Còn nhiều khó khăn trong quản lý nghề nuôi chim yến

Các hộ dân nuôi chim yến tăng nhanh

Thông tin trên TTXVN, theo Chi cục Thủy sản Chăn nuôi Thú y Bình Dương, trong năm 2018, Bình Dương có trên 200 hộ làm nhà dẫn dụ, nuôi chim yến. Đến tháng 9/2019, số lượng làm nhà dẫn dụ, nuôi chim yến là 350 hộ, (tăng khoảng 150 hộ) với tổng diện tích nhà nuôi khoảng 81.000m2, số lượng chim yến trên 350.000 con, sản lượng tổ chim yến 1.700 kg/năm. Hầu hết, số hộ nuôi yến tập trung nhiều ở huyện Dầu Tiếng (211 hộ) và huyện Bàu Bàng (71 hộ), còn lại nằm rải rác ở khắp các huyện, thị, khu đô thị, khu dân cư tập trung tại thành phố Thủ Dầu Một, Bình Dương.

Hộ nuôi yến của ông Huỳnh Văn Giáo (khu phố 5, phường Phú Mỹ, thành phố Thủ Dầu Một, Bình Dương) mới xây dựng nhà nuôi yến được hơn một năm, nhưng với lượng yến thô thu hoạch được gần 1,5 kg hằng tháng đã mang lại cho gia đình ông khoản thu nhập trên 15 triệu đồng/tháng, giúp gia đình ông ổn định kinh tế.

Theo ông Giáo, nghề nuôi chim yến chủ yếu chỉ tốn khoản đầu tư xây dựng nhà nuôi yến và thức ăn chất lượng, sau đó đàn chim sẽ tự dẫn dụ tới. Những hộ nuôi lâu năm, có kinh nghiệm và diện tích nhà yến rộng sẽ dễ dàng thu hoạch mỗi tháng từ vài kg yến thô trở lên. Với giá thị trường của yến thô hiện đang ở mức cao từ 20 - 30 triệu đồng/kg thì lợi nhuận thu về là không nhỏ. Tuy nhiên, việc khó nhất khi nuôi yến là phải chú ý vấn đề môi trường và âm thanh để giữ vệ sinh làng xóm, không gây ảnh hưởng đến thời gian nghỉ ngơi của cư dân xung quanh.

Bà N.T.X, phường Phú Mỹ, thành phố Thủ Dầu Một, Bình Dương chia sẻ, ở khu vực phường nơi bà đang sống có gần chục hộ dân nuôi và dẫn dụ chim yến. Một người nuôi, dẫn dụ yến thành công là nhiều người học tập theo. Tuy nhiên, việc dẫn dụ và nuôi chim đã gây "ô nhiễm" âm thanh trầm trọng trong khu vực vì tiếng ồn từ loa dụ yến phát thanh liên tục khiến người dân không thể nghỉ ngơi, sức khỏe cũng bất ổn theo. Ngoài ra, số lượng chim quá đông cũng khiến người dân lo ngại về nguy cơ bệnh dịch khi phân chim tràn lan trong khu dân cư nhưng không được thu dọn sạch sẽ.

Ông Nguyễn Hoàng Nam, Phó chủ tịch Ủy ban nhân dân phường Phú Mỹ cho biết, việc nuôi, dẫn dụ chim yến tạo ra thu nhập cao cho người dân, tạo việc làm và nguồn thu đáng kể cho địa phương. Nhưng việc phát triển quá nhanh các nhà nuôi yến đã gây ra tiếng ồn từ thiết bị phát âm thanh dẫn dụ chim yến, với âm thanh lớn và khó nghe; đồng thời, ảnh hưởng đến cảnh quan đô thị, vệ sinh môi trường cũng như nguy cơ về dịch bệnh gia cầm cúm A/H5N1… Vì vậy, địa phương cũng đang sát sao theo dõi, quan tâm đến vấn đề này trên địa bàn phường.

