Đúng 8h sáng nay 27/5, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu, Quốc hội đã tiến hành giám sát tối cao việc thực hiện chính sách, pháp luật về phòng, chống xâm hại trẻ em theo hình thức trực tuyến. Phiên họp được phát thanh, truyền hình trực tiếp đến cử tri và Nhân dân cả nước.
Các ĐBQH dự phiên thảo luận tại Hội trường
Khoảng 90% trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt được hưởng trợ giúp xã hội
Theo Báo cáo của Chính phủ, tính đến ngày 30/6/2019, cả nước có 24.776.733 trẻ em, chiếm 25,75% tổng dân số cả nước.
Trong những năm qua, cùng với sự quan tâm của các ngành, các cấp, của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội, công tác bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em đã có chuyển biến tích cực và đạt được nhiều thành tựu quan trọng, bảo đảm thực hiện ngày càng tốt hơn các quyền của trẻ em, như: Quyền được bảo vệ, chăm sóc sức khỏe, quyền được giáo dục, học tập, phát triển năng khiếu, quyền bí mật đời sống riêng tư.
Đến nay, tất cả trẻ em dưới 6 tuổi được Nhà nước cấp bảo hiểm y tế miễn phí; gần 100% trẻ em dưới 1 tuổi được tham gia tiêm chủng mở rộng; gần 100% trẻ em 5 tuổi được đi học mẫu giáo; Nhà nước không thu học phí đối với học sinh học tiểu học; khoảng 90% trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt được hưởng chính sách trợ giúp xã hội.
Tỷ lệ trẻ em trong độ tuổi đi học phổ thông nhưng chưa bao giờ đi học hoặc đã thôi học đều giảm mạnh trong 20 năm qua, từ 20,9% năm 1999 xuống còn 16,4% năm 2009 và đến năm 2019 còn 8,3%. Số trẻ em bỏ nhà đi lang thang đã giảm mạnh, nhiều địa phương triển khai các biện pháp tích cực để không còn trẻ em bỏ nhà đi lang thang…
Cũng theo báo cáo của Chính phủ, từ 1/1/2015 đến 30/6.2019, cả nước đã phát hiện, xử lý về hình sự và xử lý hành chính: 8.442 vụ xâm hại trẻ em với 8.709 trẻ em bị xâm hại.
Trong đó: Xâm hại tình dục: 6.432 trẻ em, chiếm 73,85% tổng số trẻ em bị xâm hại; Bạo lực trẻ em: 857 trẻ em, chiếm 9,84% tổng số trẻ em bị xâm hại; Mua bán, bắt cóc, chiếm đoạt trẻ em: 106 trẻ em, chiếm 1,22% tổng số trẻ em bị xâm hại...
Theo Báo cáo của Chính phủ còn có 790.518 trẻ em lao động không đúng quy định của pháp luật về lao động; 156.932 trẻ bị bỏ rơi, bỏ mặc và khoảng 13.489 trẻ em 15 tuổi tảo hôn...
Bộ LĐ-TB&XH luôn chủ động phối hợp với các bộ, ban, ngành
Cũng theo báo cáo của Chính phủ, từ năm 2015 đến tháng 6/2019, Tổng đài điện thoại quốc gia bảo vệ trẻ em đã can thiệp, hỗ trợ 2.033 ca xâm hại trẻ em, trong đó bạo lực trẻ em 1.011 ca (chiếm 49,7%); xâm hại tình dục 764 ca (chiếm 37,6%); bóc lột trẻ em 113 ca; bỏ rơi, bỏ mặc, sao nhãng trẻ em 45 ca; mua bán trẻ em 100 ca.
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chụp ảnh cùng các đại biểu Quốc hội bên hành lang Quốc hội
Đặc biệt, 100% trẻ em bị xâm hại tình dục khi có thông báo của Tổng đài được các địa phương lập hồ sơ, quản lý, theo dõi và thực hiện hỗ trợ, can thiệp; trẻ em bị xâm hại tình dục nhận được sự hỗ trợ về tâm lý, y tế, pháp lý, giáo dục, đào tạo và trợ giúp xã hội.
Theo báo cáo của 63 tỉnh, thành phố, giai đoạn từ năm 2015 đến tháng 6 năm 2019 có 8.337 em được địa phương hỗ trợ, can thiệp (chiếm tỷ lệ 95,72% tổng số trẻ em bị xâm hại được các địa phương phát hiện, xử lý).
Báo cáo cũng cho biết, đối với các vụ việc phức tạp, nghiêm trọng hoặc giải quyết chậm trễ, Lãnh đạo Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội đều chủ động có văn bản hoặc trực tiếp chỉ đạo, hướng dẫn, đôn đốc các cơ quan chức năng xác minh, có biện pháp hỗ trợ, can thiệp, kịp thời bảo vệ an toàn cho trẻ em là nạn nhân, điều tra, xử lý hành vi xâm hại trẻ em.
Đặc biệt, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội luôn chủ động phối hợp với các bộ, ban, ngành, đoàn thể và các tổ chức liên quan: Xây dựng, triển khai kế hoạch truyền thông về tăng cường các giải pháp phòng, chống bạo lực, xâm hại trẻ em bằng nhiều hình thức; quảng bá về Tổng đài điện thoại quốc gia bảo vệ trẻ em (số 111).
