Nhiều giải pháp hay
Dưới sự điều hành của ông Nguyễn Hồng Minh, Tổng cục trưởng Tổng cục dạy nghề (Bộ LĐ-TB&XH) và bà H’Ngăm Niê Kdăm, Phó trưởng Ban chỉ đạo Tây Nguyên, tại hội thảo có gần 20 tham luận mang tính chuyên sâu của đại diện các Sở LĐ-TB&XH, các trường nghề, các công ty trong khu vực được trình bày. Các tham lập đã tập chung nêu bật nhiều giải pháp thiết thực để nâng cao chất lượng đào tạo nghề. Theo đánh giá của Ban chỉ đạo Tây Nguyên thì; phải nhìn nhận vào thực trạng của khu vực Tây Nguyên là chất lượng nguồn nhân lực, lao động qua đào tạo nghề rất thấp, năng suất lao động bằng 47,5% mức trung bình của cả nước đã ảnh hưởng lớn đến sự phát triển và năng lực cạnh tranh. Tỉ lệ người dân tộc thiểu số không có nghề nghiệp, đào tạo nghề không thích hợp diễn ra phổ biển. Giải pháp nên áp dụng ngay đó là; Xây dựng chính sách ứng phó với những thách thức thực tế trong đào tạo nghề, là đào tạo nghề cho các nhóm dễ bị tổn thương và các lĩnh vực đang phát triển thiếu bền vững. Tăng cường sự phối hợp giữa Bộ LĐ-TB&XH và Ban chỉ đạo Tây Nguyên trong việc chỉ đạo đào tạo nghề gắn với nhu cầu thị trường lao động. Những giải pháp này nhận được sự đồng thuận của đông đảo đại biểu dự hội thảo.
Các đại biểu thảo luận tại hội thảo
Đại diện Bộ LĐ-TB&XH cũng thẳng thắng nhận định; Do nhiều hạn chế cả khách quan lẫn chủ quan nên đến hết năm 2015, tổng dân số các tỉnh Tây Nguyên và các huyện miền núi giáp Tây Nguyên khoảng 8 triệu người. Trong đó số người trong độ tuổi lao động là 5 triệu, số lao động ở thành thị chỉ gần 30%, còn lại là ở nông thôn. Tỷ lệ thất nghiệp ở thành thị là 2,32%, thiếu việc làm ở nông thôn là 3,4%. So với cả nước tỉ lệ thất nghiệp và thiếu việc làm ở Tây Nguyên còn cao. Đặc biệt nguyên nhân khách quan như hạn hán, thiên tai liên tục xảy ra khiến điều kiện Tây Nguyên càng trở nên khó khăn hơn.
Các đại biểu thảo luận nhóm
Trước thực trạng này, các đại biểu thảo luận và cùng nhất trí với nhiều giải pháp như; Từ nay đến năm 2020, mỗi tỉnh ở Tây Nguyên ít nhất phải có một trường cao đẳng nghề. Các trường phải cam kết đầu ra cho học viên. Các trường phải đảm nhiệm được nhiệm vụ đào tạo nhân lực trình độ cao phục vụ các ngành kinh tế mũi nhọn của địa phương và khu vực trong đó mỗi trường phải có 2 đến 3 nghề cấp độ khu vực ASEAN. Nhanh chóng nâng cấp các trường dân tộc nội trú, khoa dân tộc nội trú ở Tây Nguyên và khu vực giáp ranh, để có đủ điều kiện đào tạo bước đầu cho con em người dân tộc thiểu số. Đồng thời, tăng cường đầu thư cho thiết bị dạy học. Xem thiết bị là yếu tố quan trọng. Tăng cường tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm của cơ sở giáo dục nghề nghiệp…
Các yếu tố cần thiết
Để đạt được những kết quả khả quan, ngoài các giải pháp mang tính chất phổ quát và vĩ mô được đưa ra, nhiều đại biểu cũng nhìn nhận cần có nhiều yếu tố cần thiết phù hợp với mỗi địa phương. Đại diện Sở LĐ-TB&XH Kon Tum cho rằng; Các cơ sở dạy nghề ở mỗi địa phương phải căn cứ vào điều kiện ở địa phương đó. Không thể áp dụng chung chung được. Như ở Kon Tum, việc tuyển sinh đầu vào vừa chịu áp lực về chỉ tiêu vừa phải chịu áp lực về chất lượng. Vì vậy công tác tuyển sinh luôn gặp khó. Hơn nữa, sự liên kết với các doanh nghiệp chưa có cơ chế riêng nên cần thiết phải thiết lập mối liên kết giữa doanh nghiệp với cơ sở đào tạo trước khi tiến hành tuyển sinh. Nhiều tỉnh khác cũng gặp vướng mắc này.
