Điều tra viên thực hiện điều tra dân số và nhà ở. (Ảnh: Hồng Kỳ/TTXVN)
Do vậy, để có nguồn thông tin đầy đủ phục vụ tổng điều tra cũng như nguồn dữ liệu quốc gia về dân số và nhà ở thì rất cần sự vào cuộc tích cực của cả hệ thống chính trị: Ban chỉ đạo tổng điều tra các cấp sát sao trong lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện; các bộ, ngành có sự phối hợp chặt chẽ trong việc chuẩn bị tiến hành tổng điều tra.
Bộ Tài chính phân bố đủ và kịp thời ngân sách thực hiện, Bộ Thông tin và Truyền thông và các bộ, ngành có liên quan đảm bảo các vấn đề về đường truyền dữ liệu, bảo mật thông tin và an ninh mạng (do tổng điều tra lần này ứng dụng mạnh công nghệ thông tin trong các khâu thu thập và xử lý dữ liệu); công tác tuyên truyền cho tổng điều tra cũng cần đặc biệt được quan tâm.
Tổng cục trưởng Nguyễn Bích Lâm nhấn mạnh, đây là cuộc Tổng điều tra có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, quét lượng thông tin lớn về dân cư, là căn cứ cơ bản để thực hiện các nhiệm vụ quan trọng, chiến lược của đất nước, do vậy các cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương cần quán triệt tinh thần cộng tác, cung cấp thông tin đầy đủ tới toàn dân và toàn quân.
Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019 được tiến hành trên quy mô toàn quốc, nhằm thu thập thông tin về dân số và nhà ở cả nước, đáp ứng yêu cầu thông tin về dân số và nhà ở, phục vụ đánh giá kết quả thực hiện các kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội giai đoạn 201-2020; xây dựng chiến lược và các kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội giai đoạn 2021-2030; phục vụ giám sát thực hiện Nghị quyết của Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về công tác dân số trong tình hình mới; giám sát các mục tiêu phát triển bền vững toàn cầu mà chính phủ Việt Nam đã cam kết.
Bên cạnh đó, thực hiện Tổng điều tra cũng phục vụ việc tổng hợp và biên soạn các chỉ tiêu trong Hệ thống chỉ tiêu thống kê quốc gia; phân tích và dự báo tình hình phát triển dân số và nhà ở trên phạm vi cả nước và từng địa phương.
Ngoài ra, còn cung cấp thông tin phục vụ xây dựng cơ sở dữ liệu tổng hợp quốc gia về dân số và xây dựng các dàn mẫu chủ phục vụ các cuộc điều tra hộ dân cư.
Đối tượng của cuộc điều tra bao gồm tất cả người Việt Nam thường xuyên cư trú trên lãnh thổ Việt Nam tính đến thời điểm điều tra; người Việt Nam được cơ quan có thẩm quyền cho phép xuất cảnh ra nước ngoài trong thời hạn quy định; các trường hợp chết của hộ dân cư (gọi tắt là hộ) đã xảy ra từ ngày 1 Tết Âm lịch Mậu Tuất năm 2018 (tức ngày 16/02/2018 theo Dương lịch) đến hết ngày 31/3/2019; nhà ở của hộ dân cư.
Thời điểm điều tra bắt đầu là 0 giờ ngày 01/4/2019; thời gian thu thập thông tin tại địa bàn trong 25 ngày, bắt đầu từ 7 giời sáng ngày 01/4/2019, kết thúc chậm nhất vào ngày 25/4/2019.
Tổng điều tra 2019 sử dụng 2 phương pháp thu thập thông tin là: phỏng vấn trực tiếp: Điều tra viên đến từng hộ để hỏi người cung cấp thông tin và ghi đầy đủ các câu trả lời vào phiếu điều tra điện tử được thiết kế trên máy tính bảng hoặc điện thoại thông minh - phiếu điện tử.
Trong một số trường hợp, điều tra viên có thể sử dụng phiếu giấy để điền thông tin. Hộ tự cung cấp thông tin trên trang thông tin điện tử của Tổng điều tra (hộ được cung cấp tài khoản và mật khẩu để tự đăng nhập và tự cung cấp thông tin vào phiếu điện tử của Tổng điều tra - phiếu trực tuyến.
Kết quả sơ bộ của Tổng điều tra sẽ được công bố vào tháng 7/2019; kết quả điều tra mẫu vào quý 4/2019; kết quả điều tra toàn bộ vào quý 2/2020; các báo cáo phân tích chuyên đề vào quý 4/2020.
Tổng cục Thống kê cho biết, hiện việc chuẩn bị cho cuộc Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019 đang rất khẩn trương. Một số việc đã hoàn thành như: hoàn thiện cơ sở pháp lý, hệ thống tổ chức triển khai Tổng điều tra; hoàn thiện thiết kế; tập huấn; dự toán kinh phí Tổng điều tra.
Theo đó, Ban chỉ đạo Trung ương gồm 15 thành viên, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ làm Trưởng ban. Bộ Quốc phòng, Bộ Công an và Bộ Ngoại giao sẽ thực hiện kế hoạch riêng về điều tra số nhân khẩu trong phạm vi quản lý của các Bộ.
Bên cạnh đó, một số công việc tiếp tục được triển khai trong thời gian tới như: hoàn thiện thiết kế Tổng điều tra; lập bảng kê hộ và xây dựng mạng lưới điều tra; tổ chức các hội nghị chỉ đạo trực tuyến cấp Trung ương và hội nghị tập huấn các cấp ở Trung ương và địa phương; tổ chức thu thập thông tin.
Việc lập bảng kê hộ được thực hiện trong tháng 12/2018, đây là nội dung quan trọng nhằm rà soát, cập nhật bảng kê, hoàn thiện những thay đổi của hộ trước thời điểm điều tra. Thực hiện tốt khâu này sẽ giúp việc thu thập thông tin sau này (vào 01/4/2019) tránh bị trùng, sót.
Theo Tổng cục Thống kê, đây là cuộc tổng điều tra lần thứ 8 do Tổng cục Thống kê tiến hành (các cuộc Tổng điều tra trước diễn ra vào các năm 1960 và 1974 ở miền Bắc, 1976 ở miền Nam và 1979, 1989, 1999, 2009 trên toàn quốc).