Doanh nghiệp có phải trường học không?

Bàn luận về khía cạnh kết hợp giữa doanh nghiệp với các trung tâm nghề nghiệp được đề cập ở dự thảo "Chiến lược phát triển GDNN giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2045", ông Nguyễn Chỉ Sáng - Phó Chủ tịch, Tổng thư ký Hiệp hội Doanh nghiệp Cơ khí Việt Nam (VAMI) nói: Nếu muốn doanh nghiệp kết hợp đào tạo thì phải có cơ chế để liên kết. Dự thảo đưa ra chiến lược cơ bản là kết hợp giữa cơ sở GDNN với doanh nghiệp nhưng kết hợp như thế nào thì phải khảo sát thêm. Bởi lẽ không phải cứ đưa học viên xuống là sẽ được bố trí thực hành máy trong các doanh nghiệp.

"Các doanh nghiệp đa phần khi đã vào sản xuất, vào đơn hàng rồi thì không cho phép có rủi ro, có lỗi trong sản phẩm và công suất phải chạy hết mức có thể. Do đó, doanh nghiệp không thể đào tạo sinh viên cho các trường trung cấp, cao đẳng nghề mà chỉ có thể nhận sinh viên kiến tập. Nếu bây giờ đa dạng hóa hình thức đào tạo và coi doanh nghiệp của họ cũng là nơi đào tạo thì doanh nghiệp có được hưởng gì không? Họ được hưởng cái gì thì mới "mặn mà", ông Sáng nêu quan điểm.

Ông Trương Anh Dũng, Tổng Cục trưởng Tổng cục GDNN cho biết, kết hợp giữa cơ sở GDNN và doanh nghiệp là một trong ba đột phá chiến lược được Dự thảo đề ra. Ý kiến của ông Sáng cho thấy một thực trạng, không ít doanh nghiệp không sẵn sàng tiếp nhận sinh viên các trường vào thực tập, thực hành trong bối cảnh đang thực hiện các công đoạn sản xuất theo dây chuyền. Đây là một thách thức. "Chúng tôi cũng sẽ có những giải pháp cụ thể để tháo gỡ vấn đề này. Ví dụ, Bộ luật Lao động đã đưa ra một sáng kiến cũng là hỗ trợ của ILO. Đó là câu chuyện chúng ta sửa đổi những quy định về đào tạo nghề trong doanh nghiệp", ông Dũng cho biết.

Cũng theo ông Dũng, một số nước phát triển ở châu Âu có cách đào tạo nghề kép. Đó là vừa đào tạo trong nhà trường, vừa đào tạo trong doanh nghiệp. "Tới đây, chúng tôi sẽ bàn sâu về nội dung này để biến nó trở thành trọng tâm", ông Trương Anh Dũng cho hay.

Tổng Cục trưởng Tổng cục GDNN cho biết thêm, rất nhiều doanh nghiệp và hiệp hội doanh nghiệp mà Tổng cục đang triển khai hợp tác đã dành nhiều thời gian thảo luận về chính sách hỗ trợ doanh nghiệp, để doanh nghiệp đào tạo hỗ trợ nâng cao tay nghề cho người lao động. Nhưng việc này đang vướng mắc về vấn đề quy định pháp luật hiện hành. Tới đây, Bộ LĐ-TB&XH sẽ nghiên cứu để tháo gỡ vướng mắc này. Làm thế nào để doanh nghiệp có điều kiện nguồn lực và động lực để tham gia hỗ trợ hoạt động GDNN. Mô hình tuyển dụng vào doanh nghiệp để vừa làm việc và vừa học cũng là cách mà chúng ta sẽ phải thúc đẩy trong thời gian tới.

Kết luận hội thảo, Thứ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Lê Tấn Dũng đặt câu hỏi: "Doanh nghiệp có phải trường học không?" và cho biết, ở một số quốc gia phát triển, doanh nghiệp một mặt vừa tạo công ăn việc làm nhưng một mặt khác sẽ công nhận chứng chỉ kỹ năng nghề. Tâm lý nhiều học sinh sinh viên muốn đi làm thêm nhưng cũng muốn có được một chứng nhận, chứng chỉ, văn bằng nào đó. Nghĩa là được về vật chất (thu nhập) một phần nhưng một mặt phải có sự thừa nhận, công nhận.

"Vậy chúng ta phải chọn cái gì là đột phá trong đột phá của chiến lược? Đào tạo nguồn nhân lực là một trong 3 đột phá chiến lược. Vậy chúng ta phải làm gì để có đột phá trong từng đột phá này hoặc tiêu chí trung tâm đào tạo nằm trong doanh nghiệp. Giờ chúng ta cũng nên nghiên cứu, tính toán thể chế, tạo điều kiện để doanh nghiệp cũng là nhà trường đào tạo kỹ năng nghề", Thứ trưởng Lê Tấn Dũng nhấn mạnh.