Tomoki Yoshihara bắt đầu ca làm việc tại một nhà máy chế biến thịt ở vùng nông thôn Australia lúc 5 giờ sáng và kiếm được số tiền gấp 3 lần khi bán thịt cừu trong gần 50 giờ mỗi tuần nếu so với thời gian anh bỏ ra làm việc trong quân đội Nhật Bản.
Yoshihara là một trong số những thanh niên Nhật Bản được cấp thị thực làm việc trong kỳ nghỉ ở Australia trong năm tài chính vừa qua. Anh cùng với nhiều người đồng hương bị thu hút bởi mức lương cao hơn ở nước ngoài do đồng yên Nhật suy yếu.
“Từ góc độ tiền lương, ở đây tốt hơn rất nhiều. Nếu bạn muốn tiết kiệm tiền, Australia chính là nơi lý tưởng", chàng trai 25 tuổi kiếm được khoảng 5.000 AUD (3.238 USD) một tháng sau thuế và sống tại Sydney cho biết.
Với các chương trình thị thực tương tự ở Anh, Canada và New Zealand, việc người Nhật ra nước ngoài làm việc có nguy cơ làm trầm trọng thêm tình trạng thiếu lao động ở quốc gia Đông Á.
Đó cũng là dấu hiệu cho thấy nhiều người Nhật trẻ tuổi không quá lạc quan về tình hình kinh tế trong nước.
Nhà kinh tế Yuya Kikkawa của Viện Nghiên cứu Meiji Yasuda cho biết: “Giới trẻ đang đặt câu hỏi về triển vọng kinh tế của Nhật Bản. Điều kiện sống vất vả hơn nhiều so với con số lạm phát cho thấy".
Tháng 3, Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BOJ) thông báo chấm dứt chính sách lãi suất âm, chấm dứt thời kỳ nới lỏng tiền tệ để thúc đẩy tăng trưởng.
Tuy nhiên, ngay cả khi Liên đoàn Lao động Nhật Bản đã thành công trong việc yêu cầu tăng mức lương lớn nhất trong 3 thập niên hồi tháng 3, vẫn còn khoảng cách giữa thu nhập thực tế ở Nhật Bản so với các nền kinh tế tiên tiến khác.
Theo dữ liệu mới nhất từ Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế, vào năm 2022, mức lương trung bình hàng năm ở Nhật Bản là 41.509 USD, so với 59.408 USD ở Australia và 77.463 USD ở Mỹ.
Khi lạm phát gia tăng, người Nhật cảm thấy việc chi tiêu trở nên khó khăn hơn.
Ông Atsushi Takeda, nhà kinh tế trưởng tại Viện Nghiên cứu Itochu cho biết: “Tiền lương của Nhật Bản đã không tăng chút nào trong 20 năm qua trong khi các nước khác đang tăng lương của họ. Với việc đồng yên suy yếu, khoảng cách càng trở nên lớn hơn".
Khoảng 14.398 người Nhật đã được cấp thị thực làm việc trong kỳ nghỉ tại Australia trong khoảng thời gian từ năm tài chính 2022 đến 2023, con số cao nhất Chính phủ Australia từng ghi nhận kể từ năm 2001.
Chương trình này cho phép thanh niên từ 18 đến 30 hoặc 35 tuổi có kỳ nghỉ 12 tháng và làm các công việc từ nông nghiệp đến khách sạn, điều dưỡng, xây dựng hoặc công việc văn phòng để trang trải cho chuyến đi của họ.
Ngoài mức lương hấp dẫn, Australia còn là điểm đến ưa thích của người Nhật do an toàn, múi giờ tương tự như Nhật Bản và gần đây đã nới lỏng các quy định lao động.
Ngoài Australia, Canada đã cấp 7.996 thị thực như vậy vào năm 2023 cho đến tháng 10, trong khi Anh cấp 898 thị thực vào năm 2023. New Zealand đã phê duyệt 2.404 thị thực trong khoảng thời gian từ năm tài chính 2022 đến 2023.
Ông Sanada dự đoán con số này sẽ còn tăng cao hơn nữa khi các quy định được nới lỏng.
Bà Harumi Taguchi, nhà kinh tế trưởng tại S&P Global Market Intelligence cho biết: “Ngày càng có nhiều người ra nước ngoài với hy vọng kiếm được việc làm. Nếu xu hướng này tiếp tục, việc tuyển dụng lao động trẻ ở Nhật Bản có thể còn khó khăn hơn nữa”.
Cô Lili Takahashi, người đã bay tới Australia vào tháng 4 ngay sau khi tốt nghiệp đại học cho biết, cô đặt mục tiêu dành 2 năm làm việc tại đây. Cô cũng tính đến việc nộp đơn xin thường trú và kết hôn với bạn gái ở đó. Australia, không giống như Nhật Bản, cho phép hôn nhân đồng giới.
Trong khi đó, mức lương cao hơn ở Australia sẽ cho phép người trẻ Nhật cân bằng cuộc sống và công việc tốt hơn.
“Tiền lương của người Nhật đủ để sống. Nhưng thật buồn khi nghĩ rằng tôi sẽ không còn nhiều tiền cho sở thích và đi chơi với bạn bè (nếu ở Nhật làm việc)", cô Takahashi, 22 tuổi nói.
Thời gian qua, nhiều người Nhật đã chọn ra nước ngoài sinh sống. Theo Bộ Ngoại giao Nhật Bản, vào năm 2023, số người Nhật thường trú ở nước ngoài đạt mức cao nhất kể từ khi cuộc khảo sát bắt đầu vào năm 1989.
Điều đó có thể làm trầm trọng thêm tình trạng thiếu lao động trong xã hội già hóa của Nhật Bản, nơi các công ty cạnh tranh để giành nguồn nhân lực ngày càng khan hiếm.
Theo một báo cáo của Teikoku Databank, hơn 2/3 số doanh nghiệp vừa và nhỏ cho biết họ phải đối mặt với tình trạng thiếu lao động. Số vụ phá sản do thiếu về nhân lực đã đạt mức cao kỷ lục vào năm 2023.
Vào năm 2023, Chính phủ Nhật Bản đã cho phép một số lượng kỷ lục lao động nước ngoài vào nước này để giảm bớt áp lực về nguồn nhân sự.
Đức Hoàng (theo Bloomberg)
Báo Lao động Xã hội số 47
