Một báo cáo phân tích tính đột phá được Quỹ Nhi đồng Liên hiệp quốc UNICEF và tổ chức Bảo vệ môi trường Pure Earth mới công bố hôm 30/7 cho thấy, 1/3 trẻ em trên thế giới bị đầu độc bằng chì.
Đây là báo cáo đầu tiên về nhiễm độc chì ở trẻ em, theo công bố này thì hiện có khoảng 800 triệu trẻ em trên toàn thế giới có mức chì trong máu bằng hoặc lớn hơn 5µg/dL. Với mức độ này, cần phải có hành động can thiệp. Gần một nửa số trẻ em này sống ở Nam Á. UNICEF cho biết mức độ này đủ lớn để làm suy yếu sự phát triển của não bộ, hệ thần kinh và các cơ quan quan trọng như tim, phổi.
Giám đốc điều hành UNICEF, bà Henrietta Fore, cho biết: "Với một vài triệu chứng ban đầu, chì âm thầm tàn phá sức khỏe và sự phát triển của trẻ em, hậu quả có thể dẫn tới tử vong. Hiểu được mức độ ô nhiễm chì lan rộng như thế nào, cũng như tác hại của chì đối cuộc sống của mỗi cá nhân và cộng đồng, có thể giúp thúc đẩy các hành động khẩn cấp để bảo vệ trẻ em một lần và mãi mãi".
Một báo cáo khác được thực hiện bởi Viện Đánh giá Số liệu Y tế (IHME) chỉ ra rằng, chì là một chất độc thần kinh mạnh gây ra tác hại không thể khắc phục đối với não của trẻ em. Chì đặc biệt tàn phá đối với trẻ sơ sinh và trẻ dưới năm tuổi. Vì chì gây tổn hại cho bộ não của trẻ trước khi trẻ có cơ hội phát triển đầy đủ, khiến trẻ bị suy giảm hệ thần thần kinh, nhận thức và thể chất suốt đời.
Tái chế pin không đạt tiêu chuẩn là nguyên nhân hàng đầu gây nhiễm độc chì ở trẻ em. (Ảnh minh họa)
Cũng theo báo cáo này, phơi nhiễm chì ở trẻ em còn liên quan đến sức khỏe tâm thần, các vấn đề hành vi, gia tăng tội phạm và bạo lực. Trẻ lớn hơn có thể gánh chịu các hậu quả nghiêm trọng như tăng nguy cơ tổn thương thận và các bệnh tim mạch trong cuộc sống tương lai.
Việc tái chế pin axit chì không chính thức và không đạt tiêu chuẩn là tác nhân hàng đầu gây ngộ độc chì ở trẻ em ở các nước thu nhập thấp và trung bình, nơi số lượng phương tiện đi lại đã tăng gấp ba kể từ năm 2000. Số lượng phương tiện đi lại tăng lên, cùng với việc thiếu quy định và cơ sở hạ tầng tái chế ắc quy xe đã dẫn đến 50% ắc quy axit chì được tái chế không an toàn trong nền kinh tế phi chính thức.
Khi tiến hành các hoạt động tái chế nguy hiểm và thường là bất hợp pháp, công nhân phá vỡ các vỏ pin/ắc-quy, đổ axit và bụi chì ra đất, và đốt cháy chì trong các lò nung ngoài trời, thải ra khói độc hại cho cộng đồng xung quanh. Thông thường, các công nhân và cộng đồng bị phơi nhiễm không biết rằng chì là chất độc thần kinh mạnh.
Các nguồn tiếp xúc với chì khác ở trẻ em bao gồm:
- Chì trong nước từ việc sử dụng ống dẫn nước có chì.
- Chì từ ngành công nghiệp đang hoạt động, như khai thác và tái chế pin.
- Sơn và bột màu có chì.
- Xăng pha chì đã giảm đáng kể trong những thập kỷ gần đây nhưng trước đó là một nguồn lây nhiễm chính.
- Hàn chì trong thực phẩm đóng hộp.
- Chì có trong gia vị, mỹ phẩm, thuốc bổ, đồ chơi và các sản phẩm tiêu dùng khác...
- Cha mẹ làm việc liên quan chì thường mang bụi bẩn về nhà trên quần áo, tóc, tay và giày, điều này vô tình khiến con cái họ bị nhiễm độc tố.
Tuy nhiên, có một tin tốt được ông Richard Fuller, Chủ tịch của Pure Earth chia sẻ: "Chì có thể được tái chế một cách an toàn mà không gây nguy hại cho công nhân, con cái họ và các khu vực lân cận. Các vị khu vực bị nhiễm chì có thể được khắc phục và phục hồi". Vì vậy, việc cần làm là nâng cao nhận thức của người dân về sự nguy hiểm của chị và giúp mọi người có khả năng bảo vệ chính bản thân cũng như con em mình.
5 quốc gia có ô nhiễm chì và ô nhiễm chất thải kim loại nặng độc hại khác gây ảnh hưởng đến trẻ em là: Kathgora thuộc Bangladesh; Tbilisi thuộc Georgia; Agbogbloshie thuộc Ghana; Pesarean thuộc Indonesia và bang Morelo thuộc Mexico.
Chính phủ ở các quốc gia bị ảnh hưởng có thể giải quyết ô nhiễm và phơi nhiễm chì ở trẻ em bằng cách sử dụng các phương pháp phối hợp trong các lĩnh vực sau:
- Hệ thống giám sát và báo cáo: Xây dựng năng lực về xét nghiệm mức độ chì trong máu.
- Các biện pháp phòng ngừa và kiểm soát: Ngăn không cho trẻ em tiếp xúc với các khu vực và sản phẩm có nguy cơ cao chứa chì, chẳng hạn như một số loại gốm sứ, sơn, đồ chơi và gia vị...
- Quản lý, điều trị và khắc phục: Tăng cường hệ thống y tế để hệ thống này có thể phát hiện, theo dõi và điều trị phơi nhiễm chì ở trẻ em.
Tiến hành giáo dục nâng cao và liệu pháp hành vi nhận thức cho trẻ em để giúp trẻ giải quyết tốt hơn các tác động tiêu cực của việc tiếp xúc với chì.
- Nhận thức cộng đồng và thay đổi hành vi: Liên tục tiến hành các chiến dịch truyền thông về sự nguy hiểm và nguồn phơi nhiễm chì cho phụ huynh, nhà trường, lãnh đạo cộng đồng và nhân viên y tế.
- Pháp luật và chính sách: Xây dựng, thực thi các tiêu chuẩn về môi trường, sức khỏe và an toàn để sản xuất và tái chế pin axit chì và chất thải điện tử, và thực thi các quy định chất lượng môi trường và không khí cho các hoạt động nấu chảy.
- Hành động toàn cầu và khu vực: Thành lập các đơn vị đo lường tiêu chuẩn toàn cầu để xác minh hậu quả của ô nhiễm đối với sức khỏe cộng đồng, môi trường và kinh tế địa phương.
Xây dựng một cơ quan đăng ký quốc tế về các kết quả ẩn danh của các nghiên cứu về mức độ chì trong máu.
Tạo ra các tiêu chuẩn và quy chuẩn quốc tế xung quanh việc tái chế và vận chuyển pin axit chì đã qua sử dụng.