Vậy cách cúng Giao Thừa như thế nào, bài khấn ra làm sao? Và ai là người được làm cúng lễ giao thừa?
Tạo sao lại có tục dâng hương cúng lễ ngoài trời và cúng lễ trong nhà vào đêm giao thừa? Nguyên nhân do đâu mà có sự phần biệt giữa cúng ngoài trời và cúng trong nhà vào đêm 30 Tết.
Tục kể rằng, mội năm có một ông hành khiển, trông coi việc nhân gian, hết năm thì thần nọ bàn giao công việc cho thần kia để về bẩm báo lại tình hình hạ giới. Vì vậy, tục cúng lễ giao thừa không chỉ cúng các ông thần trông coi việc nhân gian, mà còn là cúng các vị Tôn thần, gia tiên chư vị,.. Mỗi năm lại có một ông Thần khác nhau trông coi việc nhân gian. Theo phong tục dân gian thì vào thời điểm bài giao công việc giữa các Hành Khiển và các Phán quan ( người giúp việc cho Hành khiển) hết sức nhanh chóng và khẩn trương. Thêm nữa, các vị Hành Khiển và Phán quan này là các vị thần cai quản mọi công việc dưới trần gian chứ không phải riêng một ai hay một gia đình nào cả. Nên việc làm lễ tiễn các vị cũ và đón các vị mới được diễn ra bên ngoài nhà, thường là sân hoặc cửa. Có 12 vị Hành khiển tương ứng với 12 con giáp thay phiên nhau cai quản hạ giới.
Năm Tý: Chu Vương Hành khiển cùng với Thiên Ôn hành binh chi thần và Lý Tào phán quan
Năm Sửu: Triệu Vương Hành khiển cùng với Tam thập lục phương hành binh chi thần và Khúc Tào phán quan.
Năm Dần: Ngụy Vương Hành khiển cùng với Mộc Tinh chi thần và Tiêu Tào phán quan.
Năm Mão: Trịnh Vương Hành khiển cùng với Thạch Tinh chi thần và Liễu Tào phán quan,
Năm Thìn: Sở Vương Hành khiển cùng với Hỏa Tinh chi thần và Biểu Tào phán quan.
Năm Tị: Ngô vương Hành khiển cùng với Thiên Hải chi thần và Hứa Tào phán quan.
Năm Ngọ: Tần Vương Hành khiển cùng với Thiên Hao chi thần và Nhân Tào phán quan.
Năm Mùi: Tống Vương Hành khiển cùng với Ngũ Đạo chi thần và Lâm Tào phán quan.
Năm Thân: Tề Vương Hành khiển cùng với Ngũ Miếu chi thần và Tống Tào phán quan.
Năm Dậu: Lỗ Vương Hành khiển cùng với Ngũ Nhạc chi thần và Cửu Tào phán quan.
Năm Tuất: Việt Vương Hành khiển cùng với Thiên Bá chi thần và Thành Tào phán quan.
Năm Hợi: Lưu Vương Hành khiển cùng với Ngũ Ôn chi thần và Nguyễn Tào phán quan.
Ảnh minh họa (nguồn VOV)Theo quan niệm dân gian thì lễ cúng giao thừa được cử hành ở trong nhà và ngoài trời.
Văn khấn lễ giao thừa ngoài trời năm 2017 Đinh Dậu:
Nam mô A Di Đà Phật
Nam mô A Di Đà Phật
Nam mô A Di Đà Phật
Kính lạy:
- Đức Đương lai hạ sinh Di Lặc Tôn Phật
- Hoàng Thiên, Hậu Thổ, chư vị Tôn thần
- Ngài Cựu niên Đương cai Hành khiển
- Đương niên thiên quan Lỗ Vương Hành khiển cùng với Ngũ Nhạc chi thần và Cửu Tào phán quan năm Đinh Dậu
- Các ngài Ngũ Phương, Ngũ Thổ, Long mạch, Táo quân chư vị Tôn thần.
Nay là Phút giao thừa năm 2017 Đinh Dậu
Chúng con là: .........................
Ngụ tại: ..................................
