Công tác xây dựng luật pháp còn hạn chế
Nhấn mạnh những kết quả đạt được trên cả 3 mặt: lập pháp, quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước và giám sát tối cao, đại biểu Lê Nam (Thanh Hóa) cho rằng, nhiệm kỳ QH khóa XIII đã có nhiều nỗ lực với những kết quả rất rõ ràng, không chỉ giải quyết những vấn đề bức xúc của hôm nay mà còn đặt nền móng lâu dài cho xây dựng, phát triển trong những năm tiếp theo…Tuy nhiên, ông Lê Nam cũng thẳng thắn cho rằng, vai trò của đại biểu trong xây dựng pháp luật còn hạn chế, nhiều bức xúc của cuộc sống, nhiều trí tuệ và tâm huyết đã không được đưa vào. Đó chính là nguyên nhân cơ bản của việc pháp luật không đi vào cuộc sống; luật thì nhiều nhưng nhân dân lo lắng về bệnh nhờn luật và một bộ phận trong xã hội đang đứng lên trên pháp luật”.
Cũng nhấn mạnh dấu ấn của Quốc hội khoá XIII là bản Hiến pháp 2013 - một bản Hiến pháp tốt, giúp hoàn thiện thể chế đất nước, tuy nhiên theo đại biểu Trần Khắc Tâm (Sóc Trăng): “Đường lối đúng, thể chế hay nhưng người thực hiện năng lực yếu, đạo đức kém cũng vô nghĩa”.
Thực trạng trên theo ông Tâm là do bộ máy nhà nước còn chồng chéo về chức năng, nhiệm vụ, “giậm chân” lên nhau, nên khó đạt hiệu năng, hiệu quả cao nhất. “Một hệ thống chính trị và bộ máy Nhà nước cồng kềnh, đồ sộ, không tinh giảm được biên chế, thì sẽ không thể tiến hành cải cách được chế độ tiền lương, không cải cách được chế độ tiền lương thì khó có thể chống được tham nhũng, cửa quyền”, ông Tâm bày tỏ.
Nhắc tới tình hình hạn hán tại Tây Nguyên, xâm nhập mặn tại ĐBSCL, ông Tâm nói: “Trong khi họp kỳ cuối cùng của nhiệm kỳ đang diễn ra thì tại Tây Nguyên đang khát cháy, đồng bằng Cửu Long vốn là vùng sông nước trù phú mênh mang, nay đang phải đối mặt với nạn xâm nhập mặn chưa từng có, làm cho mía cháy, lúa khô, dân khát, ngoài Biển Đông, tàu thuyền của ngư dân Việt Nam vẫn luôn bị đe dọa, bị xua đuổi…Những thử thách, khó khăn lớn đón chờ nhiệm kỳ tới của QH, đặt ra yêu cầu, toàn thể bộ máy Nhà nước phải vận hành trơn tru hơn, quyết liệt hơn, chính xác hơn, hiệu quả hơn để ứng phó với tình hình. Theo đó, nhiệm vụ căn bản nhất, cấp bách nhất của nhiệm kỳ tới là thực hiện cải cách bộ máy”. Cũng từ góc độ tổ chức bộ máy nhà nước, đại biểu Huỳnh Nghĩa (Đà Nẵng) nhận xét, QH vẫn chưa thật sự cải tiến, đổi mới mạnh mẽ, mối quan hệ công tác của QH với các cơ quan hữu quan còn lúng túng, không chặt chẽ, cơ chế trách nhiệm với cá nhân, cán bộ chưa đủ hiệu lực.
Đại biểu Quốc hội Lê Nam (Thanh Hóa) phát biểu tại hội trường.
Dẫn chứng việc lấy phiếu tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do QH bầu, phê chuẩn đã được thực hiện 2 lần trong nhiệm kỳ này, đây là cách làm mới, để người giữ trọng trách phải không ngừng tự hoàn thiện mình, nhưng theo ông Nghĩa quy trình quá rối rắm. “Việc quy định 3 mức: Tín nhiệm cao/Tín nhiệm/Tín nhiệm thấp là cách làm chưa triệt để, còn lập lờ thì làm sao có cơ sở để cơ quan có thẩm quyền xem xét đánh giá cán bộ”, đại biểu Nghĩa nói và đề nghị thiết kế lại với chỉ 2 mức đánh giá rõ ràng: Tín nhiệm/Không tín nhiệm để tạo bước ngoặt đột phá nhằm nâng cao năng lực, vai trò trách nhiệm của người được lấy phiếu tín nhiệm. Từ đó, quyền lực của QH được nâng lên.
