6 tấn Salbutamol bị tuồn ra thị trường trong năm 2015
Cục Chăn nuôi (Bộ NN&PTNT) cho biết, đơn vị này đã lấy 1.008 mẫu thịt lợn tại các cơ sở giết mổ để kiểm tra chất Sabutamol dùng để tạo nạc, tạo độ sáng bóng cho thịt bị cấm trong chăn nuôi thì phát hiện 13 mẫu dương tính; lấy 1.981 mẫu nước tiểu heo tại cơ sở chăn nuôi phát hiện 115 mẫu dương tính; 238 mẫu thịt heo trên thị trường phát hiện 12 mẫu dương tính.
Còn ông Trần Văn Quang, Chi cục trưởng Chi cục Thú y tỉnh Đồng Nai tiết lộ: “Trên địa bàn tỉnh hiện có khoảng 1,6 triệu con lợn. Kết quả kiểm tra năm 2015 ghi nhận tới 15% số mẫu dương tính với Sabutamol. Đầu năm 2016, chi cục lấy 50 mẫu thịt heo kiểm định thì phát hiện 8 mẫu dương tính với Sabutamol”.
Tại Việt Nam, các thuốc thành phẩm chứa chất Salbutamol được sử dụng trong ngành y tế chủ yếu trong khoa hô hấp với các chỉ định thăm dò chức năng hô hấp, điều trị cơn hen, ngăn cơn co thắt phế quản do gắng sức, điều trị tắc nghẽn đường dẫn khí hồi phục được, điều trị cơn hen nặng, cơn hen ác tính, viêm phế quản mạn tính, giãn phế nang. Tuy nhiên trong chăn nuôi, nhiều người đã lạm dụng, trộn salbutamol trộn vào thức ăn để lợn, bò siêu nạc, tăng trưởng nhanh. Hiện chất này bị cấm dùng trong chăn nuôi trên toàn thế giới do có thể gây biến chứng ung thư.
Lý giải nguyên nhân vì sao người chăn nuôi dễ dàng mua được loại chất cấm này, ông Tống Xuân Chinh, Phó cục trưởng Cục Chăn nuôi cho rằng: Đây là hậu quả từ việc quản lý lỏng lẻo của ngành dược khi không giám sát sản phẩm Sabutamol từ lúc nhập khẩu đến khi sử dụng. Trong năm 2015 Cục Quản lý Dược đã cấp phép nhập khẩu hơn 9 tấn Sabutamol. Tuy nhiên thực tế, chỉ có khoảng 3 tấn sản phẩm này được các công ty dược báo cáo đã sử dụng để sản xuất thuốc, số còn lại đã “không cánh mà bay”. Sabutamol không có nguồn hàng xách tay về nước, loại chất cấm đang được mua bán tràn lan trên chắc chắn là khối lượng hơn 6 tấn Sabutamol không có báo cáo rõ ràng của ngành y tế đã bị các công ty dược tuồn ra thị trường.
Chất tạo nạc có thể gây biến chứng ung thư.
Cuối năm 2015, khi có thông tin về việc hoạt chất Salbutamol bị nghi sử dụng sai mục đích trong chăn nuôi, Bộ Y tế đã thực hiện đợt kiểm tra các doanh nghiệp nhập khẩu hoạt chất này. Qua đó phát hiện Công ty TNHH quốc tế Phương Đông nhập khẩu hoạt chất Salbutamol, với số lượng thực tế nhiều hơn 200 kg so với số lượng ghi trên đơn hàng nhập khẩu được Cục Quản lý Dược phê duyệt. Sau khi xử phạt nặng đối với công ty này, Bộ Y tế đã chuyển hồ sơ sang cơ quan điều tra, đồng thời quyết định tạm ngừng nhập khẩu hoạt chất Salbutamol.
Phạt tù với người sử dụng chất cấm trong chăn nuôi
Sabutamol trong chăn nuôi đang âm thầm gây họa cho người sử dụng, hậu quả sẽ khôn lường đối với giống nòi nhưng trên thực tế, chế tài xử lý những đối tượng vi phạm chưa đủ sức răn đe. Ông Nguyễn Văn Việt, Chánh Thanh tra Bộ NN&PTNT cho hay: “Mức phạt đối với các trang trại chăn nuôi lợn vi phạm sử dụng chất cấm chỉ có 15 triệu đồng, còn đối với các hộ chăn nuôi chỉ có 7,5 triệu đồng. Nếu so với lợi nhuận từ việc sử dụng chất cấm thì người chăn nuôi sử dụng chất cấm vẫn có lợi hơn nhiều.”
Để chặn đứng tình trạng vì lợi nhuận người chăn nuôi sử dụng chất cấm, đầu độc đồng loại, đại tá Trần Trọng Bình, Phó Cục trưởng Cục Cảnh sát Phòng chống tội phạm về môi trường (Bộ Công an) cho biết, từ 25/2/2016 các sản phẩm chứa chất cấm bị phát hiện sẽ bị tiêu hủy. Từ ngày 1/7/2016, Bộ luật Hình sự sửa đổi có hiệu lực, thì hành vi của người sử dụng chất cấm vi phạm an toàn thực phẩm, ngoài bị xử phạt hành chính còn bị phạt tù lên đến 20 năm tù giam.
Ông Đỗ Văn Đông, Phó Cục trưởng Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế) cho biết, vì tính nguy hại của salbutamol, Bộ Y tế đã đề xuất bổ sung vào Luật Dược sửa đổi, theo đó đưa các nguyên liệu, các thuốc bị cấm sử dụng trong các lĩnh vực khác (ví dụ như nguyên liệu Salbutamol trong ngành nông nghiệp) vào nhóm thuốc “phải kiểm soát đặc biệt", cùng các nhóm thuốc gây nghiện, hướng tâm thần, tiền chất dùng làm thuốc và thuốc phóng xạ.
Theo ông Đông, các thuốc thuộc danh mục cần kiểm soát đặc biệt được quản lý rất chặt chẽ. Cơ sở kinh doanh thuốc thuộc danh mục cần kiểm soát đặc biệt phải đáp ứng điều kiện kinh doanh quy định chung đối với thuốc đồng thời phải đáp ứng các điều kiện về đảm bảo an ninh, đảm bảo kiểm soát không để xảy ra thất thoát hay sử dụng trái mục đích phòng bệnh, chữa bệnh. Tất cả các vấn đề từ nhân sự, cơ sở vật chất kỹ thuật, các quy trình liên quan đến hoạt động kinh doanh thuốc phải kiểm soát đặc biệt, chế độ lưu giữ hồ sơ, chứng từ, chế độ báo cáo. Qua đó, cơ quan quản lý sẽ kiểm soát được đường đi của thuốc trong hệ thống phân phối, sử dụng thuốc phải kiểm soát đặc biệt. Bên cạnh đó các chế tài xử phạt hành chính đối với các hành vi vi phạm liên quan đến thuốc phải kiểm soát đặc biệt cũng nặng hơn rất nhiều so với thuốc thông thường.