Ông Trần Phú Cường, Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản Chăn nuôi Thú y Bình Dương cho rằng, tiềm năng và triển vọng phát triển nghề nuôi chim yến trên địa bàn tỉnh Bình Dương là rất lớn. Bởi nhiều khu vực trong tỉnh có tiểu khí hậu khá tốt, các dòng chảy, cánh đồng tự nhiên, thuận lợi cho côn trùng phát triển, tạo nguồn thức ăn chính cho chim yến. Tuy nhiên, đối với các hộ dân chưa có kinh nghiệm mà lại ồ ạt đầu tư theo phong trào dễ có nguy cơ phá sản vì bỏ ra hàng trăm, thậm chí hàng tỉ đồng để làm nhà nuôi nhưng yến không về làm tổ.

Còn nhiều vướng mắc trong quản lý

Nhằm tăng cường công tác quản lý hoạt động nuôi chim yến, thời gian qua, Ủy ban nhân dân tỉnh Bình Dương cũng đã có công văn số 4642 chỉ đạo các sở, ngành, các địa phương tăng cường công tác quản lý hoạt động nuôi chim yến trên địa bàn tỉnh theo Thông tư 35/2013 do Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thông đã ban hành quy định tạm thời về quản lý nuôi chim yến.

Theo đó, tùy theo điều kiện, đặc điểm và tập tính tự nhiên của chim yến, các cơ quan chức năng tổ chức nghiên cứu, đánh giá hiện trạng để xây dựng quy hoạch vùng nuôi chim yến tập trung trình Ủy ban nhân dân cấp tỉnh phê duyệt. Đồng thời, triển khai các biện pháp quản lý, kiểm soát phòng chống dịch bệnh cúm gia cầm phù hợp, hiệu quả. Cũng theo quy định, cường độ âm thanh dẫn dụ chim yến không vượt quá quy định, trong khoảng thời gian từ 6 giờ sáng đến 21 giờ đêm, nhằm tránh ảnh hưởng đến đời sống, sinh hoạt của người dân, đảm bảo vệ sinh môi trường.

Hiện nay việc nuôi yến có 3 loại mô hình chính: mô hình xây nhà yến bằng gạch, bê tông cốt thép; mô hình xây dựng 3D đang được các nhà đầu tư thực hiện tạo mô hình cấu trúc hấp dẫn trong các khu du lịch; mô hình nhà lắp ghép bằng tấm lợp thông minh được thực hiện theo hình thức thiết kế khung sắt, lợp mái và bao bọc tole. Tại tỉnh Bình Dương, hầu hết các nhà nuôi, dẫn dụ yến tự phát xây mô hình kết hợp người ở sinh hoạt ở dưới và nuôi chim yến ở tầng trên. Trên thực tế, nhiều nhà dân nuôi chim yến tìm cách lách các quy định bằng cách xin giấy phép xây dựng nhà ở, nhưng nhà xây xong thì đưa chim yến vào nuôi. Tuy nhiên, việc tự ý xây dựng nhà nuôi chim yến trong khu dân cư hoặc cải tạo, cơi nới, chuyển đổi công năng nhà ở thành nhà nuôi chim yến còn nhiều bất cập trong quản lý.

Ông Trần Phú Cường, Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản Chăn nuôi Thú y Bình Dương cho biết, việc xây nhà dẫn dụ và nuôi chim yến ảnh hưởng đến nhiều luật, trong đó có Luật thú y, Luật quy hoạch, Luật bảo vệ môi trường, chất lượng sản phẩm hàng hóa… Khó khăn hiện nay là không có một quy trình chung, thống nhất chung để hướng dẫn cho người dân nuôi và dẫn dụ chim yến. Trước đây, Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn cũng đã ban hành Thông tư 35/2013 quy định tạm thời về quản lý nuôi chim yến, nhưng vẫn còn nhiều điểm chưa cụ thể về việc cấp phép xây dựng và quy hoạch địa điểm.

