Trao đổi với PV Báo LĐ&XH, ông Lê Viết Phái, Trưởng phòng Trợ giúp đột xuất (Cục Bảo trợ xã hội), cho biết: Năm nay thiên tai diễn biến phức tạp, hiện tượng ElNino xuất hiện sớm, gây khô hạn kéo dài, ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp và đời sống hàng chục vạn hộ dân, đặc biệt tại các khu vực Trung bộ, Tây Nguyên và Nam bộ.
Cũng theo ông Phái, tính đến 20/3, đã có 9 tỉnh, thành có công văn gửi về Bộ LĐ-TB&XH xin hỗ trợ gạo cứu đói giáp hạt, gồm: Hà Nam, Quảng Bình, Bình Định, Lai Châu, Kon Tum, Điện Biên, Lạng Sơn, Yên Bái và Ninh Thuận.
Người dân huyện Tam Đường(Lai Châu) nhận gạo cứu trợ dịp giáp hạt năm 2015
Trong 9 địa phương, tỉnh Điện Biên đề xuất hỗ trợ 2.516,610 tấn gạo và đã được Bộ LĐ-TB&XH đồng ý hỗ trợ 2.007,510 tấn. Tiếp sau là tỉnh Ninh Thuận với đề nghị hỗ trợ gạo là 1.954,245 tấn; tỉnh Quảng Bình, với đề nghị hỗ trợ 1.999,395 tấn… Nhiều tỉnh khác cũng đã và đang hoàn thành bước rà soát số hộ cần hỗ trợ gạo cứu đói để trình Cục Bảo trợ xã hội.
“Mỗi khi đời sống người dân bị đe dọa, thiếu đói, chính quyền địa phương phải chủ động giải quyết bằng nguồn lực tại chỗ. Trong trường hợp ngân sách địa phương không đáp ứng đủ, UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đề nghị Chính phủ hỗ trợ gạo cứu đói dịp giáp hạt từ nguồn Trung ương, thông qua Bộ LĐ-TB&XH để tổng hợp, trình Thủ tướng Chính phủ xem xét…”- Công văn của Bộ LĐ-TB&XH nêu.
Theo hướng dẫn, văn bản đề nghị hỗ trợ gạo của UBND các tỉnh, thành phố phải có đầy đủ thông tin về số hộ, số khẩu cần hỗ trợ, thời gian hỗ trợ (1 tháng đối với hỗ trợ cứu đói dịp Tết và đối đa 3 tháng đối với hỗ trợ cứu đói dịp giáp hạt), trong đó cần xác định thật cụ thể nhu cầu gạo hỗ trợ dịp giáp hạt. Cục Bảo trợ xã hội cho biết, năm nay gạo hỗ trợ được thực hiện cấp hỗ trợ riêng từng đợt. Cụ thể, trước Tết chỉ cấp hỗ trợ gạo ăn Tết, còn dịp giáp hạt sẽ cấp sau để tránh sai sót, hoặc nhầm đối tượng khi triển khai cấp phát ở địa phương.
Công văn đề nghị hỗ trợ gạo cứu đói giáp hạt của tỉnh Yên Bái, do Chủ tịch UBND tỉnh Phạm Thị Thanh Trà ký, cho biết: “Trên cơ sở kết quả rà soát, UBND tỉnh Yên Bái đã chủ động cân đối từ nguồn ngân sách địa phương để triển khai công tác cứu đói cho nhân dân trong dịp giáp hạt đầu năm. Tuy nhiên, trong điều kiện nguồn ngân sách địa phương còn khó khăn, để thực hiện tốt hơn nữa công tác đảm bảo an sinh xã hội, tỉnh Yên Bái đề nghị Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tài chính, Bộ LĐ-TB&XH xem xét, hỗ trợ cho địa phương 632.775kg gạo để cứu đói cho nhân dân dịp giáp hạt đầu năm…”
Trong khi đó, theo công văn của UBND tỉnh Lạng Sơn về tình hình rà soát số hộ thiếu lương thực, nêu: “Tổng số hộ thiếu đói toàn tỉnh là 5.606 hộ (tương đương 21.620 nhân khẩu); trong đó số hộ thiếu đói 1 tháng là 3.515 hộ, 14.368 nhân khẩu; số hộ thiếu đói 2 tháng là 761 hộ, tương đương 2.790 nhân khẩu; số hộ thiếu đói 3 tháng là 1.330 hộ, tương đương 4.462 nhân khẩu”. Ngay sau đó, tỉnh Lạng Sơn đã được Bộ LĐ-TB&XH đề xuất Thủ tướng Chính phủ hỗ trợ 433,08 tấn gạo cứu đói giáp hạt.
Cũng theo ông Lê Viết Phái, trước các đợt cấp gạo, Bộ LĐ-TB&XH đều yêu cầu UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương tăng cường tổ chức các đoàn kiểm tra việc hỗ trợ gạo nhằm khắc phục kịp thời những sai sót ở cơ sở. Bên cạnh đó, Bộ LĐ-TB&XH cũng đề nghị Mặt trận Tổ quốc, Hội Chữ thập đỏ các địa phương tăng cường giám sát việc cấp phát gạo cứu đói cho dân. Việc cấp phát gạo cứu trợ được công khai trên các phương tiện thông tin đại chúng để người dân biết, giám sát, qua đó bảo đảm quyền lợi của các hộ được thụ hưởng.
Tại các cuộc họp báo gần đây, khi được hỏi về gạo cứu đói Tết Nguyên đán và giáp hạt, Thứ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Nguyễn Trọng Đàm cho biết, cấp gạo cứu đói là hoạt động thường niên, để kịp thời hỗ trợ cho các hộ có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn, hộ bị thiên tai, đối tượng bảo trợ xã hội tại các địa phương trong cả nước, vơi bớt khó khăn trong mùa giáp hạt.
Theo quy trình, từ báo cáo của các địa phương, Bộ LĐ-TB&XH sẽ phối hợp với các ngành chức năng tổ chức kiểm tra, nhằm xác định đúng đối tượng; ưu tiên đặc biệt đến các hộ gia đình diện chính sách, người có công, các đối tượng bảo trợ xã hội, với tinh thần không để bất cứ hộ gia đình nào trên toàn quốc phải đói “đứt bữa” trong mùa giáp hạt.