Theo ông Trần Hoàng, Cục trưởng Cục Bản quyền tác giả, Chiến lược phát triển các ngành CNVH Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030 được xây dựng từ năm 2014 và phê duyệt vào cuối năm 2016. Qua 8 năm thực hiện, các ngành CNVH Việt Nam đã đạt một số kết quả đáng khích lệ. Tuy nhiên, hành trình phát triển các ngành CNVH vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế và sẽ phải đối mặt với nhiều thách thức.
PGS, TS Nguyễn Thị Thu Phương, Viện trưởng Viện Văn hóa Nghệ thuật quốc gia Việt Nam cho biết, quan niệm ngành văn hóa là ngành “tiêu tiền” đang tạo rào cản trong nhận thức về đầu tư các nguồn lực cho phát triển các ngành CNVH. “Chúng ta chưa phát huy được sự đóng góp của các chủ thể tham gia vào chuỗi giá trị CNVH do cơ chế phối hợp giữa các ban, ngành, cơ quan các cấp, giữa khu vực nhà nước và tư nhân còn thiếu đồng bộ, chặt chẽ”, PGS, TS Nguyễn Thị Thu Phương nhấn mạnh.
Nhiều chuyên gia mong mỏi Nhà nước cần có những cơ chế, chính sách làm "bệ đỡ" cho công nghiệp văn hóa, cụ thể là tạo điều kiện hỗ trợ các doanh nghiệp ngoài Nhà nước, có chính sách miễn giảm thuế cho doanh nghiệp liên quan đến công nghiệp sáng tạo. Nhạc sĩ Quốc Trung cũng cho biết, quá trình hoàn thiện thể chế chưa tạo điều kiện ưu tiên và khuyến khích các ngành CNVH phát triển.
Từ kinh nghiệm tổ chức Lễ hội Âm nhạc quốc tế Gió mùa, nhạc sĩ Quốc Trung nhận thấy việc doanh nghiệp tư nhân muốn sử dụng các thiết chế văn hóa Nhà nước còn nhiều rào cản về kinh phí, giấy tờ, thủ tục. Do đó, nhiều thiết chế văn hóa do Nhà nước đầu tư bị lãng phí, chưa được vận hành hiệu quả. Còn các đơn vị nghệ thuật nhà nước đương nhiên được sử dụng các thiết chế này và được ưu đãi nhiều điều kiện khác, trong khi họ đã được trả lương cho các nhiệm vụ chính trị.
Nhạc sĩ Quốc Trung cho rằng, để phát triển CNVH Việt Nam, chúng ta cần xóa đi ranh giới giữa đội ngũ này. Sự hỗ trợ từ phía Nhà nước nên được chia đều cho các đơn vị trong và ngoài Nhà nước để thúc đẩy sự công bằng và khích lệ các doanh nghiệp tư nhân có đóng góp vào CNVH vì họ cũng đóng thuế, có trách nhiệm xã hội đầy đủ.
Đồng quan điểm, bà Trương Uyên Ly, Giám đốc Không gian sáng tạo trực tuyến Hanoi Grapevine cho rằng, Nhà nước cần có chính sách giảm thuế, miễn thuế thu nhập trong vài năm đầu cho doanh nghiệp. Chiến lược đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 cần cụ thể hóa sự hỗ trợ đó bằng các con số, cụ thể là giảm bao nhiêu thuế cho doanh nghiệp, trong bao nhiêu năm… "Chúng ta đã có những bước tiến trong quan hệ công - tư nhưng phải hiện thực hóa những vấn đề thuế, hạn mức, định mức thanh toán, thời hạn thanh toán… Những vấn đề đó có tác động rất lớn đến doanh nghiệp".
Đóng góp giải pháp, bà Nguyễn Thị Phương Hòa, Cục trưởng Cục Hợp tác quốc tế, (Bộ VH-TT&DL) cho rằng, Nhà nước cần tăng đầu tư cho văn hóa, sử dụng các công cụ tài chính, ưu đãi thuế, thu hút nguồn lực, xây dựng và mở rộng thị trường văn hóa, thông qua việc học tập kinh nghiệm của các nước, xem xét xây dựng những công cụ tài chính riêng cho phát triển văn hóa thông qua hệ thống các quỹ hỗ trợ trên các lĩnh vực văn hóa; áp dụng giảm thuế giá trị gia tăng đối với các sản phẩm và dịch vụ văn hóa và cho phép tính các khoản tài trợ cho văn hóa nghệ thuật vào chi phí của doanh nghiệp; sớm có hướng dẫn cách thức "gọi vốn đám đông."
Ngoài ra, Nhà nước cần tạo môi trường thuận lợi, hệ sinh thái để các doanh nghiệp hoạt động hiệu quả; gắn kết giữa chiến lược phát triển các ngành CNVH sáng tạo với các chiến lược khác liên quan, trở thành một bộ phận trong kế hoạch phát triển kinh tế xã hội...
D.Linh
Báo Lao động và Xã hội số 84
