Thủ tướng Chính phủ kiểm tra, chỉ đạo tiến độ dự án cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2

Báo điện tử Chính phủ đưa tin, sau khi kiểm tra các dự án thành phần thuộc dự án cao tốc Bắc - Nam phía đông giai đoạn 1 tại Thanh Hóa, Nghệ An, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã đi kiểm tra, đôn đốc dự án cao tốc Bãi Vọt - Hàm Nghi thuộc dự án cao tốc Bắc - Nam phía đông giai đoạn 2 tại tỉnh Hà Tĩnh.

Tham gia đoàn công tác có Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị, Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Văn Thắng, lãnh đạo các bộ, ngành, địa phương.

Dự án xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía đông giai đoạn 2, có tổng chiều dài 729km, quy mô 4 làn xe được chia thành 12 dự án thành phần vận hành độc lập, gồm các đoạn Hà Tĩnh - Quảng Trị (267km), Quảng Ngãi - Nha Trang (353km) và Cần Thơ - Cà Mau (109km), đi qua địa phận 12 tỉnh, thành phố (Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa, Cần Thơ, Hậu Giang, Bạc Liêu, Kiên Giang, Cà Mau), sơ bộ tổng mức đầu tư 146.990 tỷ đồng, cơ bản hoàn thành toàn tuyến từ Lạng Sơn đến Cà Mau vào cuối năm 2025.

Các địa phương đã bàn giao mặt bằng được 549/721,2km đạt 76%, đủ điều kiện để các nhà thầu tổ chức thi công và đang tiếp tục thực hiện để bảo đảm bàn giao 100% diện tích mặt bằng vào quý II/2023; đồng thời, đang lập phê duyệt phương án di dời hạ tầng kỹ thuật, lựa chọn nhà thầu thi công để di dời trong quý II/2023. Đến nay, công tác giải phóng mặt bằng đã giải ngân được 6.896/7.119 tỷ đồng vốn đã bố trí năm 2022 (đạt 97%).

Dự án được chia thành 25 gói thầu xây lắp, trong đó 14 gói thầu đã hoàn thành công tác lựa chọn nhà thầu và đã tổ chức khởi công 12 dự án thành phần vào ngày 1/1/2023; 7 gói thầu đã hoàn thành công tác lựa chọn nhà thầu và ký kết hợp đồng ngày 15/1/2023. 4 gói thầu còn lại đang thực hiện các thủ tục có liên quan để ký kết hợp đồng, dự kiến trước ngày 5/2/2023.

Với các gói thầu đã ký kết hợp đồng, các nhà thầu đang lập kế hoạch triển khai, tổ chức khảo sát, lập thiết kế bản vẽ thi công, huy động nhân sự, máy móc, thiết bị, xây dựng lán trại, hoàn thiện các thủ tục khai thác mỏ… Một số gói thầu đã tổ chức triển khai thi công (đường công vụ, đào bóc hữu cơ, chuẩn bị mặt bằng để lắp đặt trạm trộn).

Dịp Tết Quý Mão 2023, các nhà thầu tiếp tục triển khai các hạng mục đường công vụ, đào bóc hữu cơ, san nền… tại các đoạn tuyến thuận lợi về địa hình. Các ban quản lý dự án đã giải ngân được 2.348 tỷ đồng/2.422 tỷ đồng vốn đã bố trí năm 2022 đạt 97%.

Trong đó, dự án thành phần đoạn Bãi Vọt - Hàm Nghi do Ban quản lý dự án Thăng Long làm chủ đầu tư, dài 35,2 km đi qua địa phận tỉnh Hà Tĩnh. Tổng mức đầu tư 7.644 tỷ đồng, quy mô giai đoạn hoàn chỉnh 6 làn xe cao tốc, phân kỳ đầu tư 4 làn xe bề rộng nền đường 17 m. Dự án gồm 1 gói thầu xây lắp. Đến nay, đã bàn giao mặt bằng được hơn 28 km, đạt tỉ lệ 82%.

Thăm, động viên cán bộ, công nhân tham gia dự án trên công trường tại xã Sơn Lộc, huyện Can Lộc, Thủ tướng yêu cầu tỉnh Hà Tĩnh phải ưu tiên cấp mỏ nguyên liệu cho dự án; nỗ lực hoàn thành công tác giải phóng mặt bằng để triển khai dự án đúng tiến độ, bảo đảm chất lượng, kỹ thuật, mỹ thuật, vệ sinh môi trường, an toàn, phòng chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí.

