Đánh giá kỹ tác động việc gia nhập Công đoàn của lao động người nước ngoài

Ngày 8/6, tiếp tục chương trình làm việc, Quốc hội thảo luận về dự án Luật Công đoàn (sửa đổi). 

Đánh giá kỹ tác động vấn đề lớn và mới

Phát biểu thảo luận, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung nhận định, quyền gia nhập công đoàn của người lao động nước ngoài tại Điều 5 là vấn đề lớn.

Hiện nay, người nước ngoài làm việc cho Việt Nam là 140.000 người, chủ yếu là nhà quản lý, chuyên gia, lao động trình độ cao. "Trong điều kiện đầu tư nước ngoài vào nước ta gia tăng, việc người nước ngoài gia tăng là điều cần thiết”, Lãnh đạo Bộ LĐ-TB&XH nói.

Vẫn theo Bộ trưởng Đào Ngọc Dung, đây là nội dung rất mới bổ sung trong dự án luật này. Luật Công đoàn năm 2012 đã bàn vấn đề này nhưng thời điểm đó vấn đề này chưa chín, chưa rõ nên không đưa vào.

Vì vậy, Bộ trưởng đề nghị nội dung này cần đánh giá kỹ lưỡng “mặt được và không được”.

Ông Dung nêu, Công đoàn đưa vấn đề này đã tham khảo bản thân người lao động nước ngoài chưa? Họ có muốn tham gia không? "Nếu chúng ta tạo điều kiện để người nước ngoài tham gia, thì khi công đoàn có thành viên là người nước ngoài trong trường hợp thêm các quyền liên kết, sẽ xử lý như thế nào?", Bộ trưởng Đào Ngọc Dung đặt câu hỏi.

Nhấn mạnh, việc tổ chức công đoàn là tổ chức chính trị xã hội, không phải tổ chức xã hội đơn thuần, theo ông Dung khi người nước ngoài tham gia thành viên của công đoàn sẽ có quyền, nghĩa vụ tuân thủ luật và điều lệ công đoàn.

Ông Đào Ngọc Dung khẳng định, đây là vấn đề lớn, nhạy cảm, quan trọng nên cần đánh giá kỹ lưỡng về tác động, đặc biệt liên quan an ninh, chính trị trật tự an toàn xã hội.

Về việc gia nhập công đoàn Việt Nam của tổ chức người lao động tại doanh nghiệp, vấn đề này được nêu tại Hội nghị Trung ương 6, Bộ luật Lao động đã quy định. Vì vậy, việc đưa nội dung này vào dự luật có cơ sở, đảm bảo thống nhất hệ thống pháp luật, đặc biệt luật lao động 2019.

Phân tích thêm, ông Dung cho hay, hiện chúng ta chưa cho phát triển tổ chức lao động khác ngoài công đoàn ở doanh nghiệp. Thời gian tới, khi có nghị định về tổ chức đại diện của người lao động ra đời thì chắc chắn là trong một doanh nghiệp, có thể không chỉ công đoàn mà có thể còn có các tổ chức khác.

Theo Bộ trưởng Đào Ngọc Dung, các tổ chức khác tham gia vào tổ chức công đoàn và chịu sự điều phối, lãnh đạo của tổ chức công đoàn là tốt, điều này thực hiện đúng tinh thần của Bộ Chính trị, của Hội nghị Trung ương 6 nhằm thu hút người lao động và tổ chức của người lao động tại doanh nghiệp tham gia công đoàn.

Vì vậy, Bộ trưởng đề nghị phân tích ưu nhược điểm từng phương án cho đầy đủ, toàn diện hơn.

Kinh phí Công đoàn 2% là một sắc thuế

Vấn đề kinh phí công đoàn được tổ chức công đoàn quan tâm nhiều nhất trong quá trình sửa Luật, ông Dung phân tích, kinh phí công đoàn bằng 2% quỹ tiền lương làm căn cứ đóng BHXH cho người lao động là do doanh nghiệp, người sử dụng lao động đóng góp.

Nguồn kinh phí này thực hiện hai mục tiêu lớn là chăm lo đời sống của người lao động và chi cho tổ chức, bộ máy hoạt động của tổ chức công đoàn. Bởi, tổ chức công đoàn hoạt động không lấy từ ngân sách Nhà nước.

Trong thực tiễn, chỉ còn vài quốc gia như Trung Quốc, Việt Nam duy trì hình thức này. "Bản thân 2% là một sắc thuế, chứ không phải đơn thuần. Vì vậy, tôi tán thành ý kiến của Ủy ban Xã hội là cần phải báo cáo xem việc sử dụng 2% kinh phí công đoàn thời gian qua như thế nào, mặt được và chưa được ra sao?", ông đề nghị.

Theo Bộ trưởng Đào Ngọc Dung, kinh phí công đoàn cần phải có kế hoạch định kỳ, có thời gian nhất định kiểm toán nhà nước hoặc thanh tra. "Là một sắc thuế phải quản lý theo sắc thuế, không phải "ào ào" muốn ai quản lý là được. Sử dụng kinh phí công đoàn như thế nào, thậm chí sau này phải báo cáo Quốc hội cho định hướng", ông nhấn mạnh.

Nêu rõ tới đây, không chỉ có công đoàn, mà còn các tổ chức người lao động khác thì vấn đề kinh phí công đoàn cần lưu tâm hơn nữa, Bộ trưởng dẫn lại dự thảo Luật về việc phân phối 2% kinh phí công đoàn. Kinh nghiệm các quốc gia có nhiều tổ chức của người lao động thì họ thành lập Ủy ban điều phối nguồn kinh phí. 

Do đó, Lãnh đạo Bộ LĐ-TB&XH cho rằng, việc điều phối này nên giao cho Chính phủ quy định chi tiết để linh hoạt, mềm dẻo, hài hòa, hiệu quả hơn.

Mức thu kinh phí công đoàn khoảng 2 triệu đồng/năm/người

Tham gia ý kiến tại tổ, Chủ tịch Tổng liên đoàn Lao động Việt Nam Nguyễn Đình Khang cho biết, về mức thu kinh phí công đoàn 2%, với mức lương bình quân toàn quốc hiện nay khoảng 8,2 triệu đồng thì tiền lương bình quân của công nhân khoảng 100 triệu đồng.

Do đó, mức thu kinh phí công đoàn chỉ khoảng 2 triệu đồng. 

Theo cách phân phối kinh phí công đoàn đã nói ở trên, thì để lại công đoàn cơ sở 75% thì tương đương khoảng 1,5 triệu đồng cho mỗi người lao động, ông Khang nêu. Khoản tiền này được chi cho các hoạt động thăm hỏi ốm đau, quà tết, sinh nhật và chi thưởng cho các hoạt động phong trào văn hóa, thể thao tại công đoàn cơ sở.

“Bình quân mỗi công đoàn khoảng 1,5 triệu, chứ cũng không có nhiều”, ông Khang nhấn mạnh. 

Vẫn theo ông Nguyễn Đình Khang, ở cấp tỉnh và Trung ương cũng có “một chút tích lũy” từ năm 1957 đến nay. Do đó, Tổng liên đoàn Lao động Việt Nam đã đề xuất cho phép được tham gia xây nhà ở xã hội cho công nhân, người lao động thuê. 

Ông Khang cho biết thêm, Luật Nhà ở đã quy định việc này và tới đây Chính phủ sẽ có nghị định hướng dẫn trình tự, đối tượng đối với nhà ở xã hội do Tổng liên đoàn Lao động Việt Nam tham gia thực hiện.