Đại biểu Quốc hội “hiến kế” đẩy nhanh tiến độ dự án đầu tư công

Tại phiên họp, nhiều đại biểu Quốc hội đã “hiến kế” đẩy nhanh tiến độ thực hiện các dự án đầu tư công đang rất ì ạch…

Rút ngắn hơn nữa quy trình thủ tục thực hiện dự án đầu tư công

Luật Đầu tư công (sửa đổi) gồm 5 nhóm vấn đề lớn nhằm đẩy mạnh phân cấp, phân quyền; nâng cao chất lượng chuẩn bị đầu tư; thúc đẩy thực hiện và giải ngân kế hoạch vốn ODA và vốn vay ưu đãi của nhà tài trợ nước ngoài; đơn giản hóa trình tự, thủ tục và bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật.

Thảo luận tại hội trường, đại biểu Trần Chí Cường (đoàn Đà Nẵng) cơ bản tán thành với 5 nhóm nội dung đề nghị sửa đổi, bổ sung trong dự án luật, trong đó có các quy định mới góp phần rút ngắn thời gian trong việc triển khai thực hiện dự án.

Tuy nhiên, đại biểu Cường cho rằng, quy định về quy trình thủ tục thực hiện đầu tư dự án công cần được nghiên cứu, rà soát, điều chỉnh nhằm rút ngắn hơn nữa thời gian thực hiện dự án.

Theo ông Cường, thủ tục đầu tư không chỉ được quy định trong Luật Đầu tư mà còn được quy định trong nhiều luật khác như: Đất đai, xây dựng, môi trường, chuyển giao công nghệ, phòng cháy chữa cháy… Theo quy định hiện hành, thời gian thực hiện các thủ tục về đất đai, xây dựng, môi trường, chuyển giao công nghệ, phòng cháy chữa cháy thường mất nhiều thời gian.

Mỗi thủ tục lại có yêu cầu riêng về hồ sơ, trình tự và thời gian, một số thủ tục lại quy định nhiều bước thực hiện (thủ tục xây dựng), một số thủ tục phải thực hiện tuần tự, kết quả của thủ tục này là đầu vào của thủ tục khác.

Tính trung bình, thời gian để thực hiện đầy đủ các thủ tục nêu trên (tùy theo loại dự án A, B hay C) sẽ kéo dài từ khoảng 250 đến 350 ngày mới khởi công xây dựng, tức là hơn 8 tháng kể từ lúc HĐND thông qua mới thực hiện. Thực tế, thời gian thực hiện thủ tục có thể kéo dài hơn do độ trễ vì phải hoàn thiện các hồ sơ và tài liệu liên quan.

“Tôi đề nghị dự thảo luật cần nghiên cứu bổ sung quy định thời gian ở các bước lập thủ tục và phê duyệt của các cơ quan, tương tự quy định ở điều 36a bổ sung Luật Đầu tư quy định về thủ tục đầu tư đặc biệt trình Quốc hội trong dự án Luật sửa đổi, bổ sung Luật Quy hoạch, Luật Đầu tư, Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư và Luật Đấu thầu”, ông Cường nêu ý kiến.

Đại biểu Phạm Hùng Thắng (đoàn Hà Nam) cho biết, theo quy định tại khoản 2 điều 57 của dự thảo luật, sau khi dự án hoàn thành bước chuẩn bị đầu tư như phê duyệt chủ trương đầu tư, bố trí kế hoạch vốn trung hạn và phê duyệt dự án đầu tư nhưng nếu chưa được bố trí vốn hàng năm thì sẽ không triển khai thực hiện các công việc tiếp theo trong bước thực hiện đầu tư.

Ví dụ, việc giải phóng mặt bằng, thiết kế, dự toán, đấu thầu lựa chọn nhà thầu thi công xây lắp, đấu thầu lựa chọn đơn vị giám sát… làm ảnh hưởng đến tiến độ triển khai thực hiện.

Để rút ngắn về thời gian, thủ tục thực hiện các công việc trên, đại biểu đề nghị xem xét sửa đổi, bổ sung điều kiện để dự án được bố trí vốn kế hoạch đầu tư công hằng năm vào khoản 2 điều 57.

Tương tự, khoản 1 điều 59 quy định “vốn thực hiện nhiệm vụ chuẩn bị đầu tư được bố trí để lập đề xuất chương trình, dự án sử dụng vốn ODA, vốn vay ưu đãi của nhà tài trợ nước ngoài; lập, thẩm định, quyết định chủ trương đầu tư dự án;

Lập, thẩm định, quyết định đầu tư dự án”, đại biểu đoàn Hà Nam cho rằng, quy định như vậy thì các công việc phải thực hiện tiếp theo sẽ không triển khai thực hiện được khi chưa bố trí vốn thực hiện dự án.

Vì vậy, để khắc phục bất cập này và rút ngắn về thời gian thực hiện các công việc trên, đại biểu Phạm Hùng Thắng đề nghị xem xét sửa đổi khoản 1 điều 59 và khoản 3 điều 59 dự thảo luật theo hướng: Chuyển các nhiệm vụ như lập thiết kế kỹ thuật, lập thiết kế bản vẽ thi công, lập dự toán, đấu thầu lựa chọn nhà thầu trong bước thực hiện đầu tư về nhiệm vụ chuẩn bị đầu tư.