Về vấn đề tái định cư các hộ dân trong phạm vi dự án, Thủ tướng yêu cầu chính quyền địa phương phải giải quyết thật tốt công tác này, nhất là giải quyết chu đáo việc di dời mồ mả; bố trí hạ tầng kỹ thuật và xã hội đầy đủ trong khu tái định cư; bảo đảm nơi ở mới tốt hơn hoặc bằng nơi ở cũ.

Thủ tướng đã tặng quà cho các hộ tái định cư. Bà con bày tỏ vui mừng, sẵn sàng nhường đất cho dự án, mong tỉnh sớm quan tâm bố trí chỗ ở mới.

Theo VOV điện tử, tối 28/1, tại Nghệ An, Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì cuộc họp kiểm điểm tình hình thực hiện 10 dự án xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 1 (2017 - 2020) và giai đoạn 2 (2021 - 2025) từ Ninh Bình đến Quảng Trị, trong đó 1 dự án đã hoàn thành, 9 dự án đang triển khai. 

Sau khi nghe báo cáo của các bộ ngành, địa phương, Thủ tướng Phạm Minh Chính ghi nhận, đánh giá cao sự vào cuộc của các bộ ngành, địa phương, các doanh nghiệp, sự đồng thuận, hưởng ứng, vào cuộc tích cực của người dân. Thủ tướng nhắc lại những ấn tượng về khí thế trên toàn quốc, với quyết tâm rất cao của cả hệ thống chính trị, sự đồng thuận của toàn quân, toàn dân để hưởng ứng, thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng với mục tiêu phấn đấu tới 2025 có 3.000km cao tốc và tới 2030 có ít nhất 5.000km cao tốc. 

Thủ tướng Chính phủ cho rằng, 2 vấn đề quan trọng nhất với các dự án cao tốc là nguồn vốn và ý thức của toàn dân thì đã có, vấn đề là việc tổ chức thực hiện nhanh nhất, hiệu quả nhất, chuyển hóa quyết tâm chính trị rất cao thành hành động.

Về một số vấn đề nổi lên qua khảo sát thực tế, Thủ tướng cho biết, người dân khẳng định “rất sẵn sàng nhường đất, nhưng giải phóng mặt bằng phải nhanh để ổn định cuộc sống”. Thủ tướng nhấn mạnh vai trò quan trọng của cấp ủy, chính quyền địa phương với công tác giải phóng mặt bằng – khâu có ý nghĩa quyết định tới tiến độ các dự án. Hiện giải phóng mặt bằng giai đoạn 2 đã nhanh hơn so với giai đoạn 1, nhưng vẫn còn vướng mắc. Thủ tướng giao các cơ quan phối hợp chặt chẽ dưới sự chỉ đạo của Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà, khẩn trương giải quyết các vướng mắc, nếu vượt thẩm quyền thì báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định. 

Vấn đề thứ hai là nguyên vật liệu cho các dự án. Thủ tướng cho biết, một số dự án ở miền núi phía Bắc như tuyến Tuyên Quang - Phú Thọ về cơ bản có thể tự cân đối được nguyên vật liệu. Song với các dự án ở miền Trung, nguyên vật liệu là vấn đề cần giải quyết. Trong chuyến công tác cách đây 1 năm, Thủ tướng đã có chỉ đạo và sau đó Chính phủ đã có các nghị quyết về vấn đề này. Các cơ quan, địa phương cần rà soát lại, làm tốt hơn công việc này, nếu địa phương này không đủ nguyên vật liệu thì liên hệ với các địa phương khác để xử lý các vướng mắc, tạo thuận lợi cho nhà thầu. 

Thủ tướng yêu cầu thực hiện nghiêm theo nghị quyết, chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ về nguyên vật liệu cho các dự án, tinh thần là cắt giảm tối đa khâu trung gian, tránh đội giá, giảm thời gian, thủ tục, hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, người dân, doanh nghiệp. Kiểm tra, rà soát, chấn chỉnh việc cấp các mỏ nguyên vật liệu, xử lý nghiêm các sai phạm, không để tình trạng tài nguyên là của đất nước nhưng nhiều mỏ đất, đá… lại giao tư nhân quản lý và họ lợi dụng để "bắt chẹt", nâng giá, gây khan hiếm nguyên vật liệu, ảnh hưởng tới tiến độ dự án. “Đất nước này không thể chấp nhận việc đó, không để kiểu kinh doanh như vậy, trong lúc người dân tích cực hưởng ứng và rất trông đợi”, Thủ tướng nhấn mạnh. 

