Biến chứng nguy hiểm của viêm phổi, viêm màng não do phế cầu

Bệnh thường tiến triển nhanh, để lại di chứng nặng như mù, điếc, liệt, chậm phát triển tâm thần kinh... Tỷ lệ tử vong do các bệnh này rất cao, 10- 20%; đặc biệt ở trẻ nhỏ hoặc người già, tỷ lệ này lên đến trên 50%. Tại Việt Nam, hàng năm có khoảng 2,9 triệu lượt trẻ mắc viêm phổi và khoảng 4.000 trẻ tử vong vì căn bệnh này.

Trên thế giới, mỗi 39 giây có một em bé chết vì viêm phổi. Hơn 800.000 trẻ đã chết do bệnh này, năm 2018, theo số liệu của các tổ chức về sức khỏe cộng đồng quốc tế. Viêm phổi là một trong những nguyên nhân cướp đi nhiều sinh mạng con trẻ nhất thế giới. Trong báo cáo công bố mới đây (ngày 11/11), các tổ chức này gọi viêm phổi là "bệnh dịch bị quên lãng".

Bác sĩ Trương Hữu Khanh, Trưởng khoa Nhiễm - Thần kinh, Bệnh viện Nhi đồng 1, TP Hồ Chí Minh cho biết, các bệnh viêm phổi, viêm màng não, viêm tai giữa... do phế cầu khuẩn nguy hiểm nhưng hiện nay đã có vắcxin phòng ngừa hiệu quả. Trẻ từ 6 tuần tuổi đến người cao tuổi nên được chích ngừa vắcxin phòng các bệnh do phế cầu. Bên cạnh đó, cần xây dựng miễn dịch cộng đồng, bố, mẹ của trẻ, thậm chí người trông trẻ cũng nên chích ngừa để phòng lây nhiễm cho trẻ. Thời điểm giao mùa, bắt đầu mùa lạnh là lúc phế cầu khuẩn hoạt động mạnh, tỷ lệ gây bệnh cao, do đó cần tăng cường tiêm ngừa vắcxin phòng bệnh do phế cầu cho những đối tượng chưa được tiêm trước đó.

Thạc sĩ, bác sĩ Bùi Ngọc An Pha, Giám đốc Y khoa, Hệ thống Tiêm chủng dành cho trẻ em và người lớn VNVC cho biết, Việt Nam đang sử dụng hai loại vắcxin phế cầu cho trẻ em và người lớn là vắcxin Synflorix, có thể tiêm cho trẻ từ sớm (6 tuần tuổi đến 5 tuổi), đạt hiệu quả cao trong phòng bệnh viêm tai giữa ở trẻ em và vắcxin Prevenar 13, có thể tiêm cho trẻ từ 6 tuần tuổi trở lên lẫn người lớn. Trẻ trên 5 tuổi, người cao tuổi và người mắc các bệnh lý mạn tính trước đây không có vắcxin phòng bệnh do phế cầu khuẩn có thể tiêm vắcxin Prevenar 13 tại tất cả các trung tâm tiêm chủng VNVC trên toàn quốc.

Bác sĩ Trương Hữu Khanh, Trưởng khoa Nhiễm - Thần kinh, Bệnh viện Nhi đồng 1, TP Hồ Chí Minh cho biết, phế cầu khuẩn thường trú sẵn trong hầu họng của cả người lớn và trẻ em. Khi sức khỏe suy yếu, khả năng thích nghi của cơ thể kém hơn vào mùa lạnh, chúng sẽ tấn công vào đường hô hấp và gây ra các bệnh viêm phổi, viêm màng não, viêm tai giữa...Việc phát bệnh phụ thuộc vào sức đề kháng của hệ miễn dịch. Vì thế, trẻ em với hệ miễn dịch chưa đầy đủ và người già bị suy giảm sức đề kháng, người mắc bệnh mạn tính như hen suyễn, phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) là các đối tượng dễ mắc bệnh.Viêm tai giữa do phế cầu khuẩn Streptococcus pneumoniae (40-50%), vi khuẩn Haemophilus influenzae và NTHi (30-40%)... cũng là bệnh thường gặp ở trẻ dưới 5 tuổi. Dẫn chứng số liệu của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), bác sĩ Khanh cho biết hàng năm có hơn 350 triệu ca mắc viêm tai giữa cấp ở trẻ em dưới 5 tuổi, hầu hết các ca bệnh xảy ra ở trẻ dưới 2 tuổi. Hơn một phần ba trong số đó, đặc biệt là trẻ nhỏ dưới một tuổi sẽ bị nhiễm trùng lặp đi lặp lại nhiều lần trong năm, thậm chí phải can thiệp phẫu thuật. Nếu không được điều trị kịp thời, trẻ bị viêm tai giữa cấp có thể gặp biến chứng thủng màng nhĩ, giảm thính lực, viêm xương chũm, liệt mặt, áp xe não, viêm màng não...

"Không chỉ gây ra nhiều bệnh nguy hiểm, vi khuẩn phế cầu hiện nay đã đề kháng nhiều loại kháng sinh. Khi điều trị bệnh phải dùng kháng sinh mạnh, liều cao hoặc phối hợp nhiều loại kháng sinh dẫn đến chi phí cao, thời gian điều trị kéo dài mà chưa chắc đã đáp ứng", ông chia sẻ.Theo bác sĩ Bùi Ngọc An Pha, vắc xin phòng bệnh do phế cầu Synflorix và Prevenar 13 sử dụng rộng rãi tại hơn 100 quốc gia trên thế giới và được chứng minh hiệu quả trong phòng ngừa các chủng phế cầu phổ biến gây bệnh viêm phổi, viêm màng não, viêm tai giữa, nhiễm khuẩn huyết (nhiễm trùng máu) cho trẻ em lẫn người lớn. Nếu được tiêm phòng các bệnh do phế cầu, người cao tuổi và người mắc bệnh mạn tính sẽ giảm nguy cơ phải nhập viện điều trị do cơn COPD kịch phát, giảm chi phí điều trị.