Thưa bác sĩ, triệt sản hiện nay có được xem là phương pháp an toàn cho cả nam lẫn nữ không?
Chọn một phương pháp ngừa thai, chúng ta phải quyết định phương pháp nào là tốt nhất. Với mỗi phương pháp, chúng ta cần phải hiểu tính hiệu quả của nó, cách sử dụng đúng nhất, nó phù hợp với lối sống hay không, khi dùng phương pháp đó thì chúng ta có thấy thoải mái hay không. Chúng ta phải có hai tiêu chuẩn quan trọng đó là: hiệu quả ngừa thai cao và an toàn. An toàn ở đây là an toàn cho người sử dụng và an toàn ngay cả khi phương pháp đó thất bại phải xử trí bằng: phá thai, sinh đẻ trong tình huống đó, an toàn khi mang thai.
Phần lớn người ngừa thai là phụ nữ. Với phương pháp triệt sản, phụ nữ cũng chiếm đa số vì trong lúc quan hệ tình dục, nam giới muốn được tự nhiên với cái bản lĩnh của mình. Nhưng hiện nay, đàn ông đã tham gia chia sẻ trách nhiệm ngừa thai với phụ nữ. Triệt sản là phương pháp phổ biến ở nhiều nước. Người chọn phương pháp này đa số trên 30 tuổi.
Triệt sản là phương pháp ngừa thai vĩnh viễn, tuy nhiên, chúng ta có thể khôi phục được bằng cách nối lại ống dẫn tinh hoặc nối lại vòi trứng. Triệt sản có hiệu quả tránh thai cao.
Triệt sản nữ.
Bác sĩ có thể nói cụ thể về những hiệu quả của triệt sản nữ?
Triệt sản nữ là phương pháp thắt ống dẫn trứng, làm nghẽn ống dẫn trứng để ngăn tinh trùng và trứng gặp nhau bằng cách cột và cắt rời vòi trứng. Đây là phương pháp ngừa thai vĩnh viễn, có tính an toàn.
Phương pháp này thường được chỉ định cho phụ nữ trên 30 tuổi với đủ số con khỏe mạnh, con nhỏ nhất phải trên 3 tuổi; cặp vợ chồng không muốn có con thêm; quan hệ vợ chồng bền vững.
Người mắc một số bệnh lý như suy tim, suy hô hấp, bậnh thận mãn, bệnh thần kinh, các bệnh về huyết học, di truyền cũng nên được triệt sản.
Người nữ nên triệt sản vào thời điểm nào là thích hợp nhất, thưa bác sĩ?
Thời điểm triệt sản nữ tốt nhất là lúc mổ lấy thai. Nếu sinh thường thì trong thời gian hậu sản 6 giờ sau sinh, nhưng không quá 48 giờ. Nếu khi sinh có biến cố, ối vỡ, sốt, nguy cơ nhiễm trùng tử cung thì trì hoãn 8 tuần sau triệt sản.
Khi không mang thai, triệt sản ngay sau khi sạch kinh. Tiến hành qua nội soi ổ bụng. Người bệnh trở về công việc sau vài ngày.
Phương pháp mới nhất không cần qua ổ bụng là The Essure với thời gian hồi phục và ít biến chứng so với phương pháp cổ điển.
Triệt sản nam.
Theo bác sĩ, triệt sản nữ có những nhược điểm nào?
Tỉ lệ nhỏ thất bại của triệt sản (0.1% đến 0.4%). Có thể do kỹ thuật tiến hành không đúng hoặc do 2 đầu của ống dẫn trứng tự thông nối lại.
Ngoài ra, có báo cáo cho thấy, hội chứng triệt sản sau thắt ống dẫn trứng có thể xảy ra như: chảy máu bất thường, thay đổi hành vi tình dục, thay đổi cảm xúc, khó chịu trước khi hành kinh xảy ra ở phụ nữ trên 30 tuổi. Với phụ nữ 20-29 tuổi có tiền sử rối loạn kinh nguyệt có nguy cơ cao mắc hội chứng này.
Một số cặp vợ chồng hối tiếc về quyết định triệt sản và muốn có khả năng sinh sản trở lại…
Còn triệt sản nam, xin bác sĩ cho biết về phương pháp này?
Triệt sản nam là thắt ống dẫn tinh: Đây là thủ thuật đơn giản, có thể làm tại phòng khám với gây tê. Thủ thuật an toàn, ít xâm hại, ít tốn thời gian, rẻ tiền hơn so với thắt ống dẫn trứng. Bác sĩ sẽ tiến hành thủ thuật bằng một đường nhỏ ở bìu, kéo một đoạn ống dẫn tinh ra, kẹp, cắt rời, rồi cột hoặc đốt hai đầu. Thắt ống dẫn tinh làm cho tinh trùng không thể di chuyển từ tinh hoàn về túi tinh. Thủ thuật này không ảnh hưởng đến chức năng tình dục và xuất tinh không thay đổi. Tinh dịch phóng ra chủ yếu là dịch của tuyến tiền liệt và túi tinh. Sau khi thắt ống dẫn tinh thành công, người đàn ông vẫn có cực khoái và phóng tinh như trước, nhưng tinh dịch không có tinh trùng. Thủ thuật ít có biến chứng.
Vì khi thắt ống dẫn tinh, bác sĩ phải dùng dụng cụ, dao kéo, điều này có thể gây ám ảnh cho một số người. Đó chỉ là cảm nhận, họ muốn có kỹ thuật không dùng dao. Kỹ thuật này chỉ dùng dụng cụ bấm vào ống dẫn tinh, không dùng chỉ khâu. Biến chứng ít gặp hơn so với phương pháp cổ điển.
Tuy nhiên, với những người có rối loạn đông máu, dãn tĩnh mạch thừng tinh, tràn dịch tĩnh mạch, thoát vị bẹn, viêm vùng bẹn bìu, các bất thường ở thừng tinh thì không tiến hành triệt sản nam được.
Phương pháp này làm cho trứng và tinh trùng không gặp nhau, sẽ có hiệu quả ngừa thai 100%. Tuy nhiên, tỉ lệ nhỏ thất bại (0.1% đến 0.4%) do kỹ thuật tiến hành không đúng; do hai đầu của ống dẫn tinh tự thông nối lại; tinh trùng còn sót lại trong đường sinh dục nam sau khi thắt ống dẫn tinh.
Để tránh mang thai do tinh trùng còn sót lại trong đường sinh dục nam, người ta khuyên: Sau 3 tháng thắt ống dẫn tinh, nam giới phải có hai lần thử tinh dịch đồ cách nhau ½ tháng. Trong khoảng thời gian 3 tháng, cặp vợ chồng phải sử dụng phương pháp ngừa thai khác.
Có những lời đồn đoán là triệt sản nam sẽ làm mất “nam tính” và nam giới “dễ đổi tính đổi nết”, điều này có đúng không, thưa bác sĩ?
Người thắt ống dẫn tinh thỉnh thoảng bị rối loạn tình dục do tâm lý. Bên cạnh đó cũng có một số than đau tức bìu do áp lực trong tinh hoàn và mào tinh hoàn tăng cao. Đôi khi, có hiện tượng vỡ mào tinh làm cho tinh trùng tiếp xúc với máu, tạo kháng thể kháng tinh trùng, cuối cùng là teo tinh hoàn hai bên. Có nghiên cứu cho thấy, tinh trùng đi vào hạch bạch huyết xung quanh thận.
Hồng Liên (thực hiện)/GĐTE