Đi liền với đó là trực tiếp truyền thông, giáo dục nhằm nâng cao nhận thức, ý thức trách nhiệm hỗ trợ, can thiệp, xử lý các vụ việc bạo lực, xâm hại trẻ em, kỹ năng phòng ngừa, xử lý các vụ việc bạo lực, xâm hại trẻ em.
Mặt khác, định hướng truyền thông cho báo chí về trách nhiệm thực hiện quyền trẻ em và nghiệp vụ thông tin, phản ánh các vụ việc bạo lực, xâm hại trẻ em; khuyến khích việc phát hiện, lên tiếng thông báo, tố cáo các hành vi bạo lực, xâm hại trẻ em; tổ chức Diễn đàn trẻ em các cấp với nhiều chủ đề trong đó có các thông điệp, kiến nghị liên quan tới phòng, chống xâm hại trẻ em.
Thanh tra ngành Lao động - TB&XH đã tiến hành 363 cuộc thanh tra
Cũng theo báo cáo của Chính phủ, hàng năm, các Bộ, ngành đều có kế hoạch, hướng dẫn các Sở, ban, ngành ở địa phương phê duyệt kế hoạch, thành lập đoàn kiểm tra liên ngành, chuyên ngành các lĩnh vực thuộc phạm vi quản lý nhằm phát hiện và xử lý kịp thời những vụ việc xâm hại trẻ em.
Ủy ban quốc gia về trẻ em đã tổ chức nhiều đoàn kiểm tra việc thực hiện quyền trẻ em, trong đó có nội dung về pháp luật, chính sách về phòng, chống xâm hại trẻ em.
Từ năm 2016 đến tháng 6/2019, Thanh tra ngành Lao động - Thương binh và Xã hội đã tiến hành 363 cuộc thanh tra liên quan đến việc thực hiện chính sách, pháp luật về trẻ em, ban hành 1.882 kiến nghị nhằm yêu cầu khắc phục sai phạm phát hiện qua thanh tra.
Trong đó, Thanh tra Bộ Lao động – TB&XH thực hiện 7 cuộc thanh tra tại 7 tỉnh, thành phố về việc thực hiện chính sách, pháp luật trẻ em, cụ thể:
5 cuộc thanh tra việc thực hiện chính sách, pháp luật đối với trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt trên địa bàn 05 tỉnh (Hà Nam, Ninh Bình, Kiên Giang, Yên Bái, Hà Tĩnh);
2 cuộc thanh tra việc thực hiện các quy định của pháp luật về nuôi con nuôi, trợ giúp đối với đối tượng bảo trợ xã hội là trẻ em trên địa bàn 02 tỉnh, thành phố (An Giang, Hà Nội).
Kết quả thanh tra của Bộ cho thấy: UBND cấp tỉnh đã ban hành các văn bản hướng dẫn, triển khai việc thực hiện chính sách, pháp luật về bảo vệ, chăm sóc trẻ em theo Thông tư 23/2010/TT-BLĐTBXH ngày 16/8/2010 của Bộ LĐ-TB&XH quy định về quy trình can thiệp, trợ giúp trẻ em bị bạo lực, bị xâm hại tình dục và Nghị định số 56/2017/NĐ-CP ngày 09/5/2017 quy định chi tiết một số điều của Luật Trẻ em; công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật đã được triển khai với nhiều nội dung, hình thức phong phú.
Tuy nhiên, việc xây dựng kế hoạch và triển khai thanh tra việc thực hiện chính sách, pháp luật về trẻ em còn một số hạn chế; một số nội dung thực hiện quy trình thiết lập hồ sơ người nhận chăm sóc thay thế chưa đảm bảo theo quy định; chưa thành lập hoặc kiện toàn Hội đồng đánh giá xã, phường phù hợp với trẻ em cấp xã; chưa xây dựng mạng lưới cộng tác viên về bảo vệ, chăm sóc trẻ em;
Sở Tư pháp chưa chủ động phối hợp với các cơ quan hữu quan trong việc tổng kết, đánh giá hoạt động nhận chăm sóc thay thế có yếu tố nước ngoài theo quy định; một số cơ sở trợ giúp xã hội chưa thực hiện việc lập danh sách trẻ em cần tìm gia đình thay thế gửi Sở Tư pháp; chưa lập kế hoạch trợ giúp khi tiếp nhận đối tượng, kế hoạch dừng trợ giúp và hỗ trợ tái hòa nhập cộng đồng cho đối tượng...
Qua đó, Thanh tra Bộ LĐ-TB&XH đã ban hành 201 kiến nghị đối với các cơ quan, ban ngành trên địa bàn tỉnh được thanh tra yêu cầu khắc phục các thiếu sót phát hiện qua thanh tra.
Báo cáo cũng đưa ra số liệu, theo nghiên cứu năm 2016 của UNICEF, mỗi năm có khoảng 1 tỉ trẻ em tương đương một nửa dân số trẻ em trên thế giới gánh chịu bạo lực.
Châu Á - Thái Bình Dương là khu vực có tỉ lệ trẻ em bị bạo lực và xâm hại cao, tỉ lệ xâm hại thân thể dao động từ khoảng 10% (Trung Quốc) đến 30,3 % (Thái Lan).
Trẻ em trong độ tuổi từ 1 -14 tuổi ở Việt Nam phải chịu ít nhất một hình phạt thể chất và tâm lý là 68,4%.