Thủ tướng yêu cầu với các dự án cao tốc nói chung cần tránh tình trạng chia quá nhỏ các gói thầu, có quá nhiều đơn vị thi công trên một tuyến đường, mất nhiều thời gian làm các thủ tục, khó kiểm soát tiến độ và chất lượng, dễ nảy sinh tiêu cực. Rút kinh nghiệm từ giai đoạn 1, Thủ tướng đã yêu cầu mỗi gói thầu trong giai đoạn 2 ít nhất phải khoảng 50km. Từng cảnh báo vấn đề này cách đây 1 năm, ông đề nghị Bộ Công an vào cuộc để làm rõ, xử lý nghiêm các sai phạm nếu có.  

Với các đơn vị tư vấn, Thủ tướng yêu cầu tránh tình trạng “ăn xổi ở thì”, như cao tốc chỉ làm 2 làn đường, vừa làm xong đã phải làm lại, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn giao thông; cao tốc ít nhất phải có 4 làn xe hoàn chỉnh với các nút giao, điểm dừng, làn dừng… Nhân đây, Thủ tướng yêu cầu Bộ GTVT xử lý ngay tình trạng mất vệ sinh môi trường ở các điểm dừng trên cao tốc Pháp Vân - Ninh Bình. 

Thủ tướng nhấn mạnh, việc thi công các dự án bảo đảm an toàn; tiến độ; chất lượng, kỹ thuật, mỹ thuật, vệ sinh môi trường; không đội giá; không để xảy ra tham nhũng, tiêu cực; quan tâm đời sống công nhân. 

Thủ tướng một lần nữa lưu ý việc triển khai các dự án cao tốc cần đi theo hướng tuyến thẳng nhất, ngắn nhất có thể, không bám theo đường cũ hay khu dân cư, "qua sông bắc cầu, qua đồng đổ đất, qua núi khoét núi". Thủ tướng cho rằng, các dự án giai đoạn 2 đã cơ bản đáp ứng yêu cầu này, giảm được khâu giải phóng mặt bằng, hạn chế ảnh hưởng tới đời sống người dân, giảm chi phí, thời gian và tạo ra không gian phát triển mới.

Thủ tướng đề nghị công tác tái định cư phải nhanh, kịp thời, đúng chế độ, chính sách, quan tâm tới việc làm cho người dân, bảo đảm đời sống ở nơi ở mới phải bằng và phấn đấu cao hơn nơi ở cũ. Các địa phương, cơ quan tính toán các nút giao phù hợp, khai thác quỹ đất hiệu quả. Bộ Quốc phòng sớm đề xuất các giải pháp liên quan tới các công trình quốc phòng. 

Các bộ, địa phương, chủ đầu tư, nhà thầu… phối hợp đồng bộ, chặt chẽ, hiệu quả; nhà thầu, nhà quản lý phải tạo thuận lợi cho nhau; làm việc nào dứt điểm việc đó. 

Thủ tướng nhấn mạnh bài học kinh nghiệm về bám sát thực tiễn, giải quyết ngay các vướng mắc, khó khăn; những vấn đề đã có kinh nghiệm trong giai đoạn 1 thì phải sửa đổi, chấn chỉnh cho phù hợp. 

Các cơ quan nghiên cứu sửa đổi quy định, tiêu chí, tiêu chuẩn bảo đảm khách quan, công khai, minh bạch, đặt lợi ích quốc gia, dân tộc lên trên hết, trước hết để lựa chọn nhà đầu tư, nhà thầu tốt, đủ năng lực, tâm huyết, nói là làm, tránh tình trạng nhà đầu tư, nhà thầu đã có công trình tốt trong thực tế nhưng lại không được tham gia các dự án với lý do không đáp ứng tiêu chuẩn, tiêu chí, như vậy là tiêu chuẩn, tiêu chí có vấn đề. "Không cài cắm, lợi ích nhóm, làm sao để người làm được ngẩng cao đầu mà làm, công khai, minh bạch, không phải chạy vạy gì cả", Thủ tướng nhấn mạnh. 

Nhắc lại thực tế là dự án Diễn Châu - Bãi Vọt rất khó khăn nhưng vẫn có thể huy động hợp tác công tư, nhiều dự án PPP triển khai nhanh hơn các dự án đầu tư công, Thủ tướng đề nghị tăng cường hợp tác công tư trên tinh thần hài hòa lợi ích, chia sẻ rủi ro giữa Nhà nước, doanh nghiệp và người dân.

Thủ tướng nhấn mạnh: “Điểm cân bằng, hài hòa lợi ích cụ thể như thế nào thì các bộ phải ngồi lại tính toán với các nhà đầu tư. Các địa phương cũng phải chủ động hơn, tránh tình trạng một nút giao chỉ khoảng 400-500 tỷ đồng nhưng tạo động lực phát triển mới cho địa phương, cũng trông chờ Trung ương”.