
Uyên ương là loài chim lúc nào cũng có đôi, biểu tượng cho hạnh phúc.
Thử tìm để hiểu cho đúng bản chất khái niệm “chung thủy”
“Chung thủy” là một từ ghép Hán Việt nhưng người Việt Nam, từ nông dân đến tiến sĩ đều hiểu mà không cần phải cắt nghĩa, không cần truy từ nguyên. Đại bộ phận người Việt hiểu “chung thủy” là trước sau như một, không thay đổi. Đây là một phẩm chất đạo đức đáng trân trọng của con người, đặc biệt trong quan hệ tình cảm vợ chồng. Tuy nhiên, thực tế cuộc sống lại chỉ ra rằng, có quá nhiều người “mắc bệnh” không chung thủy. Vậy bản chất sự việc nằm ở đâu?
Thử truy từ nguyên để hiểu tường tận và sống cho đúng với “tinh thần” khái niệm “chung thủy” xem sao. “Chung” (chữ Hán 終)có nghĩa là cuối cùng; “thủy” (chữ Hán 始) có nghĩa là bắt đầu. Như vậy, nếu căn cứ vào từ nguyên, chữ “chung thủy” có một ý nghĩa sâu xa nữa là “Đi đủ vòng rồi trở về chỗ bắt đầu”. Cách hiểu như thế này sẽ mở ra cách nhìn thoáng hơn, rộng hơn về lòng chung thủy của con người. Hình như ở đây “chung thủy” gần nghĩa với “trung thành”?
Sở dĩ tôi hơi rông dài và “tầm chương, trích cú” là để bàn luận về một vấn đề diễn ra rất phổ biến trong xã hội: Sự không chung thủy được cho là nguyên nhân cơ bản dẫn tới việc ly hôn của các đôi vợ chồng. Vậy cần phải hiểu và sống như thế nào cho đúng với “tinh thần” chung thủy?!
Hình như chúng ta hiểu hẹp và quá khắt khe về chung thủy?
“Không có gì cao quý và đáng kính trọng bằng lòng chung thủy” - Câu nói này đã được nâng lên thành danh ngôn. Những con người tự trọng cố gắng sống theo câu danh ngôn này và nhiều khi phải chấp nhận trả giá đắt trong cuộc đời.
Tôi có nghe một nhà sư kể câu chuyện là có một đôi vợ chồng rất yêu nhau và có một gia đình hạnh phúc. Chẳng may, một ngày kia, sau một chuyến đi xa về, người vợ bắt quả tang chồng mình ngủ với một người phụ nữ khác. Người vợ không chịu nổi, làm ầm lên và đòi ly hôn. Người chồng biết lỗi của mình, chấp nhận ly hôn, ra khỏi nhà và được người phụ nữ kia đón đi.
Mười năm trôi qua, vợ cũ của người đàn ông này ở vậy nuôi con và hàng đêm âm thầm khóc vì nhớ chồng. Người chồng sau một thời gian ngắn sống với người phụ nữ kia thì chia tay và sống lang bạt một mình. Ông nhớ vợ, nhớ con đến mức không chịu nổi và tìm về. Người vợ tha thứ và đón nhận ông, họ lại sống với nhau dưới một mái nhà.
Nhà sư cho rằng, trong trường hợp này không chỉ người vợ, mà người chồng cũng được xem là chung thủy trong tình yêu. Chẳng qua ông ta chỉ phạm sai lầm khi có điều kiện hái “trái cấm”. Ông ta không thực sự phản bội vợ vì ông ta chỉ tặc lưỡi ngủ với người đàn bà khác khi không có vợ ở bên cạnh.
Nhà sư kể câu chuyện này và muốn chúng ta chấp nhận một thực tế là con người khó tránh khỏi những sai lầm trong sinh hoạt. Những sai lầm này không ảnh hưởng nhiều tới lòng chung thủy; cần hiểu, thông cảm và tha thứ.
Một chính khách đạo mạo đã làm được một bài thơ khá hay “Những phút xao lòng”. Bài thơ này cũng kêu gọi thông cảm cho những phút “ngoài vợ, ngoài chồng”.
Về đạo đức và pháp luật: một người không được yêu hai người cùng một lúc. Còn về tâm sinh lý thì một người có thể yêu nhiều người cùng một lúc. Thật ra, chung thủy phải là nền tảng của hạnh phúc. Vậy chung thủy mà không hạnh phúc thì chung thủy để làm gì?

Hạnh phúc. Ảnh minh họa
Chung thủy cũng cần có điều kiện
Có những người may mắn tìm được người bạn đời yêu mình hết mực và tỏ ra tuyệt đối chung thủy. Tuy nhiên, không nên thử thách lòng chung thủy của họ. Thực tế chỉ ra rằng, lòng chung thủy cũng cần có điều kiện. Đó là hai vợ chồng luôn luôn ở bên nhau, tin tưởng nhau, không đưa nhau vào hoàn cảnh tế nhị là để chồng mình hay vợ mình có điều kiện gần gũi với người khác giới.
Đừng bao giờ mạo hiểm tạo ra những hoàn cảnh có vẻ trớ trêu để khẳng định hay thử thách lòng chung thủy của nhau. Có người phụ nữ may mắn lấy được người đàn ông tài giỏi và tốt tính. Cô tự hào về chồng, ca ngợi chồng khiến người bạn gái thân chạnh lòng (người này đã ly dị chồng) và cũng xem chồng bạn là thần tượng. Một hôm, cả gia đình đến chỗ người bạn chơi. Cơm nước xong, người bạn nhờ anh chồng xem cái máy tính xách tay có vấn đề trục trặc. Người chồng xem và bảo phải cài đặt lại phần mềm, mất 2 - 3 tiếng đồng hồ. Anh xin được mang máy về nhà xử lý. Người vợ ra lệnh cho chồng phải ở lại chữa bằng xong máy tính mới được về; trong trường hợp khuya quá thì có thể ngủ lại ở phòng khách. Cô vợ mang con về trước.
Thử thách lòng chung thủy của chồng kiểu này là vô cùng mạo hiểm và dại dột! Anh chồng suýt chết trên bụng người bạn. Thế là thần tượng sụp đổ, một gia đình nữa đổ vỡ. Anh chồng đương nhiên là có lỗi nhưng người vợ không phải là vô can.
Chung thủy là phẩm chất rất đáng quý, những người có bản lĩnh để thủy chung với bạn đời là rất đáng trân trọng. Nhưng rõ ràng, lòng chung thủy cũng cần có những điều kiện nhất định. Điều này chúng ta cần hiểu rõ để tổ chức cuộc sống cho tốt.
Đàm Trọng/GĐTE