Ảnh minh họa.
Như chiếc nôi êm
Mấy năm trước, câu chuyện về cô lao công có cô con gái đỗ một trường đại học danh tiếng, với số điểm cao từng là “nguồn cảm hứng” mạnh mẽ cho nhiều phụ huynh. Bí quyết dạy con được cô lao công tâm sự là cho con quyền độc lập suy nghĩ và tự quyết định nhiều việc của riêng mình.
Theo khảo sát hàng ngàn sinh viên đỗ vào các trường top đầu ở những nước tiên tiến, một câu trả lời chung nhất được các bạn sinh viên đưa ra là: Cha mẹ con luôn cho con tự quyết mọi việc liên quan đến bản thân ngay từ lúc nhỏ. Cha mẹ chỉ đưa ra lời khuyên, còn quyết định cuối cùng do các con chọn. Vì chỉ khi tự quyết, các con mới có trách nhiệm với quyết định của mình, có trách nhiệm với việc mình làm.
Như bao cha mẹ khác, bố mẹ vẫn giữ nếp từ ông bà mình, con học gì, ăn gì, chơi với ai… cha mẹ đều muốn kiểm soát, bởi nghĩ thế mới là chu đáo, tận tâm với con. Một thời gian dài, con không có cơ hội để suy nghĩ, đưa ra sự tự quyết của mình.
Nhiều bữa ăn, khi con mong muốn được ăn món tự làm, chưa bao giờ mẹ đồng ý, thậm chí ngày sinh nhật của con, quà tặng hay món ăn cũng do bố mẹ quyết định. Trong thâm tâm, chắc con buồn và ngậm ngùi chấp nhận.
Bố mẹ bắt đầu thay đổi tư duy cũ mòn ép con vào những khuôn khổ định sẵn bao năm, bắt đầu từ một lần “phá cách” của con. Ra Tết năm ấy, khi con bước vào học kỳ 2 năm lớp 7, tự con đăng ký vào đội văn nghệ của trường, một quyết định tự mình đầu tiên của con mà bố mẹ không hay biết. Chỉ khi cô giáo chủ nhiệm gọi điện cho mẹ báo tin sau hai tuần bố mẹ mới biết quyết định của con. Cô vui mừng nói không ngờ con có năng khiếu văn nghệ. Cô bất ngờ vì con vốn rụt rè, ít cởi mở, nhưng khi tham gia đội văn nghệ, con luôn là hạt nhân năng nổ, đặc biệt có giọng hát mượt mà.
Bố mẹ có nhiều buổi nói riêng với nhau về chuyện này. Quả thật, cả bố và mẹ không ai chú ý phát triển năng khiếu của con và chưa một lần hỏi con thích gì. Gia đình chỉ như cái nôi ru êm con hằng ngày bằng sự coi sóc, nhiều khi quá áp đặt. Con ít có cơ hội chọn lựa. Sự lựa chọn có thể đơn giản chỉ là cho phép con chọn táo hay chuối tráng miệng sau bữa ăn, chọn quần áo khi đến trường, đi chơi…
Ảnh minh họa.
Con làm được mà!
Ngày hội diễn văn nghệ của trường con mừng ngày 8/3, bố mẹ cùng tới dự. Phải nói, bố mẹ tự hào và cảm động khi con lên sân khấu biểu diễn đơn ca bài hát rất thành công. Thầy cô, các phụ huynh đến chúc mừng bố mẹ. Mẹ đã giấu đi giọt nước mắt hạnh phúc khi cùng con về nhà trong một đêm vui đến sáng.
Không còn gì tuyệt vời bằng con trẻ có thể tự làm những thứ con thích, tự nói lên tiếng nói của mình. Không còn gì tuyệt vời bằng việc phụ huynh thôi chạy đôn chạy đáo trước mỗi kỳ chiêu sinh, mỗi kỳ thi lớn nhỏ; thay vào đó họ thoải mái để con tự đến ngôi trường mơ ước, tự thể hiện năng lực và vui vẻ nhận kết quả mình làm, dù thành công hay thất bại. Không còn gì tuyệt vời bằng việc giáo viên hết lo nghĩ về chỉ tiêu, về thành tích bắt buộc phải có được; thay vào đó là việc chuyên tâm nâng cao năng lực và kỹ năng của chính mình để truyền dạy cho các em những điều cần thiết nhất.
Từ đấy, nhà mình hay có câu: Con tự làm được mà! Có khi là con nói với bố mẹ khi con tự quyết việc làm của mình trong sinh hoạt, trong học hành. Có khi là những động viên, tin tưởng của bố mẹ với con. Tự đưa ra quyết định, con sẽ biết chịu trách nhiệm, học được kỹ năng giải quyết vấn đề, sáng tạo hơn và có niềm tin vào giá trị trong cuộc sống hằng ngày.
Là phụ huynh với lịch trình bận rộn, bố mẹ dễ dàng xây dựng thói quen, đưa ra quyết định và rồi áp đặt những quyết định đó lên con mình, với mong muốn những điều tốt đẹp cho con. Bố mẹ luôn tin rằng lựa chọn của mình là tốt nhất. Tuy nhiên, hành động của bố mẹ vô tình đang trực tiếp tước đi quyền lựa chọn của con - một quyền và kỹ năng quan trọng cho sự phát triển và thành công của con trong tương lai.
Còn ít thời gian nữa con sẽ bước vào trường THPT, quyền tự quyết của con được bố mẹ đồng lòng đã giúp con tự tin lên rất nhiều. Đây là giai đoạn con rất muốn khẳng định mình và đây cũng là cơ hội cho co thể hiện sự tự tin, tính trách nhiệm của con. Bố mẹ tin tưởng nhiều ở con!
Tự đưa ra quyết định là một phần quan trọng để xây dựng sự tự tin. Khi con đưa ra quyết định và mọi việc được tiến hành suôn sẻ, con sẽ cảm thấy tự hào và điều này sẽ giúp sự tự tin được củng cố, từ đó có động lực để tiếp tục cải thiện kỹ năng lựa chọn, tự quyết trong thời niên thiếu cho đến khi trưởng thành.
Hồng Lĩnh/TC GĐ&TE