Nhà báo Lê Minh - Phó trưởng Phòng Chuyên mục Tiếng Việt, Ban Truyền hình Đối ngoại, Đài Truyền hình Việt Nam cho biết, bộ phim tài liệu “Kỷ vật chiến tranh” được anh ấp ủ cách đây 3 năm (thời gian làm thường trú tại Mỹ), nhưng phải đến tháng 6 vừa rồi mới hoàn tất các cảnh quay. Đề tài này được khởi nguồn từ câu chuyện một cựu binh Mỹ muốn trao trả cuốn nhật ký cho gia đình liệt sĩ Việt Nam - kỷ vật ông đã lưu giữ suốt 40 năm.
Theo Lê Minh, anh biết thông tin có một cựu chiến binh Mỹ mong muốn trao trả lại cuốn nhật ký cho gia đình của liệt sĩ Việt Nam, vào thời điểm ấy, họ đang trong quá trình tìm kiếm gia đình liệt sĩ đó và có nhờ tới sự giúp đỡ của Việt Nam. Cùng lúc, một nhóm thực hiện chương trình truyền hình của Mỹ cũng muốn làm một bộ phim về cuộc trao trả này, nhưng không đủ điều kiện để sang nên muốn nhờ VTV hỗ trợ họ quay hình tại Việt Nam. Khi cuộc trao trả diễn ra, lúc đó Lê Minh đang là phóng viên thường trú Đài THVN tại Mỹ, và đã nhờ các biên tập viên của Ban Truyền hình Đối ngoại hỗ trợ ghi hình. Sau đó, anh đến gặp cựu chiến binh Mỹ để làm phóng sự về cảm xúc của ông. Trong anh luôn tự đặt ra những câu hỏi: “Tại sao cựu binh Mỹ lại lưu giữ cuốn nhật ký đó?”, “Tại sao ông ấy lại nhặt cuốn nhật ký sót lại trên chiến trường?”, “Ông ấy nhặt để làm gì?”, “Tại sao ông lại lưu giữ lâu đến vậy?”, “Tại sao đến bây giờ mới quyết định trao trả?”, “Việc trao trả đó tác động đến ông như thế nào?”...
Lê Minh cho biết: “Luôn muốn đi tìm câu trả lời cho mình nên tôi tiếp tục tìm hiểu thêm về yếu tố tâm lý của những người cựu chiến binh Mỹ sau khi từ Việt Nam trở về, như: Họ có những suy nghĩ gì, bị những ám ảnh gì, việc trao trả kỷ vật phải chăng chỉ là mong muốn được trút bỏ gánh nặng… . Tuy nhiên, phải đến khi về Việt Nam - khoảng cuối năm 2013 – đầu năm 2014, tôi mới có đề xuất đề tài này với lãnh đạo Ban và được khuyến khích thực hiện. Cùng thời điểm đó, Đài THVN bắt đầu triển khai dự án VTV Đặc biệt nên tôi đã cùng các đồng nghiệp bắt tay chuẩn bị thực hiện bộ phim này”.
Ảnh: Những hình ảnh khi ê-kip thực hiện bộ phim tài liệu Kỷ vật chiến tranh
Ngoài câu chuyện về cuốn nhật ký được cựu binh Mỹ lưu giữ suốt 40 năm, “Kỷ vật chiến tranh” còn kể câu chuyện về con dao và chiếc đồng hồ của một phi công Mỹ năm xưa luôn được một cựu chiến binh Việt Nam mang theo bên mình cũng chừng ấy thời gian, hy vọng sẽ mang đến cho khán giả những cảm xúc đặc biệt. Lựa chọn cách truyền tải nhẹ nhàng - dùng hình ảnh của những kỷ vật và để nhân vật tự kể câu chuyện của mình, phim tài liệu “Kỷ vật chiến tranh” sẽ là một góc nhìn dịu hơn về mảng đề tài chiến tranh.
Có thể nói, một góc nhìn khác về cuộc chiến tranh Việt Nam, không có sự đau thương mà thay vào đó là mong muốn xích lại gần nhau của những người lính từng ở hai đầu chiến tuyến qua “Kỷ vật chiến tranh” với thời lượng 50 phút sẽ được chuyển tải tới khán giả cả nước.