Thông tin trên Chinhphu.vn, theo báo cáo của Ủy ban nhân dân thị trấn Sông Đốc (Cà Mau) hiện tại trên địa bàn thị trấn có 108 nhà nuôi chim yến và đều có thiết bị phát âm thanh dẫn dụ chim yến. Các nhà nuôi chim yến được kết hợp với nhà ở, trong đó có 96 căn nhà xây dựng phù hợp với quy hoạch đất ở đô thị, còn lại 12 căn nhà xây dựng không phù hợp quy hoạch đất ở. Các hộ dân tự phát nuôi chim yến chung với nhà ở, không xin phép cơ quan có thẩm quyền cấp giấy phép xây dựng nhà nuôi.

Thực hiện Công văn số 538/SNN ngày 13/3/2018 của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Cà Mau về việc nuôi chim yến trong khu vực nội thành, nội thị trên địa bàn tỉnh, Ủy ban nhân dân huyện Trần Văn Thời chỉ đạo các cơ quan chức năng của huyện thực hiện theo nội dung tại Văn bản nêu trên. Trong đó, rà soát, kiểm tra, hướng dẫn các cơ sở và hộ nuôi chim yến không được nuôi chim yến trong nội thị, khu dân cư khi chưa được cơ quan có thẩm quyền cấp giấy phép xây dựng nhà nuôi; không được tự tiện thay đổi thiết kế từ nhà ở sang nhà nuôi chim yến, không được phát âm thanh dẫn dụ chim yến gây ra tiếng ồn lớn và có nguy cơ ô nhiễm môi trường xung quanh khu vực nuôi, ảnh hưởng đến sinh hoạt đời sống của người dân.

Đồng thời, chỉ đạo Phòng Kinh tế và Hạ tầng chủ trì, kết hợp với Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Ủy ban nhân dân thị trấn Sông Đốc tăng cường công tác kiểm tra, xử lý nghiêm đối với các cơ sở và hộ nuôi chim yến xây dựng không xin phép, xây dựng không đúng mục đích, tự tiện thay đổi thiết kế từ nhà ở sang nhà nuôi chim yến,…

Tuy nhiên, quá trình thực hiện gặp khó khăn như nhiều trường hợp đã xây dựng nhà ở và kết hợp nuôi chim yến trước thời điểm Thông tư số 35/2013/TT-BNNPTNT ngày 22/7/2013 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Luật Bảo vệ môi trường năm 2014 và các văn bản hướng dẫn thi hành có hiệu lực, các hộ nuôi chim yến lân cận trong khu dân cư nên khó xác định được tiếng ồn của từng hộ, huyện không có thiết bị đo tiếng ồn từ các thiết bị phát âm thanh dẫn dụ chim yến, chưa có quy định cụ thể về hoạt động nuôi chim yến trên địa bàn tỉnh, hiện tại các nhà nuôi chim yến đều có thiết bị phát âm thanh dẫn dụ chim yến gây ra tiếng ồn lớn và có nguy cơ ô nhiễm môi trường xung quanh khu vực nuôi, ảnh hưởng đến sinh hoạt đời sống của người dân, hộ dân có đơn yêu cầu xem xét.

Với nội dung trên, trong thời gian chờ nghị định hướng dẫn Luật Chăn nuôi năm 2018 ban hành và có hiệu lực, Ủy ban nhân dân huyện Trần Văn Thời đã có văn bản kiến nghị Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn xem xét, có biện pháp đề xuất Ủy ban nhân dân tỉnh chỉ đạo tăng cường quản lý hoạt động nuôi chim yến tại các khu vực đô thị trên địa bàn tỉnh, đồng thời hướng dẫn thủ tục kiểm tra, xử lý đối với các cơ sở, hộ nuôi chim yến phát âm thanh dẫn dụ chim yến gây ra tiếng ồn lớn, ảnh hưởng đến sinh hoạt đời sống của người dân và có nguy cơ ô nhiễm môi trường xung quanh khu vực nuôi.