Theo tài liệu dự án Luật phòng, chống tác hại của rượu, bia và đồ uống có cồn khác được gửi tới Bộ Tư pháp thẩm định, tình hình sử dụng rượu, bia ở Việt Nam đang ở mức cao và có xu hướng gia tăng nhanh qua các năm.
Mức tiêu thụ đồ uống có cồn bình quân đầu người Việt Nam (trên 15 tuổi) hằng năm đã tăng từ 3,8 lít (giai đoạn 2003-2005) lên 6,6 lít (giai đoạn 2008-2010) và lên tới 8,3 lít năm 2016 - tức là đã tăng tới 118% và tăng 30 bậc, từ vị trí 94 lên vị trí 64/194 nước, trong khi mức tiêu thụ trên toàn cầu tăng không đáng kể.
Trong đó, tỷ trọng tiêu thụ cồn nguyên chất từ bia đang tăng nhanh hơn từ rượu nên nguy cơ tác hại do sử dụng bia cũng đang ngày càng gia tăng. Năm 2017, Việt Nam sản xuất hơn 4 tỷ lít bia, hơn 70 triệu lít rượu công nghiệp và khoảng 230-280 triệu lít rượu thủ công.
Nếu tính riêng trong số nam giới trên 15 tuổi thì một người nam giới của Việt Nam tiêu thụ trung bình tới 27,4 lít cồn nguyên chất (năm 2010). Mức tiêu thụ này là rất cao, xếp thứ hai trong các nước Đông Nam Á/Tây Thái Bình Dương, xếp thứ 10 Châu Á và thứ 29 thế giới. “Mức độ này sẽ còn gia tăng trong những năm tới nếu không có các biện pháp kiểm soát mạnh mẽ để điều chỉnh kịp thời”- Bộ Y tế (cơ quan chủ trì soạn thảo) dự đoán.
Địa điểm bán rượu bia phải cách nhau 200m
Dự thảo luật nghiêm cấm quảng cáo dưới mọi hình thức, trên tất cả các phương tiện quảng cáo đối với rượu, bia và đồ uống có cồn khác từ 15 độ trở lên. Nghiêm cấm quảng cáo rượu, bia và đồ uống có cồn khác dưới 15 độ trong các chương trình, kênh truyền hình, phim và ấn phẩm khác cho đối tượng trẻ em; trên các phương tiện giao thông, phương tiện quảng cáo ngoài trời; trên mạng xã hội, trang thông tin điện tử trừ trang thông tin điện tử của doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh rượu, bia và đồ uống có cồn khác; quảng cáo có hình ảnh uống, thúc đẩy uống rượu, bia và đồ uống có cồn khác.
Quảng cáo rượu, bia và đồ uống có cồn khác dưới 15 độ trên báo hình, báo nói chỉ được thực hiện từ sau 22h đến 6h sáng ngày hôm sau. Hạn chế hình ảnh uống rượu, bia và đồ uống có cồn khác trong các sản phẩm điện ảnh, truyền hình.
Tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh rượu, bia và đồ uống có cồn khác không được tài trợ cho các hoạt động y tế, giáo dục, hoạt động có sự tham gia của người dưới 18 tuổi; tổ chức, cá nhân kinh doanh rượu còn không được tài trợ cho các hoạt động văn hóa, nghệ thuật, thể dục, thể thao, vui chơi giải trí.
Dự thảo luật đề xuất không được thông báo trên phương tiện thông tin đại chúng về việc tài trợ và không được có tên sản phẩm rượu, bia và đồ uống có cồn khác trên vật phẩm tài trợ.
Đáng chú ý, điều 9 dự thảo luật đưa ra nhiều biện pháp quản lý sản xuất, kinh doanh rượu, bia và đồ uống có cồn khác. Theo đó, cơ sở sản xuất, cơ sở kinh doanh phân phối, bán buôn, bán lẻ rượu phải đáp ứng các điều kiện sản xuất, kinh doanh và có giấy phép của cơ quan nhà nước có thẩm quyền theo quy định của Chính phủ.
Cơ sở bán rượu trực tiếp đến người uống tại chỗ không phải có giấy phép của cơ quan nhà nước có thẩm quyền nhưng phải đáp ứng các điều kiện kinh doanh theo quy định của Chính phủ.
Kể từ ngày Luật này có hiệu lực, việc cấp mới, cấp lại giấy phép, giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp, thay đổi địa điểm kinh doanh rượu, bia và đồ uống có cồn khác phải bảo đảm khoảng cách bán kính giữa các địa điểm không nhỏ hơn 200m, trừ các khu vực, tuyến phố chuyên kinh doanh ẩm thực, du lịch.
Chỉ bán rượu, bia, đồ uống có cồn từ 6 giờ đến 22 giờ
Rượu, bia và đồ uống có cồn khác được sản xuất, nhập khẩu để kinh doanh tại Việt Nam phải đáp ứng quy định của pháp luật về nhãn hàng hoá. Rượu thủ công có đăng ký kinh doanh khi bán trực tiếp cho người tiêu dùng phải được chứa đựng trong bao bì có ghi tên, địa chỉ của tổ chức, cá nhân sản xuất.
Không được sử dụng cụm từ “rượu thuốc”, “rượu bổ” để đặt tên và ghi nhãn sản phẩm rượu, bia và đồ uống có cồn khác. Không được bán rượu, bia và đồ uống có cồn khác tại các địa điểm sau: Cơ sở y tế; cơ sở giáo dục; cơ sở chăm sóc, nuôi dưỡng, vui chơi, giải trí dành cho trẻ em; nơi làm việc của cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp trừ các doanh nghiệp kinh doanh rượu, bia và đồ uống có cồn khác.
“Chỉ được bán rượu, bia và đồ uống có cồn khác trong khoảng thời gian từ 6h đến 22h giờ trừ trường hợp bán tại khu vực bay quốc tế và các khu vực, tuyến phố đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền tổ chức thành nơi chuyên kinh doanh ẩm thực, giải trí, du lịch. Lộ trình thực hiện thời gian bán rượu, bia và đồ uống có cồn khác theo quy định của Chính phủ căn cứ yêu cầu thực tiễn của công tác phòng, chống tác hại của rượu, bia, đồ uống có cồn khác và điều kiện thực tiễn của từng địa phương”- dự thảo luật đề xuất.