Đẩy mạnh phân cấp phân quyền

Nhất trí với chủ trương đẩy mạnh phân cấp, phân quyền trong triển khai thực hiện các dự án đầu tư công, tuy nhiên đại biểu Nguyễn Phương Thủy (đoàn Hà Nội) cho rằng, cùng với việc giao quyền cho các cơ quan cấp dưới, đặc biệt là cho địa phương để thực hiện đúng chủ trương mà Tổng Bí thư, Chủ tịch Quốc hội đã đề cập nhiều lần là "địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm" thì cũng cần bổ sung các cơ chế, giải pháp để bảo đảm yêu cầu về kiểm soát quyền lực, tăng cường thanh tra, kiểm tra, giám sát.

Đồng thời, tăng tính công khai, minh bạch trong quyết định các nội dung về đầu tư cũng như tăng cường trách nhiệm giải trình của các cơ quan được giao thẩm quyền quyết định.

Về thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư, Chính phủ đề nghị chuyển thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư dự án đầu tư công nhóm B, nhóm C sử dụng vốn ngân sách địa phương từ HĐND sang cho UBND các cấp (khoản 7 và 8 Điều 18).

Bà Thủy cho rằng, việc quyết định chủ trương đầu tư và quyết định đầu tư nên giao cho hai cơ quan khác nhau thực hiện để đảm bảo yêu cầu giám sát và kiểm soát quyền lực.

"Chúng ta đang giao cho HĐND quyết định chủ trương đầu tư đối với các dự án đầu tư công sử dụng vốn ngân sách địa phương. Bởi HĐND là cơ quan quyền lực Nhà nước ở địa phương. HĐND quyết định chủ trương đầu tư, sau đó Chủ tịch UBND quyết định, tổ chức triển khai dự án đầu tư là một quy trình rất hợp lý", bà Thủy nói.

Đại biểu Hoàng Văn Cường (đoàn Hà Nội) cho rằng cần cân nhắc việc phân cấp thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư từ HĐND cho Chủ tịch UBND cùng cấp. Bởi HĐND các cấp tổ chức họp khá thường xuyên và có thể tổ chức họp bất thường, khi cần thiết. Do vậy, không sợ mất thời gian chờ đợi nếu phải trình qua HĐND phê duyệt.

Ông Cường phân tích, nếu trình qua HĐND phê duyệt thì dự án buộc phải chuẩn bị kỹ hơn, lấy ý kiến của nhiều cơ quan ban, ngành liên quan nên sẽ mất thời gian hơn là trình thẳng cho chủ tịch phê duyệt. Tuy nhiên, việc dự án có ý kiến tham gia của nhiều cơ quan ban, ngành thì sẽ được đánh giá, xem xét kỹ hơn, chuẩn bị tốt hơn. Như thế sẽ đảm bảo khi triển khai thuận lợi và mang lại hiệu tốt quả hơn.

Cũng theo đại biểu Cường, việc thông qua HĐND phê duyệt chủ trương đầu tư là cơ chế kiểm soát quyền lực, tạo lên sự độc lập giữa cơ quan quyết định chủ trương đầu tư với người phê duyệt dự án đầu tư, để tránh nguy cơ mắc phải những sai phạm, giảm gánh nặng trách nhiệm cho người phê duyệt dự án.

Đại biểu đề nghị bổ sung vào dự thảo là cho phép HĐND các cấp được quyết định những giải pháp đặc thù, phù hợp với thực tế của địa phương và yêu cầu riêng của từng dự án.

Điều này cũng hoàn toàn phù hợp với ý kiến chỉ đạo của Tổng Bí thư là giao quyền quyết định cho địa phương. Đồng thời, dự thảo cần quy định HĐND các cấp có thể ủy quyền cho UBND cùng cấp quyết định chủ trương đầu tư các dự án thuộc thẩm quyền để phù hợp với điều kiện của từng địa phương.

Làm rõ hơn về nội dung được các đại biểu Quốc hội quan tâm, Bộ trưởng Bộ KH&ĐT Nguyễn Chí Dũng khẳng định: Việc đẩy mạnh phân cấp, phân quyền cho các địa phương trong quyết định chủ trương đầu tư dự án sẽ góp phần giảm cơ chế xin - cho, tiết kiệm thời gian triển khai dự án... Tuy nhiên, cần làm rõ trách nhiệm của các cơ quan, địa phương trong tổ chức thực hiện. 

Cơ quan soạn thảo dự án luật sẽ phối hợp với các cơ quan, đơn vị hữu quan tiếp thu tối đa ý kiến của các đại biểu Quốc hội để có phương án hiệu quả, tối ưu nhất trong việc phân cấp, phân quyền cho các địa phương quyết định chủ trương đầu tư dự án.

Thái An

Báo Lao động và Xã hội số 134