc không ngủ được, ra mồ hôi trộm (vào ban đêm khi trời không nóng), trẻ mọc răng chậm, chậm biết đi, biến dạng xương, đau mỏi chân tay...

- Trẻ sinh non, trẻ không tiếp xúc với ánh nắng mặt trời (sinh trong mùa đông);

- Trẻ có chế độ ăn chủ yếu dựa vào rau và các loại hạt, không sử dụng sữa hoặc các thực phẩm có vitamin D;

- Trẻ mắc các bệnh nhiễm khuẩn (nhiễm khuẩn hô hấp, sởi, rối loạn tiêu hoá kéo dài…).

Thiếu hụt vitamin D là nguyên nhân gây còi xương ở trẻ nhỏ và bệnh loãng xương ở người lớn do tổ chức hữu cơ của xương không được khoáng hóa. Những nghiên cứu cho thấy, chế độ ăn nghèo canxi sẽ làm tăng dị hóa vitamin D gây còi xương ở trẻ em.

Cách bổ sung vitamin D phòng còi xương ở trẻ em

Vitamin D cung cấp chủ yếu cho cơ thể là tổng hợp vitamin D3 ở da, chiếm khoảng 90-95% tổng lượng vitamin D được tổng hợp từ môi trường. Nguồn cung cấp thứ yếu vitamin D là từ thức ăn chiếm 5-10% tổng lượng vitamin D được tổng hợp, phần lớn là vitamin D2. Bởi vậy, để phòng bệnh còi xương ở trẻ em, cha mẹ cần bổ sung vitamin cho con bằng các cách như:

- Tắm nắng: Vitamin D chủ yếu được tổng hợp tự nhiên qua da người nên cần trẻ được tiếp xúc trực tiếp với ánh sáng mặt trời. Cho trẻ vui chơi ngoài trời là cách giúp trẻ bổ sung vitamin D, tốt nhất trước 10h sáng. Trường hợp trẻ cách ly, gia đình cần mở rộng cửa sổ để nhà được thông thoáng và cho trẻ chơi nhiều nhất có thể chỗ có ánh nắng mặt trời vào nhà.

- Chế độ dinh dưỡng: Là một loại vitamin tan trong chất béo, trong dầu, hấp thu cùng chất mỡ vào vòng tuần hoàn chung, vì vậy cần đa dạng thực phẩm giàu vitamin D trong bữa ăn như cá béo tươi, nấm, lòng đỏ trứng gà, sữa chua nguyên kem, gan bò và thịt vịt.

- Bổ sung vitamin D theo đơn của bác sĩ nếu có.