Một số yếu tố cần thiết nữa được Sở LĐ-TB&XH Lâm Đồng và một số cơ sở dạy nghề đưa ra, là cần nhanh chóng triển khai đồng bộ Luật Giáo dục nghề nghiệp. Chương trình khung để tập huấn cho giáo viên nghề còn hạn chế, chậm thay đổi. Cần phải tiếp tục và tăng cường kinh phí hỗ trợ học nghề từ Đề án đào tạo nghề cho lao động nông thôn, để đáp ứng như cầu thực tế hiện nay cũng như mục tiêu đến năm 2020. Đồng thời phải có tiêu chí cụ thể về lao động tay nghề cao để làm cơ sở đào tạo, bồi dưỡng phát triển nguồn nhân lực làm nền tảng cho hệ thống giáo dục nghề nghiệp. Đứng về phía doanh nghiệp, Tổng công ty 15 (thuộc Binh đoàn 15) vạch ra các yếu tố cần thiết phải thực hiện liên tục là; Các trường nghề, các Sở LĐ-TB&XH trên địa bàn Tây Nguyên cần phối hợp chặt chẽ với các công ty lớn trong việc giải quyết việc làm cho người học. Phải chủ động tìm đến các doanh nghiệp để khảo sát xem nhu cầu của họ cần gì. Tăng cường mối liện hệ giữa các địa phương, đơn vị trong khu vực theo hướng hình thành trung tâm thông tin thị trường lao động của khu vực để tổ chức thu thập thông tin chi tiết nhân lực của từng nhóm nghề. Trường cao đẳng nghề Gia Lai cũng cho rằng; Lượng lao động xuất khẩu ở Tây Nguyên thấp, còn nhập nhằng giữa nhiều đơn vị đào tạo nghề. Ở các huyện cần nhanh chóng sát nhập các Trung tâm dạy nghề và Trung tâm giáo dục thường xuyên, bổ sung chức năng cho các trung tâm. Sự sát nhập ấy sẽ làm cho hệ thống dạy nghề tập trung có trọng điểm hơn.
Bà Kreibich phát biểu tại hội thảo
Bà Kreibich, đại diện cho tổ chức Giz cũng nhận định rằng; Để công tác đào tạo nghề gắn với thị trường lao động ở Tây Nguyên từ nay đến năm 2020 phát triển hiệu quả thì cần để doanh nghiệp tham gia từ xây dựng tiêu chuẩn đến thực hiện triển khai chương trình đào tạo nghề và kiểm tra chất lượng chứng chỉ nghề. Mở thêm và khuyến khích các doanh nghiệp tham gia đào tạo nghề. Thúc đẩy việc trao đổi, cọ sát giáo viên và giảng viên giữa doanh nghiệp và các cơ sở đào tạo.
Sẽ sớm đưa nhiều chính sách vào thực tiễn
Các đại biểu dự hộ thảo cũng cho rằng; Sau cuộc khảo sát trên diện rộng cho thấy, rất nhiều giáo viên không hào hứng với công việc của mình bởi chính sách đối với giáo viên dạy nghề còn thấp, chưa phù hợp. Nên sẽ sớm đưa ra các chính sách phù hợp cho giáo viên nghề.
Bà H’Ngăm Niê Kdăm và ông Nguyễn Hồng Minh điều hành hội thảo
Sau khi tiếp nhận các ý kiến từ nhiều tham luận của các đại biểu, ông Nguyễn Hồng Minh đưa ra một số kết luận; Hầu hết các ý kiến đều thiết thực, sẽ đưa vào áp dụng ngay. Đồng thời Bộ LĐ-TB&XH cũng sẽ nghiên cứu cơ chế khuyến khích, huy động đội ngũ giáo viên có tay nghề cao. Tăng cường các biện pháp kết nối doanh nghiệp với cơ sở đào tạo. Nghiên cứu, đề xuất Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ cho giáo viên các cơ sở giáo dục nghề nghiệp có từ 50% học sinh là người dân tộc thiểu số được hưởng chính sách đối với nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục công tác ở trường chuyên biệt, ở vùng có điều kiện kinh tế đặc biệt khó khăn. Đồng thời cũng sẽ sớm ban hành văn bản hướng dẫn thực hiện Luật Giáo dục nghề nghiệp đối với trình độ cao đẳng, trung cấp. Nhiều chính sách thiết thực khác hỗ trợ tố đa cho công tác đào tạo nghề ở Tây Nguyên đến năm 2020, cũng sẽ được rà soát, ban hành. Sớm thống nhất quản lý nhà nước về giáo dục nghề nghiệp.