Chuyện nghề luật sư

Anh tiếp tôi trong căn phòng nhỏ trên tầng 5 ngôi nhà 260 đường Xã Đàn, quận Đống Đa, TP.Hà Nội - nơi đặt Văn phòng luật sư Trương Anh Tú và cộng sự. Vừa bước vào, chứng kiến các tài liệu được sắp xếp một cách khoa học, ngăn nắp, cẩn trọng để thuận tiện, dễ dàng trong công việc, tôi cảm nhận ngay rằng, chính nghề luật sư đã cho anh một phong thái chững chạc, có phần già dặn trước tuổi.

Luật sư Trương Anh Tú tham gia bào chữa tại một phiên toà.

Dù đã biết nhau từ trước nhưng lần nào gặp cũng vội, có khi chưa uống hết cốc trà anh đã cáo bận vì lịch hẹn, lịch làm việc, tiếp thân chủ, tư vấn pháp luật… Thấu hiểu điều đó, khi có công việc, tôi thường điện trước rồi anh em trao đổi thêm qua facebook, Zalo. Cũng vì quỹ thời gian có hạn nên anh thường đề nghị tôi gửi tài liệu, câu hỏi qua email, anh đọc kỹ rồi trả lời để kịp thời gian đăng bài. Có lần, tôi gửi mail quá nửa đêm nhưng anh vẫn xem xét tài liệu cẩn thận để đưa ra những lý giải chuẩn xác nhất theo quy định của pháp luật.

Sau những câu chuyện về nghề, anh trải lòng về “cái duyên” với nghề luật sư của mình. Anh sinh năm 1979, quê gốc xứ Thanh, bố mẹ đã thoát ly rồi công tác trong ngành hóa chất. Là con út trong gia đình có 4 anh em, trong nhà không một ai theo nghề luật nên ngay từ khi bước chân vào nghề anh gặp không ít khó khăn, trở ngại. Thậm chí, có người còn khuyên anh nên tìm nghề nào đó để thuận tiện cho tương lai sau này.

Tuy nhiên, vì niềm đam mê tuổi trẻ, anh vẫn quyết tâm theo học ngành luật, dù việc học là không hề đơn giản. Quyết tâm là vậy nhưng sau khi ra trường, anh vẫn không đủ can đảm theo nghề. Bước ngoặt cuộc đời xảy ra khi có một người cai nghiện bị cơ sở và những người cai đánh gãy 4 xương sườn đã nhờ anh làm đơn gửi cơ quan chức năng và cơ sở cai nghiện. Với lý luận sắc bén, những lá đơn anh viết ngay lập tức được cơ quan chức năng vào cuộc điều tra, bắt giam các đối tượng gây án, nạn nhân được bồi thường thỏa đáng…

Thấy hiệu quả bất ngờ, anh Tú cho rằng nghề đã “chấm” mình và quyết tâm theo học lớp nghiệp vụ luật sư tại Học viện Tư pháp. Nhớ lại những ngày đầu theo học, anh tâm sự: “Do điều kiện gia đình nên mình phải đánh liều vay người anh họ một khoản tiền lớn để nộp học phí và lấy tiền theo học”. Càng học càng thấy “có duyên” với các văn bản quy phạm pháp luật, nhất là những tình huống khó của hồ sơ trong học viện, đó chính là động lực giúp anh vượt qua khó khăn để hoàn thành các học phần bắt buộc đối với nghề luật sư.

Vui buồn chuyện nghề

Tôi từng ấn tượng trước tâm sự của anh về kỳ án “Chiếc dùi đục tưởng tượng” xảy ra tại Bắc Ninh. Sau những phân tích sắc bén, đầy tính thuyết phục về chiếc rùi đục tưởng tượng, bị cáo của vụ án đã được trả tự do ngay tại tòa. Đêm hôm đó, thân chủ của anh được ngủ một giấc say sưa cùng người thân sau 9 tháng bị bắt giam. Hôm sau gặp lại luật sư, câu đầu tiên thân chủ nói với anh là: “Đêm qua, cháu đã có một giấc ngủ ngon như chưa từng có việc gì xảy ra”. Thế nhưng, để thân chủ của mình có được giấc ngủ đó thì chính luật sư lại là người mất ngủ… bởi anh còn rất nhiều trăn trở, suy tư với sự việc, dù anh và các đồng sự đã thắng lợi ở “phút thứ 89”.