Nhân dân cần những cán bộ lăn vào cuộc sống
Đại biểu Võ Thị Dung (TP.Hồ Chí Minh) thẳng thắn chỉ ra nhiều nỗi lo của nhân dân và mong muốn hoạt động QH mạnh mẽ và quyết liệt hơn. Theo đại biểu, nỗi lo lớn về quốc gia đại sự chính là bảo vệ toàn vẹn chủ quyền lãnh thổ. Trung Quốc đã chiếm đóng một số đảo ở Trường Sa và Hoàng Sa của Việt Nam. Đảng và Nhà nước có chủ trương đấu tranh kiên quyết, kiên trì bằng biện pháp hoà bình nhưng họ ngày càng lấn tới.
Nỗi lo thứ hai mà đại biểu gọi “nội xâm” là tham nhũng lớn, tham nhũng nhỏ, tham nhũng vặt ngày càng gia tăng, ăn sâu vào suy nghĩ của nhiều người. Phải lót tay, phải chạy, phải lại quả, việc gì cũng cần có phong bì, gây nên một lối sống nguy hại. Tình trạng lãng phí gắn với tham nhũng cản trở sự đi lên của đất nước.
Thứ ba là nỗi lo về suy thoái đạo đức xã hội, chủ nghĩa thực dụng ngày càng phổ biến trong một bộ phận xã hội; rồi cướp giật, mất vệ sinh an toàn thực phẩm và nhiều vấn đề xã hội khác gây bất an cho nhân dân.
Thứ tư là nỗi lo về tụt hậu kinh tế, năng suất lao động thấp, lãng phí gây cạn kiệt tài nguyên, tiềm năng nguồn lực của đất nước do việc đổi mới chưa triệt để, chưa theo kịp với thế giới năng động và sáng tạo.
Một vấn đề nữa là nợ công cao nhưng chưa có giải pháp căn cơ, lo bội chi ngân sách lớn và thường xuyên. Cùng với đó là văn hoá truyền thống dân tộc đang bị mai một.
Ngoài ra, cử tri và nhân dân lo lắng về sự thiếu kỷ luật, kỷ cương trong quản lý điều hành, dẫn đến buông lỏng, đại khái, qua loa trong thực hiện, làm giảm hiệu lực chủ trương, chính sách pháp luật; làm trật tự an toàn xã hội suy yếu, làm mất dần động lực phát triển.
Đại biểu Võ Thị Dung cho rằng, nhân dân mong ước rất thoả đáng đó là bộ máy của Đảng, Nhà nước, chính quyền các cấp thực sự tinh hoa, trí tuệ, thật sự liêm chính, tận tuỵ; xã hội dân chủ, kỷ cương, an bình, văn hoá dân tộc được duy trì và phát triển bền vững... Theo đại biểu Dung, nỗi lo và mong ước của nhân dân không thể giải quyết trong một sớm một chiều, có những vấn đề phải kiên trì, kiên quyết, bền bỉ lâu dài mới có kết quả. Tuy nhiên, điều mà QH có thể làm được là hoạt động QH phải trách nhiệm, mạnh mẽ hơn, gắn chặt hơn nữa với nỗi lo thường trực và mong ước chính đáng của nhân dân; công khai hơn nữa toàn bộ hoạt động của Quốc hội để nhân dân cử tri theo dõi, giám sát thì nhân dân sẽ có niềm tin. Đó là động lực mạnh mẽ để xã hội và đất nước phát triển.
Phân tích vì sao nhân dân ủng hộ và theo dõi từng bước đi của Bí thư Thành ủy TP Hồ Chí Minh Đinh La Thăng, đại biểu Lê Nam (Thanh Hóa), nói: “Sở dĩ như vậy vì hơn lúc nào hết nhân dân khao khát sự đổi mới trong phương thức lãnh đạo của Đảng.Nhân dân chán lắm rồi những cán bộ chỉn chu và chau chuốt với những ngôn từ tăng cường, đẩy mạnh, nâng cao. Nhân dân và cán bộ đảng viên cần những người bí thư lăn vào cuộc sống, những bí thư có đủ quyền hành nhưng cũng có đủ những ràng buộc, công khai và minh bạch, được đảm bảo cho họ bằng pháp luật, để những hi sinh, cống hiến của họ được đến với nhân dân"