Những mối đe dọa từ thiên nhiên
Không khó để nhận ra những hiểm họa đối với trẻ em trong bối cảnh thế giới đầy biến động từ thiên nhiên và con người.
Trước hết, đó là ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, dẫn đến hiện tượng thời tiết cực đoan, nhiều trận bão, lũ diễn ra trái với quy luật, khó dự đoán nên gây hậu quả nghiêm trọng.
Đó là chưa kể tới động đất, sóng thần – những hiện tượng thiên nhiên có sức tàn phá vô cùng ghê gớm.
Trẻ em là nạn nhân của thiên tai chiếm một tỷ lệ khá lớn. Các em là nạn nhân ngay cả khi không bị tổn thương về thể chất. Khi phải sơ tán để tránh thảm họa cũng đã gây hại cho các em đáng kể.
Việc phải rời ngôi nhà thân quen đến sống ở nơi xa lạ gây cho các em nhiều sự bất tiện, ảnh hưởng tới việc học và chơi.
Theo báo cáo “Trẻ em phải chuyển chỗ ở trong bối cảnh khí hậu thay đổi” mà UNICEF công bố ngày 6/10/2023, trong khoảng thời gian 6 năm, kể từ năm 2016, có hơn 43 triệu trẻ em tại 44 quốc gia phải sơ tán, tương đương với khoảng 20.000 trẻ em phải chuyển chỗ ở mỗi ngày do các thảm họa thiên nhiên gây ra.
Tại Đông Á và Thái Bình Dương, có khoảng 19 triệu trẻ em phải chuyển chỗ ở, chiếm hơn 44% tổng số trẻ em chịu chung hoàn cảnh này trên toàn cầu.
Nguyên nhân hàng đầu là do lũ lụt (12 triệu em) và bão (hơn 6 triệu em). Riêng tại Việt Nam, trong giai đoạn 2016-2021, khoảng 930.000 trẻ em phải sơ tán chỗ ở do lũ lụt, bão và hạn hán.
UNICEF dự báo, trong 30 năm tới, lũ lụt ven sông có thể khiến gần 96 triệu trẻ em trên toàn cầu phải chuyển khỏi chỗ ở. Gió bão và mực nước dâng do bão có khả năng sẽ khiến lần lượt 10,3 triệu và 7,2 triệu trẻ em phải chuyển khỏi nơi ở cũng trong khoảng thời gian đó.
Thảm họa do xung đột vũ trang gây nên
Những cuộc xung đột vũ trang gây ra cảnh chết chóc, tang thương. Trẻ em không phải là đối tượng mà các bên tham chiến nhằm vào nhưng các em vẫn là nạn nhân vì “bom đạn không có mắt”. Những ngày qua, thế giới phải chứng kiến hàng ngàn trẻ em trở thành nạn nhân trong cuộc xung đột vũ trang.
Các em bị chết, bị thương bởi bom đạn là nỗi đau chúng ta dễ thấy. Còn có những nỗi đau khó thấy hơn nhưng quy mô vô cùng lớn. Đó là cuộc sống khốn khó của các em khi sơ tán khỏi khu vực xung đột.
Theo ước tính của Liên hợp quốc, hiện nay có khoảng 400 triệu trẻ em trên toàn cầu (chiếm 1/5 tổng số trẻ em) đang sống trong xung đột, hoặc phải chạy trốn khỏi các khu vực xung đột.
Sống trong tình trạng như vậy, nhiều em đã bị tổn thương về thể chất, tinh thần; thậm chí, bị giết hoặc bị xâm hại tình dục. Đó là chưa kể một số em bị bắt buộc cầm súng tham gia bắn giết.
Đây là một bi kịch vì những nạn nhân của bạo lực lại gây ra bạo lực. Liên hợp quốc đã xác minh có hơn 315.000 vụ vi phạm nghiêm trọng về quyền trẻ em ở các khu vực xảy ra xung đột từ năm 2005 đến 2022. Tại các quốc gia có xung đột, nguy cơ trẻ em thất học và suy dinh dưỡng cũng hiện hữu.
Mối nguy với trẻ từ không gian mạng
Thực tế cho thấy trẻ em đang bị mặt trái của mạng Internet hủy hoại. Không chỉ là games, mà các tính năng có hại và gây nghiện của mạng xã hội đối với các em là rất lớn.
Các nền tảng mạng xã hội như Facebook, Instagram, TikTok, Twitter, YouTube… với việc cung cấp thông tin và hình ảnh dường như vô tận đang thao túng các em. Người ta đưa lên mạng đủ thứ, kể cả những thứ vô cùng độc hại. Cấm không phải là biện pháp giải quyết được tất cả các vấn đề.
Điều này còn liên quan đến việc học và giải trí của trẻ em. Nhưng phải thấy rằng, trẻ em trên toàn thế giới đang phải đối mặt với trầm cảm, tự kỷ, các vấn đề sức khỏe tâm thần với tỷ lệ rất cao.
Theo các chuyên gia, mạng xã hội là một trong những thủ phạm gây ra chuyện này.
Bạo lực, đuối nước, tai nạn giao thông… đang đe dọa trẻ em
Trong thế giới hiện đại, cái “tôi” của mỗi con người ngày càng lớn. Mặt tích cực của điều này là con người ngày càng trở nên tự do, sáng tạo hơn. Tuy nhiên, mặt tiêu cực cũng đã phơi bày: tỷ lệ ly hôn tăng cao.
Theo số liệu của ngành tòa án, riêng năm 2023, Việt Nam có tới 600.000 vụ ly hôn. Bạo lực gia đình liên quan chặt chẽ với tỷ lệ ly hôn thì trẻ em cũng là nạn nhân của vấn nạn này.
Các loại tai nạn, từ đuối nước, giao thông đến thương tích hàng ngày, hàng giờ đe dọa và cướp đi mạng sống của trẻ em. Ngoài ra, đói nghèo, dịch bệnh cũng khiến cuộc sống của trẻ em bị đe dọa.
Để bảo vệ trẻ em, cần hành động ngay!
Để bảo vệ trẻ em trong thế giới đầy biến động, chúng ta phải có hành động cương quyết, nhanh chóng và tích cực. Như việc chống lại thiên tai, chúng ta cần áp dụng những biện pháp phòng tránh. Phải tìm ra chìa khóa để hóa giải các cuộc xung đột vũ trang càng sớm càng tốt.
Những người đứng đầu các quốc gia có xung đột phải thể hiện ý chí và khát vọng hòa bình của mình!
Và tất cả chúng ta – những con người bình thường cũng cần tích cực hơn trong hoạt động chăm sóc, giáo dục và bảo vệ trẻ em.
Thế giới còn nhiều biến động nhưng việc bảo vệ trẻ em khi nào cũng cần thiết nên không thể chờ đợi. Chúng ta hãy đoàn kết và cùng hành động để bảo vệ trẻ em, tránh để các em đối mặt với thảm họa do thiên nhiên và con người gây nên.
Thi An