Hiện nay, trong bối cảnh các quốc gia áp dụng lệnh phong tỏa và căng thẳng gia đình gia tăng thì bạo lực giới cũng trở nên phổ biến hơn. Mặt khác, dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản và sức khỏe tình dục đang phải tạm gác sang một bên để các hệ thống y tế tập trung cho cuộc chiến chống COVID-19. Nghiên cứu gần đây của Quỹ Dân số Liên hợp quốc (UNFPA) nhấn mạnh rằng, nếu các quốc gia tiếp tục áp dụng lệnh cách ly xã hội trong vòng 6 tháng tới và các dịch vụ y tế vẫn bị gián đoạn, 47 triệu phụ nữ ở các quốc gia thu nhập thấp - trung bình sẽ không thể tiếp cận với các phương pháp phòng tránh thai hiện đại. Hệ quả là sẽ có khoảng 7 triệu trường hợp mang thai ngoài ý muốn và dự kiến có thêm khoảng 31 triệu vụ bạo lực trên cơ sở giới. Sự gián đoạn trong việc triển khai các chương trình UNFPA tại cấp cơ sở có thể dẫn tới 2 triệu trường hợp cắt bỏ bộ phân sinh dục nữ và 13 triệu trường hợp tảo hôn trong giai đoạn 2020 – 2030 mà đáng ra đã có thể ngăn chặn được.
Không chỉ vậy, tỷ lệ nữ giới phải làm việc trong thị trường lao động thiếu an toàn cao hơn và phải chịu ảnh hưởng kinh tế nặng nề hơn từ đại dịch COVID-19. Gần 60% phụ nữ trên thế giới làm việc trong khu vực kinh tế phi chính thức và có nguy cơ rơi vào cảnh nghèo đói cao hơn. Lệnh đóng cửa trường học cùng với nhu cầu gia tăng của người cao tuổi đã khiến cho khối lượng công việc chăm sóc không được trả lương của phụ nữ cũng tăng theo. Đặc biệt, đại dịch tác động nghiêm trọng tới những cộng đồng chịu thiệt thòi, làm trầm trọng thêm trình trạng bất bình đẳng và cản trở những nỗ lực nhằm giúp không ai bị bỏ lại phía sau.
Ảnh minh họa
Trong đại dịch COVID-19, hậu quả mà mỗi người phải hứng chịu là khác nhau. Ví dụ, phụ nữ, đối tượng chiếm phần đa trong số nhân viên y tế tuyến đầu, phải đối mặt với nguy cơ phơi nhiễm trước virus Corona cao hơn. Các chuỗi cung ứng toàn cầu hiện đang gặp phải tình trạng gián đoạn, tác động tới khả năng tiếp cận thuốc tránh thai và gia tăng rủi ro có thai ngoài ý muốn. Lệnh cách ly xã hội được áp dụng trên toàn quốc cùng với hệ thống y tế quá tải khiến các dịch vụ sức khỏe sinh sản và tình dục không được quan tâm đến và gây gia tăng tình trạng bạo lực trên cơ sở giới.
Nhân dịp Ngày Dân số Thế giới 11/7 năm nay, Tiến sỹ Natalia Kanem, Giám đốc Điều hành của UNFPA toàn cầu đã kêu gọi toàn thế giới quan tâm đến tính dễ bị tổn thương và nhu cầu của phụ nữ và trẻ em gái trong khủng hoảng COVID-19 cùng tầm quan trọng của việc bảo vệ quyền, sức khỏe sinh sản và sức khỏe tình dục cũng như chấm dứt bạo lực giới – đại dịch trong đại dịch COVID-19 - đặc biệt trong giai đoạn đầy thách thức hiện nay. Trong đó, nhấn mạnh đến các cách thức để bảo vệ những thành tựu không dễ gì đạt được, đảm bảo nội dung về quyền và sức khỏe sinh sản và tình dục được đưa vào chương trình nghị sự quốc gia và tìm kiếm những phương pháp duy trì đà phát triển hướng tới việc đạt được các mục tiêu phát triển bền vững vào năm 2030 như đã trình bày tại Hội nghị Thượng đỉnh Nairobi về dân số và phát triển.
UNFPA đang nỗ lực duy trì nguồn cung ứng các phương tiện tránh thai hiện đại, hàng hóa phục vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản, cũng như nguồn cung các trang bị bảo hộ cá nhân (PPE) thiết yếu cho đội ngũ hộ sinh và nhân viên y tế khác để đảm bảo an toàn cá nhân. Một điều đáng khích lệ là tính đến nay đã có 146 quốc gia thành viên hưởng ứng lời kêu gọi đảm bảo bình yên trong gia đình của Tổng Thư ký Liên hợp quốc.
Ảnh minh họa
Trong nỗ lực ứng phó với COVID-19, UNFPA đang đổi mới hình thức cung cấp dịch vụ sang cung cấp dịch vụ từ xa như mở các đường dây nóng hay cung cấp dịch vụ chăm sóc, tư vấn sức khỏe từ xa. Bên cạnh đó, UNFPA cũng thu thập và công bố số liệu giúp các chính phủ xác định và tiếp cận những nhóm đối tượng cần hỗ trợ nhất.
Việc tuyên truyền đến người dân những thông điệp tích cực về bình đẳng giới, thách thức những định kiến giới và chuẩn mực xã hội có hại có thể góp phần giảm thiểu nguy cơ bạo lực. Trong nỗ lực này, nam giới và trẻ em trai có thể và cần được huy động trong vai trò đồng minh chủ chốt.
“Chăm sóc sức khỏe sinh sản và sức khỏe tình dục là quyền con người. Tương tự như nhu cầu thai sản, quyền con người không dừng lại vì bất kỳ đại dịch nào. Ngay bây giờ, chúng ta hãy chung tay đẩy lùi COVID-19, đồng thời bảo vệ sức khỏe và quyền của phụ nữ và trẻ em gái!” - Tiến sỹ Natalia Kanem nhấn mạnh.
Theo BS Mai Xuân Phương, Phó Vụ trưởng Vụ Truyền thông - Giáo dục (Tổng cục DS-KHHGĐ, Bộ Y tế): Quan hệ tình dục và mang thai ở tuổi vị thành niên rất nguy hiểm, dẫn đến các hệ lụy, hậu quả nghiêm trọng. Do đó, bên cạnh việc ngăn ngừa quan hệ tình dục, kết hôn sớm, cũng cần giáo dục trẻ vị thành niên các biện pháp tránh thai, quan hệ tình dục an toàn. Để bảo vệ quyền và sức khỏe sinh sản của trẻ em gái, các bậc phụ huynh phải dạy cho các trẻ em gái những kiến thức, kỹ năng cụ thể như cách từ chối tình dục, cách giữ gìn thân thể, cách thoát hiểm... Tùy theo lứa tuổi mà có phương thức, nội dung phù hợp.
Trí Đức/ Ảnh minh họa: Trương Việt Hùng/UNICEF/GĐTE
