BS khuyến cáo, loại ký sinh trùng này có thể xâm nhập vào da, gan, não, phổi, gây nhiều hậu quả nghiêm trọng.
Nhiễm bệnh do thói quen nuôi thú cưng
Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương vừa tiếp nhận bệnh nhân bị mắc giun đũa chó mèo từ chó nuôi trong nhà. Trước khi nhập viện, nữ bệnh nhân NL., 65 tuổi (Quảng Ninh) xuất hiện các triệu chứng đau bụng vùng thượng vị, đi ngoài nhiều lần.
Cơn đau bụng và ngứa khắp cơ thể kéo dài hơn một tháng. Ban đầu, bệnh nhân xuất hiện cơn đau bụng dữ dội, đi ngoài liên tục từ chiều đến tối khoảng 25 lần. Sau khi vào điều trị tại bệnh viện địa phương, bệnh nhân xuất hiện các tổn thương ngoài da, gồm mẩn ngứa với nhiều đường hằn tròn trên tay và thân mình, kèm theo dấu hiệu sán di chuyển dưới da.
Theo bệnh nhân, gia đình có nuôi một con chó lớn (nặng khoảng 25 kg). Con chó này từng có dấu hiệu nôn ra sán nhưng gia đình không chú ý và vẫn tiếp xúc trực tiếp thú cưng. Bệnh nhân được chuyển đến Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương. Xét nghiệm cho thấy chỉ số IgE của bệnh nhân (một chỉ dấu phản ứng dị ứng của cơ thể), cao hơn 16 lần mức bình thường.
Các triệu chứng ngứa kéo dài cùng kết quả xét nghiệm cho thấy cơ thể bệnh nhân nhiễm giun sán rất nặng. Bệnh nhân được xác định nhiễm sán lá gan lớn và giun đũa chó mèo. Sau một tuần điều trị, bệnh nhân đã ổn định, tuy nhiên bệnh nhân vẫn phải tiếp tục điều trị ngoại trú và tái khám thường xuyên do nguy cơ tái nhiễm giun sán.
Trước đó, Khoa Nội Tổng hợp (Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương) cũng đã tiếp nhận một bệnh nhân nữ tên T., 42 tuổi, đến từ Vĩnh Phúc. Bệnh nhân nhập viện trong tình trạng ngứa mẩn khắp cơ thể, đặc biệt tại lòng và mu bàn tay trái xuất hiện một vệt dài loằng ngoằng, nổi gồ lên, dài khoảng 5 - 8 cm.
Bệnh nhân đã được chỉ định làm xét nghiệm ký sinh trùng và xét nghiệm kháng thể dị ứng. Kết quả cho thấy bệnh nhân dương tính với giun đũa chó mèo (Toxocara spp).
Khi có kết quả xét nghiệm, các BS đã tiến hành hội chẩn và nhận định vệt gồ trên tay bệnh nhân chính là do sự di chuyển của ấu trùng giun đũa chó mèo dưới da. Qua khai thác tiền sử được biết bệnh nhân làm nghề nông và đang nuôi 8 con vật, trong đó có 3 con chó và 5 con mèo.
Thường xuyên bị những trận ngứa dữ dội hành hạ hơn 6 tháng, ông N.B.Đ. (55 tuổi, Bắc Giang) đã đi khám chuyên khoa da liễu và uống thuốc theo đơn của BS với 3 đợt điều trị nhưng không khỏi. Sau đó, người đàn ông này lại đến Bệnh viện Đa khoa Medlatec trong tình trạng xuất hiện nhiều nốt ban dạng mẩn đỏ rải rác toàn thân.
Tại đây, BS đưa ra chẩn đoán xác định, bệnh nhân mắc giun đũa chó, thể ấu trùng di chuyển nội tạng. Ông Đ. chia sẻ, gia đình có nuôi chó nhiều năm nay. Do yêu thích động vật nên ông hay chơi và cho thú cưng ngủ cùng. Tuy nhiên, ông Đ. không có thói quen tẩy giun định kỳ cho vật nuôi và thường xuyên làm vườn mà không sử dụng găng tay bảo hộ.
Gia tăng số ca mắc bệnh giun sán lây từ thú cưng
TS, BS Hoàng Đình Cảnh, Viện Sốt rét - Ký sinh trùng - Côn trùng Trung ương cho biết, số ca mắc bệnh giun sán lây từ chó mèo đang tăng mạnh. Năm 2024, Bệnh viện Đặng Văn Ngữ, cơ sở chuyên khoa điều trị ký sinh trùng thuộc Viện Sốt rét, tiếp nhận gần 30.000 trường hợp nhiễm giun đũa chó mèo, gấp đôi so với năm 2023 (15.527 ca).
