Vụ án về đôi vợ chồng cô giáo Lừ Thị Hồng, ở Yên Châu (Sơn La) đã khép lại cách đây 17 năm, nhưng mỗi khi nhắc đến nguyên nhân dẫn đến án tù chung thân chỉ vì một triệu đồng, nhiều người biết chuyện vẫn thấy đau xót bởi cái giá đôi vợ chồng này phải trả là quá đắt.
Gặp Lừ Thị Hồng trong trại giam, dù mười mấy năm trôi qua, cô vẫn chưa nguôi day dứt bởi lòng tham của mình đã đẩy gia đình vào thảm cảnh: Vợ chồng mang chung thân, con trai sống như đứa trẻ mồ côi. Hồng bảo cuộc đời dù cay đắng và bất hạnh nhưng phải cố sống để vượt qua và để có cơ hội quay lại.
Vừa khóc Hồng vừa kể về cuộc đời mình, cho hay sinh ra trong gia đình gia giáo, bố mẹ và các chị em đều là công chức. Là giáo viên tiểu học nhưng Hồng không muốn lấy chồng làm cùng nghề. Người Hồng chọn là thanh niên bản hiền lành, làm nghề thợ mộc.
Cuộc sống vợ chồng hạnh phúc bình yên. Hồng hàng ngày đi dạy ở bản Ái - một bản gần biên giới của xã Phiêng Khoài, huyện Yên Châu, tỉnh Sơn La. Chồng ở nhà quanh quẩn với công việc thợ mộc, chăm con con trai gần 3 tuổi.
Công việc của chồng không đều, thu nhập bấp bênh nhưng Hồng bảo chưa bao giờ phàn nàn bởi ở cái xã vùng biên như Phiêng Khoài, người ta chỉ quen với măng rừng và những thứ trồng ra, nuôi được, đâu có nhiều thứ mà tiêu tiền. Hồng thấy bằng lòng với cuộc sống hiện tại. “Tôi là người Khơ Mú còn chồng là người Thái, khác nhau về dân tộc nhưng rất thương nhau, chưa bao giờ anh ấy nặng lời với tôi”, Hồng kể.
Nhắc lại ngày mà dẫn vợ chồng cô đến với bi kịch, Hồng vẫn không thể quên bất cứ một chi tiết nào dù nhỏ nhất. Buổi trưa hôm đó, cô vừa đi dạy học về thấy có hai người đàn ông tìm đến nhà, đặt vấn đề nhờ mua hộ thuốc phiện. Chồng Hồng lập tức từ chối, đuổi khách ra khỏi nhà.
Hồng lúc đó nghe được rằng hai người đàn ông kia nói sẽ trả tiền công một triệu đồng mà "công việc" đơn giản chỉ là chở thuê một đoạn đường. Hồng nghĩ rằng với số tiền đó cô có thể làm được nhiều việc cho gia đình nên giấu chồng gặp hai người kia để nhận lời.
Ngay chiều hôm đó, với số tiền hai vị khách đưa, Hồng mua được 9kg thuốc phiện đem về nhà, định giấu vào đống gỗ của chồng nhưng anh nhất định không đồng ý. Anh bắt mang số thuốc phiện trên ra khỏi nhà và gọi người mua tới lấy ngay, không được lấy một xu tiền công nào. Hồng bảo lúc đó thấy sợ nhưng lại tiếc công đi xa vất vả. Hẹn khách tới lấy hàng, Hồng nỉ non nhờ chồng chở đi với lời hứa lần duy nhất và cuối cùng cô làm việc này. Hai vợ chồng đèo nhau đến Cổng Trời, xã Chiềng On, Yên Châu thì bị công an bắt.
Từ ngày đó đến nay, con trai họ giờ đã là sinh viên của Đại học Sư phạm. “May cho em là bố mẹ đều là người có trình độ, cưu mang được con em nên người chứ không thì em còn ân hận nữa”, Hồng tâm sự.
Hai vợ chồng cùng trại giam nhưng hai tuần, có khi một tháng họ mới được gặp nhau một lần ở nhà thăm gặp. Hồng cải tạo ở đội may mặc còn chồng ở đội sản xuất nên hàng ngày cô vẫn nhìn thấy chồng đi về. Hỏi Hồng làm sao nhận ra chồng mình trong lớp lớp những người màu áo giống nhau, cô bảo có ám hiệu riêng rồi bật mí: “Chúng em thỏa thuận, đầu tuần thì anh ấy đi đầu hàng, cuối tuần đi cuối hàng, hôm nào không khỏe thì đi trong hàng. Ở trong này không thường xuyên được gặp nhau, chỉ có cách đó để báo tin ốm hay khỏe thôi”.
“Em là người mẹ chẳng ra gì, là người vợ còn đáng trách hơn. Chồng em chưa bao giờ trách cứ nhưng thà cứ nói em một câu nặng lời có khi lại đỡ day dứt”, Hồng tâm sự.
Cô bảo đã nhiều lần nhìn thấy phạm nhân cùng buồng mang con về phòng, nghĩ cảnh mình mà trào nước mắt. Giá như ngày đó Hồng không tham lam thì giờ có lẽ cô đã có đàn con để bế bồng, lo lắng.
Do có kiến thức nên khi về lao động ở đội may mặc, Hồng được cán bộ quản giáo tin tưởng, giao cho làm đội trưởng phạm nhân, giúp cán bộ làm một số việc như vào sổ sách, chấm công và kiểm đếm hàng do phạm nhân làm ra. Hồng khoe vừa được giảm án xuống có thời hạn nhưng vẫn phải không ngừng phấn đấu mới sớm được trở về.