UBND tỉnh Đồng Nai đề nghị cho phép được xử lý, hoán đổi thành tiền phần diện tích 20% để xây nhà ở xã hội đối với cả những dự án có diện tích trên 10ha; cho phép xem xét bán đấu giá quỹ đất 20% nhận bàn giao từ các dự án nhà ở thương mại có vị trí không phù hợp xây dựng nhà ở xã hội, tiền thu được bổ sung vào Quỹ phát triển nhà ở để đầu tư nhà ở xã hội tại vị trí khác thuận lợi hơn.
Về vấn đề này, Bộ Xây dựng có ý kiến như sau:
Luật Nhà ở 2014 và Nghị định số 100/2015/NĐ-CP ngày 20/10/2015 của Chính phủ về phát triển nhà ở xã hội đã đưa ra các quy định để khuyến khích, tạo điều kiện thuận lợi, thông thoáng cho các tổ chức, cá nhân thuộc các thành phần kinh tế trong nước, nước ngoài và người Việt Nam định cư ở nước ngoài tham gia đầu tư phát triển các loại nhà ở xã hội thông qua các quy định, cụ thể:
Mở rộng các hình thức phát triển nhà ở xã hội (trong đó có hình thức BT); quỹ đất để xây dựng nhà ở xã hội; thủ tục lựa chọn và cơ chế ưu đãi, hỗ trợ chủ đầu tư dự án xây dựng nhà ở xã hội; tăng cường phát triển nhà ở xã hội theo dự án để cho thuê, cho thuê mua, để bán (trong đó đặc biệt chú trọng tới phát triển nhà ở xã hội để cho thuê nhằm giải quyết nhu cầu cải thiện điều kiện ở cho các đối tượng người có thu nhập thấp, hộ gia đình nghèo đang có khó khăn về nhà ở, không có khả năng chi trả theo cơ chế thị trường,…); trình tự, thủ tục mua, thuê, thuê mua nhà ở xã hội; quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của các bên trong mua bán, cho thuê, cho thuê mua nhà ở xã hội…
Về việc dành 20% quỹ đất để đầu tư xây dựng nhà ở xã hội, tại Khoản 1, Điều 5 Nghị định số 100/2015/NĐ-CP đã quy định: “Chủ đầu tư dự án phát triển nhà ở thương mại, dự án đầu tư phát triển đô thị, không phân biệt quy mô diện tích đất (bao gồm cả dự án đầu tư xây dựng theo hình thức xây dựng – chuyển giao (BT) và hình thức xây dựng – kinh doanh – chuyển giao (BOT) tại các đô thị từ loại 3 trở lên và khu vực quy hoạch là đô thị từ loại 3 trở lên phải dành 20% tổng diện tích đất ở trong các đồ án quy hoạch chi tiết hoặc tổng mặt bằng được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt, đã đầu tư xây dựng hệ thống hạ tầng kỹ thuật dành để xây dựng nhà ở xã hội”.
Nghị định số 100/2015/NĐ-CP cũng quy định đối với dự án phát triển nhà ở thương mại, dự án đầu tư phát triển đô thị có quy mô sử dụng đất dưới 10ha thì chủ đầu tư dự án được lựa chọn hình thức hoặc dành quỹ đất 20% để xây dựng nhà ở xã hội, hoặc chuyển giao quỹ nhà ở tương đương với giá trị quỹ đất 20% tính theo giá đất mà chủ đầu tư thực hiện nghĩa vụ với Nhà nước tại thời điểm chuyển giao để Nhà nước sử dụng làm nhà ở xã hội, hoặc nộp bằng tiền tương đương giá trị quỹ đất 20% theo giá đất mà chủ đầu tư thực hiện nghĩa vụ với Nhà nước nhằm bổ sung vào ngân sách địa phương dành để đầu tư xây dựng nhà ở xã hội trên phạm vi địa bàn (Khoản 2, Điều 5).
Đồng thời, tại Khoản 3, Điều 5 đã quy định, đối với trường hợp bố trí quỹ đất 20% để xây dựng nhà ở xã hội không phù hợp điều kiện cụ thể của địa phương hoặc có bố trí nhưng không đủ quỹ đất 20% để xây dựng nhà ở xã hội tại Khoản 1 Điều này thì UBND cấp tỉnh phải báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét, chấp thuận.
Căn cứ các quy định nêu trên, kiến nghị của UBND tỉnh Đồng Nai đề nghị cho phép được xử lý, hoán đổi thành tiền phần diện tích 20% đối với cả những dự án có diện tích trên 10ha; cho phép xem xét bán đấu giá quỹ đất 20% nhận bàn giao từ các dự án nhà ở thương mại có vị trí không phù hợp xây dựng nhà ở xã hội, tiền thu được bổ sung vào Quỹ phát triển nhà ở để đầu tư nhà ở xã hội tại vị trí khác thuận lợi hơn là phù hợp với các quy định của pháp luật về nhà ở và đã được quy định cụ thể tại Khoản 3, Điều 5 Nghị định số 100/2015/NĐ-CP.
Tuy nhiên, việc hoán đổi bằng quỹ đất hoặc bằng tiền, bán đấu giá quỹ đất 20% tại các dự án phát triển nhà ở thương mại, dự án đầu tư phát triển đô thị có quy mô sử dụng đất trên 10ha thì đề nghị UBND tỉnh Đồng Nai báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét, chấp thuận trước khi triển khai thực hiện.