Phút thiêng liêng giao thừa vừa tới, năm cũ qua đi, đón mừng năm mới, tam dương khai thái, vạn tượng cah tân. Nay ngài Thái tuế tôn thần trên vâng lệnh Thượng đế giám sát vạn dân dưới bảo hộ sinh linh tảo trừ yêu nghiệt. Quan cũ về triều để khuyết lưu phúc lưu ân. Quan mới xuống thay, thể đức hiếu sinh, ban tài tiếp lộc.
Nhân buổi tân xuân, tín chủ chúng con thành tâm, sửa biện hương hoa vật phẩm, nghi lễ cung trần, dâng lên trước án. Cúng dâng Phật Thánh dâng hiến Tôn thần, đốt nén tâm hương dốc lòng bái thỉnh.
Chúng con kính mời: Ngài Cựu niên đương cai, ngài Tân niên đương cai Thái tuế chí đức Tôn thần, Ngài Bản cảnh Thành Hoàng Chư vị Đại Vương, Ngài bản xứ thần linh Thổ địa, Phúc đức chính thần, các ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Long mạch Tài thần, các bản gia Táo quân và chư vị thần linh cai quản ở trong xứ này, Cúi xin giáng lâm trước án thụ hưởng lễ vật.
Nguyện cho tín chủ: Minh niên khai thái, trú dạ cát tường. Thời thời giữ được bình an, gia đạo hưng long thịnh vượng.
Cẩn cáo.
Ảnh minh họa (nguồn internet)Dưới đây là bài cúng giao thừa trong nhà cho năm 2017 tết Đinh Dậu, năm con gà.
Nam mô A Di Đà Phật
Nam mô A Di Đà Phật
Nam mô A Di Đà Phật
Kính lạy:
Đức Đương lai hạ sinh Di Lặc Tôn Phật
Hoàng Thiên, Hậu Thổ, chư vị Tôn thần
Các cụ tổ tiên nội, ngoại chư vi tiên linh
Nay phút giao thừa đã tới, năm cũ đã qua
Giây phút đầu tiên của mùa xuân năm 2017
Chúng con là … đồng gia quyến đẳng
Ngụ tại số nhà… phố(ngách)….phường….quận…
Phút giao thừa vừa tới, nay theo vật luật, Tống cựu, nghênh tân, giờ Tý đầu xuân, đón mừng Nguyên đán.
Chúng con thành tâm, sửa lễ du đăng, hương, hoa, quả, vật phẩm, nghi lễ cung trần, bày lên trước án, cúng dàng Phật Thánh dâng hiến Tôn thần, tiến cúng tổ tiên, đốt nén tâm hương dốc lòng bái thỉnh.
Chúng con xin kính mời:
Ngài bản cảnh Thành hoàng chư vị Đại vương
Ngài bản xứ thần linh Thổ địa, Phúc đức chính thần. Các ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Long mạch tài thần, các ngài bản gia Táo quân và các chư vị thần linh cai quản ở khu vực này.
Cúi xin: Chư vị giáng lâm trước án thụ hưởng lễ vật.
Con lại kính mời các cụ Tiên linh Cao tằng Tổ thảo, Cao tằng Tổ tỷ, Bá, Thúc, Huynh, Đệ, Cô, Di, Tỷ, Muội, nội ngoại tôc, chư vị hương linh, cúi xin giáng về linh sang, hâm hưởng lễ vật.
Chúng con lại mời chư vị vong linh Tiền chủ, Hậu chủ, Y, thảo phụ mộc ngụ trong đất trời này.
Nhân tiết giao thừa, giáng lâm trước án, chiêm ngưỡng tân xuân, thụ hưởng lễ vật.
Nguyện cầu cho toàn gia đình chúng con: Minh Niên khang thái, trú dạ cát tường, mạnh khỏe vui tươi, lộc tài vượng tiến, gia đạo hưng long, quế hòe tươi tốt, vạn sự hanh thông.
Giãi tấm lòng thành, cúi xin chứng giám.
Cẩn cáo.
Trên đây là bài văn khấn được dùng phổ biến nhất trong lễ cúng giao thừa ở nước ta, các nghi thức đêm giao thừa khác nhau tùy theo phong tục mỗi vùng miền, nhưng lễ cúng giao thừa thì ở đâu cũng phải thực hiện.
* Thông tin trong bài chỉ mang tính tham khảo.