Hơn 20 năm trước, khuya 11-11-1994, tại đường Điện Biên Phủ, phường 15, quận Bình Thạnh (TP.HCM), xảy ra vụ cãi vã, đánh nhau giữa nhiều thanh niên bằng dao lê, mã tấu. Hậu quả là nạn nhân Nguyễn Lân (lúc này 34 tuổi, làm nghề đạp xích lô) bị đâm gục tại chỗ, sau đó chết trên đường đi cấp cứu vì chảy máu trong (thủng tim, gan). Một người nữa (là em của nạn nhân) cũng bị thương tích 10% vĩnh viễn.
20 năm trốn truy nã
Sau án mạng, công an khởi tố vụ án giết người và gây rối trật tự công cộng. Nguyễn Minh Tân (lúc này 36 tuổi, hành nghề đạp xích lô, đồng thời là đội trưởng Đội dân phòng khu phố 2, phường 15, quận Bình Thạnh) được xác định là khuya đó đã tổ chức ăn nhậu với một số thanh niên khoảng 15 người ở nơi khác đến, sau đó xảy ra ẩu đả.
Ba người bị khởi tố bị can, trong đó có Tân. Cơ quan điều tra xác định Tân là người cầm đầu và là người trực tiếp đâm chết nạn nhân. Do Tân bỏ trốn nên bị công an phát lệnh truy nã về hai tội giết người và gây rối trật tự công cộng.
Tháng 10-1995, TAND TP.HCM đưa vụ án ra xét xử và tuyên án hai và ba năm tù đối với hai bị cáo về tội gây rối trật tự công cộng. Riêng với Tân, tòa nhận định: “Đối với cái chết của nạn nhân do Tân cùng một số thanh niên đã trốn thoát gây ra, khi nào bắt được xử lý sau”.
Tân lưu lạc nhiều nơi, thay tên đổi họ, đến năm 1996 thì về phường Bình Hưng Hòa A, quận Bình Tân sinh sống.
Nguyễn Minh Tân trong chương trình truyền hình Tỏa sáng giữa đời thường. (Ảnh do gia đình nạn nhân cung cấp)
Bị phát hiện vì lên truyền hình
Suốt 20 năm, gia đình nạn nhân miệt mài truy tìm tung tích của Tân nhưng vẫn bặt vô âm tín.
Rồi một ngày tháng 8-2014, bà Nguyễn Thị Tuyết Linh, em gái nạn nhân, ngồi xem chương trình Tỏa sáng giữa đời thường trên truyền hình. Bà Linh phát hiện người tên là Võ Minh Hùng - phó Ban bảo vệ dân phố khu phố 5, phường Bình Hưng Hòa A - đang được tuyên dương, nhận hoa và bằng khen vì có thành tích bắt cướp sao mà giống Tân như đúc.
Bà Linh lập tức trình báo Công an TP.HCM. Bà Linh cũng cung cấp đặc điểm nhận dạng là cánh tay trái của Tân có xăm chữ “Tân nhớ mẹ”. Sau đó Cục Cảnh sát truy nã (thuộc Tổng cục Cảnh sát, Bộ Công an) vào cuộc và đến 12-9-2014 Tân bị bắt tạm giam.
Kết thúc điều tra, CQĐT Công an TP.HCM xác định Tân khai nhận chỉ cầm gậy dân phòng hùa vào đánh nhau nhưng không đánh trúng ai. Tuy nhiên, căn cứ vào kết quả điều tra và lời khai của hai bị cáo đã bị xét xử trước đây và của những người liên quan (lưu trong hồ sơ từ năm 1994 và các lời khai mới sau khi bắt được Tân) thì Tân chính là người tổ chức ăn nhậu đêm đó.
Khi mẹ của nạn nhân đưa con đi cấp cứu thì bị Tân ngăn cản. Sau khi đâm chém, có hai người là Nguyễn Đình Thanh Lâm và Đỗ Thiện Lân còn nhìn thấy trên tay Tân cầm một con dao lê có dính máu và Tân tuyên bố: “Sức tao mà đâm thì chắc nó (nạn nhân) chết”. Hai người này cùng thống nhất lời khai dù không gặp nhau trước đó.
Sau khi gây án, Tân còn chỉ cho Lâm đem mã tấu lên công an nộp… Từ đó, CQĐT đề nghị truy tố Tân về hai tội giết người và gây rối trật tự công cộng.
Hủy tội giết người, chỉ truy tố tội gây rối
VKSND TP.HCM đã trả hồ sơ yêu cầu điều tra bổ sung, làm rõ vai trò của Tân là người trực tiếp dùng dao đâm hay người chủ mưu, cầm đầu; nếu Tân là chủ mưu thì ai là người trực tiếp đâm và dùng dao gì; Tân chỉ thực hiện một hành vi nên chỉ phạm một trong hai tội, tội kia phải đình chỉ.
Ngày 1-6-2015, kết quả điều tra bổ sung xác định không thể ghi lời khai làm rõ thêm vai trò của Tân do những người tham gia vụ đánh nhau đêm đó có ba người đã chết, một người qua Mỹ. Tân thì không thừa nhận chủ mưu hay đâm nạn nhân. Do ngoài lời khai không còn chứng cứ nào khác chứng minh hành vi chủ mưu, cầm đầu và dùng dao đánh nhau của Tân. Từ đó, CQĐT đã hủy bỏ quyết định khởi tố đối với Tân về tội giết người.
Vợ của Tân thì khai sau khi xảy ra chuyện Tân bỏ đi, bà về nhà cha mẹ ở. Sau khi tìm được và đoàn tụ thì Tân nói rằng do có liên quan vụ đánh nhau, sợ bị trả thù nên trốn. Bà hoàn toàn không biết Tân bị truy nã về hai tội danh giết người và gây rối…