Tổng thống Obama đọc thư của người dân Mỹ gửi đến trong một buổi làm việc đêm năm 2009. (Ảnh: New York Times)
Washington - Liệu có ai còn thức?
Khi những email được gửi đến muộn, thường là sau 1 giờ sáng, được mở ra bằng một tài khoản email mà chỉ vài người được biết trên màn hình của chiếc điện thoại Blackberry bảo mật, người ta hiểu rằng lại một đêm nữa, ông chủ Nhà Trắng vẫn còn chưa ngủ.
Một tháng trước đó, vào lúc 0h30 sáng, Tổng thống Obama từng gửi email cho phó cố vấn an ninh quốc gia Benjamin J. Rhodes và chánh văn phòng Nhà Trắng Denis R. McDonough để nói rằng ông đã hoàn thành việc viết lại bản thảo cho bài phát biểu trong buổi sáng cùng ngày. Ông Obama đã dành 3 giờ đồng hồ để viết tay trên một tập giấy màu vàng, trải lòng về những cảm xúc giận dữ của ông trước phản ứng của tỷ phú Donald Trump trong vụ xả súng đẫm máu ở thành phố Orlando, bang Florida, đồng thời dặn dò các cộng sự của mình đến lấy bản viết lại của ông ở văn phòng Nhà Trắng khi tới làm việc.
Tổng thống Obama tự nhận mình là “người sống về đêm”. Là người đứng đầu một nước, ông luôn phải đắn đo suy nghĩ hàng giờ đồng hồ trong căn phòng Bầu Dục khi màn đêm buông xuống. Hầu như cả đêm ông ở Nhà Trắng. Ông ăn tối với vợ và con gái vào lúc 6h30, sau đó trở lại phòng Hiệp ước, văn phòng làm việc riêng của tổng thống bên dưới phòng ngủ của ông trên tầng hai của Nhà Trắng.
Theo lời các cộng sự thân cận nhất, Tổng thống Obama ngồi một mình trong phòng Hiệp ước và làm việc từ 4 đến 5 giờ đồng hồ. Ông xem lại những bài phát biểu. Ông đọc một tập báo cáo được thư ký mang tới vào lúc 8 giờ tối. Ông đọc 10 bức thư của người dân Mỹ gửi tới và đã được các cộng sự của ông chọn lọc mỗi ngày. “Tại sao chúng ta cho phép người dân được mua vũ khí tự động? Đó là những vũ khí chiến đấu dùng trong chiến tranh”, Liz O’Connor, giáo viên trung học ở bang Connecticut viết trong một bức thư gửi Tổng thống Mỹ vào đêm 13/6.
Bên cạnh đó, Tổng thống Obama cũng xem ESPN (một kênh thể thao của Mỹ), đọc tiểu thuyết hoặc chơi trò Words With Friends (trò ô chữ) trên máy tính bảng iPad.
Đệ nhất Phu nhân Michelle Obama đôi lúc có ghé qua thăm chồng nhưng bà thường đi ngủ trước. Ông Obama thường thức rất khuya, mỗi tối ông chỉ ngủ khoảng 5 giờ đồng hồ. Đối với ông, khoảng thời gian ở một mình ngày càng quan trọng hơn.
“Tất cả mọi người đều dành thời gian riêng của mình để kết nối những suy nghĩ lại với nhau. Tổng thống cũng phải mở cánh cửa để những suy nghĩ của ông ấy được giải phóng”, New York Times dẫn lời Rahm Emanuel, chánh văn phòng Nhà Trắng đầu tiên của Tổng thống Obama, chia sẻ.
Trước đây, Tổng thống George W. Bush thường dậy sớm và đi ngủ lúc 22h. Tổng thống Bill Clinton cũng thức khuya giống Tổng thống Obama nhưng ông Clinton thường dành nhiều thời gian hơn cho các cuộc trò chuyện thư giãn với bạn bè và các cộng sự chính trị thân cận qua điện thoại. Thói quen này của Tổng thống Clinton khiến cho các trợ lý của ông phải kiểm tra lại những đoạn ghi âm cuộc gọi vào các buổi sáng để theo dõi những người mà tổng thống đã gọi điện vào đêm hôm trước.
Doris Kearns Goodwin, nhà sử học từng ăn tối với ông Obama vài lần trong 7 năm rưỡi qua, kể rằng: “Nhiều khi, nguồn năng lượng mà các tổng thống cần cho chính họ lại đến từ những mối liên hệ với những người khác. Nhưng đối với Tổng thống Obama, dường như ông là kiểu người chỉ ở trong phòng một mình mà thôi”.
Một núi giấy tờ quan trọng
Khi Tổng thống Obama lần đầu đặt chân tới Nhà Trắng, ông thường dành thời gian sau bữa tối của mình tại phòng game, trên tầng 3 của tòa nhà. Tại đó, trên một chiếc bàn Brunswick cũ kỹ, ông Obama và Sam Kass, đầu bếp riêng của gia đình tổng thống, sẽ dành 45 phút để chơi bida.