Trong đó, số lượt điều trị ngoại trú đạt 22.189 trường hợp, tăng 33,5% so với năm trước. Con số này vượt xa mức trung bình cả nước, khi mỗi năm chỉ khoảng 20.000 người được phát hiện và điều trị bệnh ấu trùng giun đũa chó mèo tại các tỉnh, thành.
Theo BS Cảnh, giun đũa chó mèo (Toxocara) là loại ký sinh trùng sống trong cơ thể chó mèo, trứng giun thường phát tán ra môi trường qua phân. Khi con người vô tình ăn phải trứng giun qua thực phẩm, nước uống hoặc tiếp xúc với đất nhiễm bẩn, trứng sẽ phát triển thành ấu trùng và di chuyển qua các cơ quan như phổi, gan, mắt, não, thận...
Ấu trùng chết có thể gây hoại tử, tổn thương tế bào lân cận, dẫn đến các triệu chứng như ngứa, nổi mẩn, viêm phổi, tổn thương gan, suy giảm thị lực, thậm chí viêm não và màng não. Trẻ em là nhóm dễ nhiễm bệnh do thường xuyên chơi đùa với đất cát - nơi chứa trứng giun từ phân chó mèo. Ngoài ra, thói quen ôm hôn, ngủ chung với thú cưng cũng làm tăng nguy cơ lây nhiễm.
PGS,TS Đỗ Trung Dũng, Trưởng khoa Ký sinh trùng Viện Sốt rét - Ký sinh trùng - Côn trùng Trung ương cho biết, bệnh nhân đến khám chủ yếu với triệu chứng ban đầu là ngứa. Đa phần người dân nghĩ ngứa là đến khám tại chuyên khoa da liễu.
Thậm chí, có người bị ngứa 5 - 10 năm điều trị không khỏi, nhưng khi đến khám mới phát hiện ra nhiễm giun đũa chó, mèo.
Quá trình điều trị, có người đáp ứng nhanh, nhưng có người phải dùng 2 - 3 liệu trình mới khỏi. Khi nuôi thú cưng, nếu phân của chúng không được xử lý đúng sẽ làm cho giun đũa chó, mèo lây lan qua tiếp xúc trực tiếp, lây nhiễm vào nước uống, đồ ăn, thậm chí có thể lây nhiễm qua đường hít thở.
Để phòng bệnh giun đũa chó mèo, TS, BS Trần Thị Hải Ninh, Trưởng khoa Nội Tổng hợp, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương khuyến cáo, đối với người nuôi thú cưng cần đặc biệt chú ý tẩy giun định kỳ cho chó, mèo để ngăn ngừa nhiễm bệnh, người dân cần vệ sinh môi trường sống của chó, mèo.
Khi tiếp xúc với các vật nuôi, đặc biệt là khi dọn phân, luôn sử dụng găng tay và giày dép để hạn chế nguy cơ nhiễm bệnh. Luôn bảo đảm giặt rửa sạch sẽ quần áo và dụng cụ sau khi tiếp xúc với thú cưng hoặc các khu vực có nguy cơ nhiễm giun. Thường xuyên lau sàn nhà bằng các dung dịch có khả năng sát khuẩn, tẩy giun định kỳ 6 tháng, vệ sinh tay sạch sẽ trước khi ăn…
Nếu người dân thấy xuất hiện các biểu hiện như: Ngứa, nổi mẩn, đau đầu, đau bụng, ho, rối loạn giấc ngủ, thay đổi hành vi (thèm ăn, lo lắng, bất an...) nên lập tức đến thăm khám tại cơ sở y tế để được chẩn đoán chính xác bệnh. Đặc biệt, không nên ăn, ngủ chung, ôm hôn chó, mèo.
Những gia đình có trẻ em nên tạm dừng nuôi chó, mèo, vì con trẻ thường hay lê la, đưa vào miệng những vật dụng trên nền nhà. Tuyệt đối không cho trẻ ôm, hôn chó mèo, nhất là phần đuôi của chó mèo. Bởi vì đuôi và lông là khu vực dính rất nhiều chất thải.
Hòa Cù
Báo Lao động và Xã hội số 23
