Ở tuổi lên 3 tuổi, não trẻ đã dần hình thành khả năng phân tích và nhìn nhận vấn đề. Trẻ có xu hướng bắt chước và làm theo người lớn. Nếu trẻ được học những kỹ năng sống ngay từ lúc này, trẻ sẽ có được sự tự tin, tự lập, hoà đồng với mọi người, biết chia sẻ, có tấm lòng nhân ái, biết kiên trì vượt qua khó khăn…, để trở thành một con người thành công trong cuộc sống sau này.
Dạy trẻ tự mặc quần áo
Nhiều cha mẹ tước đi quyền tự chủ của trẻ bằng cách mặc quần áo cho con mỗi ngày cho dù trẻ đã hơn 3 tuổi. Thậm chí, với một số trẻ 2 tuổi cũng đã có thể tự mặc các loại quần áo đơn giản. Trừ những loại kéo khóa hay có khuy cài, dây buộc phức tạp, trẻ mới cần tới sự hỗ trợ của cha mẹ. Hãy để con tự chọn mặc quần áo gì ngày hôm nay; tuy nhiên, nếu sự lựa chọn của trẻ không phù hợp với thời tiết hoặc hoàn cảnh, bạn nên nhẹ nhàng góp ý với con hoặc đưa ra 2-3 lựa chọn khác nhau để trẻ quyết định.
Dạy trẻ ăn uống đúng cách
Khi trẻ có thể ngồi vững và biết cách cầm, nắm đồ vật, cha mẹ hãy dạy trẻ cách tự xúc thức ăn. Đầu tiên, cha mẹ có thể cho con tự tập ăn bằng thìa và uống nước bằng cốc có quai. Trong quá trình tập xúc thức ăn, có thể trẻ làm rơi, vãi, nhìn mất vệ sinh; cha mẹ hãy kiên nhẫn, dần dần trẻ sẽ trở nên khéo léo mà thôi. Hãy cho con ăn bằng bát inox hoặc nhựa an toàn để nếu trẻ có làm rơi thì bát không vỡ, trẻ không bị thương. Nếu bạn cho con đi học mầm non sớm thì kỹ năng này chắc chắn con rất thành thục vì các giáo viên mầm non sẽ yêu cầu trẻ tự xúc ăn mỗi ngày. Đến khi trẻ 5 tuổi trở lên, bạn có thể dạy con cách cầm đũa để gắp thức ăn, hãy mua cho trẻ đôi đũa nhỏ dành riêng cho trẻ em để trẻ dễ dàng điều khiển.
Trong quá trình tập xúc thức ăn, trẻ có thể trẻ làm rơi, vãi, nhìn mất vệ sinh; cha mẹ hãy kiên nhẫn, dần dần trẻ sẽ trở nên khéo léo mà thôi.
Dạy trẻ tự đi vệ sinh
Khi trẻ được khoảng 2 tuổi trở lên, đó cũng là lúc cha mẹ có thể dạy trẻ cách tự đi vệ sinh đúng chỗ.
Đầu tiên, hãy hướng dẫn trẻ tự ngồi bô. Nếu bé không thực hiện được, hãy để con được nghỉ ngơi một thời gian cho đến khi tâm lý bé tốt hơn. Mỗi lần buồn đi vệ sinh, con tự giác ra ngồi bô, bạn đừng quên khen ngợi con nhé. Sau thời gian tập ngồi bô, bạn có thể tập cho bé ngồi bồn cầu. Tuy nhiên, hầu hết các bồn cầu trong các gia đình được thiết kế dành cho người lớn nên trẻ sẽ không ngồi vừa. Để con ngồi được bồn cầu, cha mẹ hãy đặt mua thêm miếng lót bồn cầu cho trẻ em.
Dạy trẻ tự đánh răng, rửa mặt, rửa tay
Song song với việc tập tự đi vệ sinh, thì cha mẹ cũng hướng dẫn trẻ cách tự đánh răng, rửa mặt, rửa tay với xà phòng đúng cách. Ban đầu, cha mẹ hãy đứng bên để giám sát việc trẻ tự đánh răng, rửa mặt vì mùi thơm ngọt ngào của kem đánh răng khiến trẻ nhầm tưởng đó là kẹo ngọt nên một số trẻ thường có thói quen nuốt kem đánh răng. Hãy nói cho trẻ hiểu kem đánh răng để làm sạch răng, chứ kem đánh răng không phải kẹo ngọt. Khoảng 3 tuổi, trẻ đã có thể tự lau mặt, tuy nhiên tay trẻ yếu nên không thể giặt và vắt khăn, cha mẹ hãy trợ giúp trẻ.
Với việc rửa tay, đa phần trẻ em đều thích nghịch nước, do đó, bạn cần giám sát việc trẻ tự rửa tay nếu không chúng sẽ “ngủ quên” ở trong nhà tắm.
Dạy trẻ làm những việc nhà đơn giản
3 tuổi, trẻ có thể tự gấp và cất quần áo của mình, giúp mẹ lấy một vài vật dụng nhỏ và nhẹ như: chìa khóa, điện thoại, quyển sách, tờ báo…
Một số trẻ rất thích phụ mẹ nấu ăn, hãy cho trẻ tham gia cùng bạn bằng những việc đơn giản như: rửa quả cà chua, cất quả chanh vào tủ lạnh… hay lấy cho cha mẹ cái thìa, cái cốc, củ hành, củ tỏi… Tuy nhiên, cần chú ý vấn đề an toàn cho trẻ vì không gian bếp nấu ăn ẩn chứa nhiều hiểm họa tai nạn thương tích đối với trẻ em như có các vật sắc nhọn, lửa, hóa chất…
Dạy trẻ biết chia sẻ
Trẻ em lứa tuổi mầm non thường hành động theo bản năng. Trẻ thích gì đòi bằng được, không thích thì vứt bỏ, thậm chí đập phá. Trẻ chưa biết nhường nhịn các bạn khi chơi cùng, sẵn sàng giằng, đánh bạn để có được thứ đồ mà mình muốn. Cha mẹ cần dạy trẻ biết chia sẻ đồ chơi và nhường nhịn bạn bè, nhất là các em nhỏ hơn mình.
Dạy trẻ biết xin lỗi và cảm ơn
Xin lỗi và cảm ơn là kỹ năng sống cơ bản nhất của một con người. Ngày từ khi trẻ còn nhỏ, cha mẹ cần dạy trẻ biết nói lời xin lỗi và cảm ơn đúng lúc. Trẻ cần được giáo dục cách giao tiếp lễ phép và lịch sự, ví dụ biết chào hỏi khi gặp người lớn, ai cho gì phải biết nói lời cảm ơn, nếu làm sai hoặc làm đau ai đó, phải biết xin lỗi. Nếu như trẻ vẫn liên tiếp gây ra lỗi, thì việc nói lời xin lỗi không chưa đủ, cha mẹ có thể dùng hình thức phạt (bắt ngồi yên một mình trong vòng 3 phút hay không cho đi chơi khu vui chơi vào cuối tuần) để trẻ suy ngẫm về hành động sai trái của mình và lần sau không tái phạm nữa.