Ông Kass nghĩ rằng trò chơi này là một dịp để Tổng thống giải tỏa căng thẳng sau cả một ngày làm việc tại phòng Bầu Dục. “Ông ấy thường dẫn trước tôi một chút”, ông Kass kể lại. Ông Kass sau đó đã rời Nhà Trắng vào cuối năm 2014.
Khoảng thời gian đó, Tổng thống Obama thường chơi bida và có thói quen ngủ cùng hai con gái. Còn bây giờ, khi các con đã lớn, ông chuyển sang ngồi ở phòng Hiệp ước, căn phòng được biết đến với nhiều văn kiện lịch sử được ký kết tại đó.
Vào khoảng 20h, văn phòng trợ lý chuyển cho tổng thống một cuốn sổ bìa da lớn, trong đó tóm tắt công việc hằng ngày cùng một chồng các bản ghi nhớ và tài liệu từ chính phủ. Tất cả đều đòi hỏi ông chủ Nhà Trắng phải tập trung giải quyết. “Đó là một núi giấy tờ”, ông Kass nói.
Tổng thống Obama thường đọc tất cả các tài liệu trên một chiếc ghế xoay bọc da gần bàn làm việc, dưới bức chân dung của Tổng thống Ulysses S. Grant. Windows. Cũng có đêm, ông ngồi trên ghế sofa, dưới bức tranh “Butterfly” của Susan Rothernberg.
“Ông ấy xem xét một cách kỹ lưỡng khi lật qua từng phần trên mỗi văn bản ông nhận được. Nếu bạn đến đó vào buổi sáng hôm sau, bạn sẽ thấy ở đó những câu hỏi, những chỗ cần lưu ý và những quyết định”, Tom Donilon, cố vấn an ninh quốc gia của Tổng thống Obama từ năm 2010 đến năm 2013, cho biết.
Bảy hạt hạnh nhân muối
Để giữ cho tinh thần luôn tỉnh táo, Tổng thống Obama không dùng chất kích thích. Ông hiếm khi uống trà hay cà phê và thường để một chai nước bên cạnh thay vì một chai soda. Bạn bè của tổng thống nói rằng đồ ăn vặt hằng đêm của ông là 7 hạt hạnh nhân muối.
“Bà Michelle và tôi thường nói đùa rằng: Không phải 6 hạt. Cũng không phải 8 hạt. Lúc nào cũng chỉ đúng 7 hạt mà thôi”, ông Kass nói.
Công việc trong một ngày của tổng thống đôi lúc cũng có sự xáo trộn. Một bức ảnh chụp năm 2011 cho thấy ông Obama đang ở trong phòng Hiệp ước cùng ông McDonough, lúc đó là phó cố vấn an ninh quốc gia, và ông John O.Brenan, lúc đó là trưởng văn phòng chống khủng bố của ông Obama và bây giờ là giám đốc Cục tình báo trung ương C.I.A sau khi thực hiện một cuộc gọi ngắn cho Thủ tướng Nhật Bản Naoto Kan vào thời điểm nước Nhật vừa trải qua trận động đất mạnh 9 độ Richter. Bức ảnh được chú thích là “Cuộc gọi lúc nửa đêm”.
Ngoài những sự việc phát sinh như vậy, Tổng thống Obama hầu hết dành thời gian trong phòng Bầu Dục một mình.
“Tôi thường đọc các báo cáo, xử lý giấy tờ hoặc viết gì đó cho tới 23h30, sau đó tôi thường dành nửa tiếng để đọc chúng trước khi đi ngủ vào khoảng nửa đêm, lúc 0h30, hoặc có khi muộn hơn chút”, ông Obama chia sẻ với Jon Maecham, tổng biên tập của tờ Newsweek, vào năm 2009.
5 năm sau đó, ông Obama chia sẻ với kênh truyền hình ABC rằng, ông lúc này còn thức khuya hơn, thường tới tận 2h sáng để đọc các báo cáo và xử lý công việc, sau đó đi ngủ và dậy vào lúc 7h sáng hôm sau.
“Ông có thể quay lại làm việc đêm được không?”
Những đêm thức khuya nhất của Tổng thống Obama, những đêm ông gần như thức trắng cho tới tận sáng sớm hôm sau, thường có liên quan tới những bài phát biểu.
Vào một đêm tháng 6, Cody Keenan, trưởng nhóm phụ trách viết bài phát biểu của tổng thống, vừa đặt chân về nhà sau khi kết thúc buổi làm việc lúc 21h và gọi pizza để ăn thì bất ngờ tổng thống gọi ông quay trở lại: “Ông có thể quay lại làm việc đêm nay được không?”
Ông Keenan gặp tổng thống ở văn phòng tầng 1 của Nhà Trắng, nơi hai người tiếp tục làm việc tới 23h về bài điếu văn của tổng thống sau sự kiện 9 người Mỹ gốc Phi bị bắn chết khi học kinh thánh tại nhà thờ Emanuel African Methodist Episcopal ở Charleston.
