Lạm phát có thể gia tăng những tháng cuối năm
Theo Tổng cục Thống kê, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) 4 tháng đầu năm nay tăng 3,93%, riêng trong tháng 4 tăng 4,4% so với cùng kỳ năm trước. Nguyên nhân lạm phát tăng là do giá nhà ở và vật liệu xây dựng (xi măng, sắt thép, cát, giá thuê nhà ở) tăng tới 5,54%, làm CPI chung tăng 1,04 điểm phần trăm.
Bên cạnh đó, chỉ số giá nhóm giáo dục tăng 8,84%, nhóm thuốc và dịch vụ y tế tăng 6,74% cũng đẩy lạm phát 4 tháng đầu năm nay tăng.
Riêng trong tháng 4, lạm phát tăng 4,4% so với cùng kỳ năm trước, nguyên nhân được cơ quan thống kê chỉ ra do các nhóm hàng hóa dịch vụ như: Giao thông tăng 1,95% (tăng theo giá nhiên liệu xăng dầu); nhóm thuốc và dịch vụ y tế tăng 0,92%; hàng hóa dịch vụ khác tăng 0,27%; nhà ở, vật liệu xây dựng tăng 0,21% (tăng theo giá xăng dầu, điện).
Theo một số chuyên gia kinh tế, nhân tố có thể đẩy lạm phát tăng mạnh từ nay đến cuối năm là xăng dầu, điện. Đây là hai nhiên liệu đầu vào cho hầu hết ngành sản xuất, nếu tăng giá có thể đẩy giá cả hầu hết mặt hàng tăng lên, đặc biệt là hàng hóa và dịch vụ thiết yếu.
EVN đang đề xuất cho nới quyền tự quyết tăng giá điện dưới 5% lên mức dưới 10%, điều này cũng dẫn tới khả năng giá điện có thể được điều chỉnh tăng mạnh hơn trong thời gian tới.
Bà Nguyễn Thu Oanh, Vụ trưởng Vụ Thống kê giá (Tổng cục Thống kê) cho biết, thời gian qua, lạm phát thế giới hạ nhiệt do nhiều quốc gia có xu hướng thắt chặt chính sách tiền tệ.
Tuy vậy, xung đột giữa các quốc gia, bất ổn ở biển Đỏ làm gia tăng chi phí vận tải, rủi ro an ninh lương thực, an ninh năng lượng… gây sức ép tới giá nguyên liệu sản xuất. Việt Nam có độ mở lớn, lạm phát thế giới sẽ tạo áp lực tới lạm phát trong nước.
Ở trong nước, điện và xăng là mặt hàng rất quan trọng trong sản xuất và tiêu dùng, tác động trực tiếp khá lớn tới lạm phát. Chỉ số giá điện sinh hoạt cứ tăng 10% sẽ tác động trực tiếp làm CPI chung của nền kinh tế tăng thêm 0,33 điểm phần trăm. Dự báo giá xăng dầu thế giới tăng lên. Giá xăng dầu trong nước tăng 10%, tác động CPI 0,36 điểm phần trăm.
“Năm 2024, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) có thể sẽ tiếp tục các đợt tăng giá điện để đảm bảo phản ánh biến động các chi phí đầu vào của sản xuất điện. Đồng thời, hiện tượng thời tiết cực đoan và dự báo nhu cầu sử dụng điện cho sản xuất và tiêu dùng sẽ tăng nên khó tránh khỏi việc EVN tăng giá điện.
Giá điện, xăng tăng làm tăng chi phí sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, từ đó có thể kéo giá các hàng hóa khác tăng trong những tháng tới”, bà Oanh cho hay.
Để người dân không sợ tăng lương
Bộ LĐ-TB&XH đang dự thảo Nghị định về tăng lương tối thiểu vùng. Nếu phương án này được triển khai, việc tăng lương tối thiểu vùng và cải cách tiền lương ở khu vực công sẽ cùng được triển khai từ thời điểm 1/7. Dự kiến, mức lương của công chức, viên chức sẽ tăng khá cao so với hiện nay.
Mục đích của việc tăng lương nhằm bù trượt giá, bảo đảm mức sống cho người lao động. Tuy nhiên, Bộ Công Thương cho biết, chỉ số giá tiêu dùng trong nước có thể tăng sau khi thực hiện cải cách tiền lương từ ngày 1/7 và điều chỉnh giá điện theo cơ chế mới.
Tại cuộc họp thường kỳ Chính phủ tháng 4, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu tăng cường quản lý giá cả, thị trường, có lộ trình phù hợp điều chỉnh giá các mặt hàng do Nhà nước quản lý, các dịch vụ công; "không tăng giá đột ngột, không tăng giá nhiều mặt hàng trong cùng một thời điểm, không tăng giá vào thời điểm tăng lương".
Để kiểm soát lạm phát, bình ổn giá cả hàng hóa thị trường, nhằm bảo đảm giá trị thực của tiền lương mới khi cải cách tiền lương, các chuyên gia kiến nghị, Chính phủ tiếp tục đẩy mạnh thực hiện các giải pháp kiểm soát giá, bình ổn thị trường, dự báo để điều chỉnh phù hợp, góp phần bảo đảm kiểm soát lạm phát theo mục tiêu; chú trọng xây dựng, tính toán "liều lượng" và thời điểm điều chỉnh giá các mặt hàng, dịch vụ do Nhà nước quản lý, tiến tới xóa bỏ độc quyền trong kinh doanh các mặt hàng năng lượng, điện, phân bón, than…
Bên cạnh đó, Chính phủ cần có giải pháp để phát triển sản xuất, ứng dụng công nghệ cao, cải thiện năng suất lao động để hạ giá thành sản phẩm; đẩy mạnh phát triển thị trường lao động, tạo ra nhiều việc làm chất lượng, thu nhập cao cho người lao động; cùng với đó, bảo đảm hoạt động cung ứng, lưu thông, phân phối hàng hóa, dịch vụ đầy đủ, không bị đứt gãy…
Tổ chức hệ thống phân phối đủ mạnh tại các vùng miền; thiết lập hệ thống các chợ đầu mối nông sản thực phẩm, thực hiện mua bán công khai, minh bạch trên thị trường nội địa...
Châu Anh
Báo Lao động Xã hội số 59
