Ước tính 8 triệu học sinh trên khắp thế giới, khoảng 3 triệu trong số đó ở khu vực Đông Á - Thái Bình Dương, đã chờ đợi ngày đi học đầu tiên suốt hơn một năm trời, và thời gian này sẽ còn kéo dài, vì các em sống ở những nơi trường học phải đóng cửa vì đại dịch.
Niềm vui được tựu trường của học sinh lớp 1.
Bà Henrietta Fore, Giám đốc Điều hành UNICEF chia sẻ: "Ngày đầu tiên đến trường là sự kiện trọng đại trong cuộc đời con trẻ - là nấc thang đầu tiên đưa các em đến với hành trình học hỏi và phát triển cá nhân, thay đổi cuộc đời. Hầu như ai trong chúng ta cũng nhớ vô vàn chi tiết của ngày hôm đó - chúng ta mặc quần áo màu gì, tên thầy cô, hay người bạn cùng bàn. Nhưng với hàng triệu trẻ em, sự kiện trọng đại đó đã bị hoãn lại vô thời hạn. Trong khi lớp học ở nhiều nơi trên thế giới đã mở cửa trở lại, hàng triệu học sinh lớp 1 phải chờ đợi để được đến lớp trong suốt một năm qua. Có thể sẽ có hàng triệu học sinh khác không được thấy lớp học trong học kỳ này. Đối với nhóm trẻ em dễ tổn thương nhất, nguy cơ không bao giờ được tới lớp đang tăng vọt".
Những năm tháng đầu tiên trẻ bước vào môi trường học tập, bao gồm cả giáo dục mầm non và năm đầu tiên của tiểu học, là giai đoạn thiết lập nền móng cho việc học tập trong tương lai, với những bài học vỡ lòng về đọc, viết và làm toán. Đây cũng là giai đoạn mà giáo dục trực tiếp giúp trẻ em nâng cao khả năng độc lập, thích nghi với các thói quen mới, và phát triển những mối quan hệ có ý nghĩa với thầy cô và bạn bè. Giáo dục trực tiếp cũng giúp giáo viên xác định và xử lý những trì trệ trong học tập, vấn đề về sức khỏe tâm thần, cũng như hành vi xâm hại gây ảnh hưởng đến sức khỏe và quyền lợi của trẻ em.
Năm 2020, các trường học trên toàn cầu phải đóng cửa hoàn toàn trung bình 79 ngày. Tuy nhiên, đối với 168 triệu học sinh, trong đó có ít nhất 34 triệu học sinh ở khu vực Đông Á - Thái Bình Dương, trường học của các em phải đóng cửa gần như cả năm kể từ khi đại dịch bắt đầu. Thậm chí ngay lúc này, nhiều trẻ em đang phải đối mặt với một nguy cơ chưa từng có, đó là năm thứ hai bị gián đoạn trong học tập. Nhiều trẻ em sẽ phải hứng chịu các hậu quả liên quan đến việc trường học đóng cửa - hổng kiến thức, tinh thần căng thẳng, bỏ lỡ cơ hội tiêm chủng, nguy cơ bỏ học, lao động trẻ em và tảo hôn gia tăng - đặc biệt là đối với trẻ nhỏ đang trong giai đoạn phát triển quan trọng.
Trong khi các quốc gia trên thế giới đang triển khai một số hành động để thực hiện hình thức học tập từ xa, thì có ít nhất 29% học sinh tiểu học trên toàn cầu, và 20% học sinh tiểu học ở khu vực Đông Á - Thái Bình Dương không được tiếp cận hình thức học tập này. Bên cạnh việc thiếu cơ sở vật chất phục vụ việc học tập từ xa, trẻ nhỏ không thể tham gia học tập vì các em không được hỗ trợ khi sử dụng công nghệ, môi trường học tập không tốt, áp lực phải làm việc nhà, bị bắt phải lao động.
Các nghiên cứu chỉ ra rằng những trải nghiệm tích cực ở trường trong giai đoạn chuyển giao này là yếu tố dự báo sự phát triển của trẻ em trong tương lai về mặt xã hội, cảm xúc và giáo dục. Ngoài ra, những trẻ em có kết quả học tập kém hơn trong những năm đầu thường không theo kịp bạn bè trong những năm còn lại ngồi trên ghế nhà trường, và khoảng cách đó sẽ tăng lên qua các năm. Số năm trẻ được đi học cũng ảnh hưởng trực tiếp đến thu nhập của các em trong tương lai.
Theo ước tính của Ngân hàng Thế giới, nếu không thực hiện các biện pháp hỗ trợ nhằm giảm nhẹ tác động, toàn bộ thế hệ học sinh này sẽ phải chịu tổn thất thu nhập 10 ngàn tỷ USD theo thời gian. Theo tính toán của Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB), tổn thất sẽ rơi vào khoảng 1,25 ngàn tỷ USD đối với các nước châu Á đang phát triển, tương đương với 5,4% tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của khu vực năm 2020. Các bằng chứng hiện có cho thấy nếu giải quyết sớm, chi phí giải quyết lỗ hổng trong giáo dục sẽ thấp hơn và mang lại hiệu quả cao hơn, và những đầu tư vào giáo dục sẽ hỗ trợ sự phục hồi, tăng trưởng và thịnh vượng của nền kinh tế.
"Đóng cửa trường học chỉ là biện pháp tạm thời và là biện pháp cuối cùng trong ứng phó với đại dịch và trường học phải được ưu tiên mở cửa đầu tiên khi các biện pháp cách ly được dỡ bỏ ", bà Rana Flowers, Trưởng đại diện UNICEF tại Việt Nam cho biết. "Việc tiêm phòng khẩn cấp cho tất cả giáo viên sẽ bảo vệ họ khỏi sự lây truyền trong cộng đồng và giúp họ khỏe mạnh để thực hiện công việc giảng dạy đầy cảm hứng", bà Rana chia sẻ. "Mặc dù đã có những nỗ lực trong việc cải thiện việc học tập trực tuyến, trẻ em vẫn bỏ lỡ một số bài học, và nhiều em đã bỏ lỡ những bài học quý giá cũng như giảm động lực học tập. Vì vậy, cần ưu tiên có thêm thời gian để học bù nhằm đảm bảo cho những học sinh không có cơ hội học từ xa không bị bỏ lại phía sau".