3 tháng sau đó, ông Keenan lại một lần nữa phải quay lại Nhà Trắng vào lúc nửa đêm khi ông Obama triệu tập ông để xem lại những sửa đổi trong bài phát biểu của tổng thống ở Selma trong lễ tưởng niệm “Ngày Chủ nhật đẫm máu” lần thứ 50 khi những người biểu tình bị cảnh sát đàn áp đẫm máu trên cầu Edmund Pettus.
“Có điều gì đó chỉ có vào ban đêm. Nó thu gọn mọi thứ lại, nó giúp bạn suy nghĩ dễ dàng hơn”, ông Keenan nói khi đề cập tới cách sử dụng thời gian của Tổng thống Obama.
Năm 20099, Jon Favreau, người tiền nhiệm của ông Keenan, đưa cho tổng thống bản thảo của bài phát biểu nhận giải Nobel vào đêm trước khi họ khởi hành đến Oslo, Na Uy để tham dự buổi lễ tại đây. Ông Obama lúc đó đã thức tới tận 4h sáng để sửa bài phát biểu và trao cho ông Favreau 11 trang viết tay vào sáng hôm đó. Trên máy bay tới Na Uy, ông Obama, ông Favreau và hai trợ lý khác, những người gần như thức cả đêm để hoàn thành bài phát biểu, tiếp tục trao đổi để hoàn thiện bài phát biểu này.
Những khoảng thời gian chơi đùa
Không phải lúc nào Tổng thống Obama cũng chỉ làm việc trong phòng Bầu dục. Ông Obama thường chơi trò Words With Friends, một trò chơi ghép từ trên máy tính bảng iPad của ông. Khi xem những trận đấu thể thao lớn, ông thường bật to tiếng trên ti vi.
“Nếu ông ấy đang xem một trận đấu nào đó, ông ấy sẽ gửi tin nhắn kiểu như “Duke (tên một đội bóng rổ) lẽ ra nên giành chiến thắng”, hoặc đại loại như vậy”, Reggie Love, cựu cầu thủ bóng rổ đội Duke, cũng đồng thời là trợ lý cá nhân cho ông Obama trong 3 năm đầu của nhiệm kỳ tổng thống kể lại.
Tổng thống cũng giành thời gian để cập nhật tin tức, đọc lướt qua tờ New York Times, Washington Post và Wall Street Journal trên iPad hoặc xem qua truyền hình cáp. Ông Love nhớ lại thời điểm mình nhận được một email vào lúc hơn 1 giờ sáng, sau khi Tổng thống Obama xem bản tin trên truyền hình về những học sinh có “danh sách muốn làm”, trong đó có ước muốn được gặp tổng thống. Lúc đó, tổng thống đã hỏi ông Love rằng, lý do gì mà tôi không gặp chúng nhỉ?
“Tôi không nghĩ đó là một ý tưởng hay”, ông Love nhớ lại”. Nhưng ông Obama trả lời luôn: “Ồ, tôi là tổng thống và tôi nghĩ đó là một ý tưởng hay đấy chứ”.
Ông Obama và vợ đều là những người nghiền phim chiếu trên truyền hình cáp như “Boardwalk Empire,” “Game of Thrones” và “Breaking Bad”. Vào các buổi tối thứ 6, buổi tối dành cho việc xem phim tại Nhà Trắng, cả gia đình tổng thống thường ngồi trong Rạp chiếu phim Gia đình, một phòng chiếu phim gồm 40 chỗ ngồi ở tầng một của khu Cánh Tây, xem những bộ phim lần đầu công chiếu mà họ đã chọn trước đó và những bộ phim do Hiệp hội Điện ảnh Mỹ lựa chọn và gửi tới Nhà Trắng.
Cũng có thời điểm tổng thống Obama nghĩ về cuộc sống sau khi rời Nhà Trắng. Ông Emanuel, người hiện là thị trưởng Chicago và có quan hệ thân thiết với tổng thống, cho biết ông và ông Obama từng dành thời gian tưởng tượng về cuộc sống sau này. Họ từng nghĩ đến việc sẽ chuyển đến Hawaii để mở một cửa hàng bán áo phông, nhưng điều đặc biệt là chỉ bán một cỡ duy nhất là cỡ trung bình và chỉ có một màu duy nhất là màu trắng. Họ cũng từng ước rằng họ không còn phải đưa ra các quyết định nữa.
Trong những cuộc họp căng thẳng tại Nhà Trắng, khi không có quyết định nào khả quan có thể đưa ra, ông Emanuel gặp ông Obama và nói “màu trắng”. Khi ấy, ông Obama sẽ đáp lại “trung bình”.
Bây giờ, Tổng thống Obama, người đã có 6 tháng không còn phải thức đêm một mình trong phòng Hiệp ước, có vẻ đang chờ đợi một sự kết thúc nào đó. Trong một buổi cầu nguyện tại phòng ăn của Nhà Trắng nhân dịp Lễ Phục sinh hồi tháng 3, ông Obama nói rằng khi nào ông bước chân ra khỏi Nhà Trắng, ông sẽ dành 3 đến 4 tháng chỉ để ngủ mà thôi.