Đó chỉ là một trong hàng trăm vụ án mà luật sư Tú và các đồng sự đã tham gia và đạt kết quả. Bâng quơ, tôi hỏi anh: “Có khi nào anh gặp khó, phải chịu bó tay trước một vụ việc phức tạp?”. Thoáng suy tư, anh trả lời: “Ngay từ khi bước vào nghề, tôi đã có một khẩu hiệu bất di, bất dịch trong đầu “Không nói không với bất cứ việc gì, tuyệt đối nói là không thể”.

Dự nhiều phiên tòa, tôi được chứng kiến và khâm phục những luận cứ, luận điểm sắc bén, logic và khoa học anh đưa ra để bào chữa cho thân chủ. Mà theo như luật sư Trương Anh Tú chia sẻ thì: “Ở một người bình thường chỉ cần “vài cái gạch đầu dòng” là có thể làm tốt công việc của mình, nhưng nghề luật sư thì không chỉ đòi hỏi niềm đam mê, thái độ làm việc nghiêm túc, khoa học, tư duy nhạy bén mà có lẽ phải có đến cả “chục cái gạch đầu dòng”. Nói như vậy không có nghĩa người luật sư là toàn tài nhưng cũng phải đạt đến cái ngưỡng của sự hoàn hảo. Bởi cái đích cuối cùng của mỗi luật sư chính là tinh thần thượng tôn pháp luật, công lý, lẽ phải được thực thi theo quy định của pháp luật”.

Nhiều người nghĩ làm nghề luật sư chỉ để tham gia tranh tụng tại các phiên tòa cho các thân chủ của mình thì luật sư Trương Anh Tú lại nghĩ khác: “Đó chỉ là 10% công việc mình làm, còn 90% khối lượng công việc của một vụ án là ở ngoài tòa”. Tìm hiểu rộng ra mới biết, anh thường xuyên có những bài viết đăng tải trên các tờ báo lớn thể hiện quan điểm về những vụ việc phức tạp và góp ý vào các văn bản quy phạm pháp luật, dự thảo các bộ luật.

Mặc dù bộ môn khoa học hình sự có lịch sử hình thành lâu đời, tuy nhiên, rất nhiều khái niệm trong hình sự vẫn chưa được các nhà làm luật định nghĩa một cách rõ ràng. Bằng kinh nghiệm trong quá trình làm việc và tư duy sắc sảo, tổng quát, luật sư Trương Anh Tú đã đưa ra khái niệm “truy nã” và khẳng định không tồn tại thuật ngữ “truy nã địa phương” hay “truy nã toàn quốc” trong khoa học hình sự.

Trong vụ án anh em ông Đoàn Văn Vươn ở Tiên Lãng, Hải Phòng, dư luận đã đặt ra hàng loạt các câu hỏi: Ai sai? Ai đúng? Loại đất gì? Trách nhiệm của các cơ quan nhà nước đến đâu? Tuy nhiên, luật sư Trương Anh Tú đã nhìn thấy một khía cạnh khác của vấn đề và cho rằng “vụ cưỡng chế tại Hải Phòng” có dấu hiệu của tội “hủy hoại tài sản”. Đây cũng là ý kiến đầu tiên cho rằng, vụ cưỡng chế thu hồi đất có dấu hiệu của tội phạm, từ đó, các cơ quan tố tụng đã tiến hành khởi tố hình sự đối với những cán bộ có hành vi vi phạm pháp luật.

Anh cũng đã tham gia và tham khảo hàng chục vụ việc khác như mức phí quản lý cao hết sức vô lý ở chung cư cao cấp Keangnam (Hà Nội), vụ Muaban24, Tâm Mặt Trời có dấu hiệu của “Tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản”, vụ kiện mất xe máy tại nhà hàng MyWay...

Ngồi với nhau thoáng cái đã gần 19h, bỗng chuông điện thoại của anh vang lên, anh đứng dậy xin phép: “Thế nhé, khi nào có thời gian mình trao đổi tiếp. Sáng nay, cậu con trai nhắc bố: “Hôm nào bố cũng về muộn, bố hứa đưa chúng con đi nhà sách nhiều lần rồi đấy nhé”. Với trẻ con, mình không thể thất hứa mãi được… Thôi, hẹn nhà báo vào một ngày đẹp trời khác vậy!”.