Trong vụ án sai phạm tại Ngân hàng Đông Á (DAB) gây thiệt hại hơn 3.600 tỷ đồng đang được TAND TP HCM xét xử, bị cáo Nguyễn Hồng Ánh vốn là trung tá Phòng cảnh sát kinh tế Công an TP HCM.
Ông Nguyễn Hồng Ánh tại tòa. Ảnh: Hữu Khoa.Theo điều tra, Ánh quen thân ông Trần Phương Bình (59 tuổi, Tổng giám đốc, Phó chủ tịch Hội đồng quản trị DAB), có thời gian dài vay vốn ngân hàng này. Họ cũng nhiều lần hợp tác kinh doanh bất động sản, mua bán cổ phần, cổ phiếu. Cuối năm 2007 lãi suất vay vàng rẻ hơn tiền, hai bên thống nhất chuyển các khoản vay thành vàng.
Tháng 1/2008, ông Ánh đề nghị vay 2.000 lượng vàng để hợp tác kinh doanh nuôi trồng thuỷ sản. Tài sản đảm bảo là căn nhà và quyền sử dụng 339 m2 đất ở quận Phú Nhuận (TP HCM), quyền sử dụng 326 m2 đất ở phường Thảo Điền (quận 2) cùng 3.000 cổ phiếu của Ngân hàng TMCP Gia Định.
Ông Bình phê duyệt và chỉ đạo cán bộ DAB cho trung tá cảnh sát vay theo hợp đồng ký kết một năm, giá trị tài sản đảm bảo được xác định hơn 40 tỷ đồng.
Đến tháng 1/2009, ông Ánh trả lãi 12 lần, tổng cộng khoảng 100 cây vàng. DAB làm phiếu thu thể hiện ông Ánh đã trả nợ gốc và tất toán.
Tuy nhiên, cơ quan điều tra cho rằng đây chỉ là thủ tục trên giấy tờ, mục đích để đảo nợ cho hợp đồng lần thứ hai ông Ánh vay 2.000 lượng vàng tính từ thời điểm này. Một năm sau, ông Ánh trả lãi và một phần nợ gốc nên DAB tiếp tục lập phiếu thu khống, đảo nợ để thành hợp đồng vay mới 1.900 lượng vàng, thời hạn 12 tháng.
Tháng 2/2012, ông Ánh thoả thuận với ông Bình rằng, sẽ nộp 32 tỷ đồng (đang gửi ở DAB) để ngân hàng tất toán số nợ 1.900 lượng vàng (tương đương 85 tỷ đồng). Để hợp pháp hóa khoản tiền chênh lệch, ông Bình đã chỉ đạo nhân viên lập phiếu thu khống số vàng, khiến DAB thiệt hại hơn 53 tỷ đồng.
Làm việc với cơ quan điều tra, ông Ánh thừa nhận việc ký nhiều hợp đồng nhận nợ, đảo nợ, chuyển đổi các khoản vay tại DAB. Trung tá cảnh sát kinh tế cho rằng mình đã thanh toán khoản nợ 1.900 lượng vàng (tương đương gần 85 tỷ đồng) bằng sổ tiết kiệm 32 tỷ và trả tiền mặt 53 tỷ đồng nhưng không chứng minh được.
Nhà chức trách xác định, ông Ánh chỉ trả được một phần nợ là 32 tỷ đồng trên tổng số 85 tỷ. Chính hành vi thông đồng với ông Bình để tất toán khống số nợ này đã khiến DAB thiệt hại 53 tỷ đồng.
Ông Trần Phương Bình. Ảnh: Hữu Khoa.Tiền của DAB bị mất ở đâu?
DAB được thành lập năm 1992, vốn điều lệ 5.000 tỷ đồng. Trong đó, gia đình ông Bình chiếm hơn 10% cổ phần; nhóm Công ty CP vàng bạc đá quý Phú Nhuận (PNJ) 7,7%; Công ty CP Xây dựng Bắc Nam 79 của Phan Văn Anh Vũ (tức Vũ Nhôm) gần 13%; Văn phòng Thành ủy TP HCM gần 13%...
Quá trình giám sát, NHNN phát hiện DAB có nhiều sai phạm nên tiến hành thanh tra. Đến tháng 8/2015, DAB bị đưa vào diện kiểm soát đặc biệt, buộc tiến hành kiểm tra kho quỹ trên hệ thống. Kết quả xác định kho quỹ hội sở DAB thiếu hụt 2.089 tỷ đồng, 62.154 lượng vàng, kho quỹ Sở giao dịch thiếu hụt 416 tỷ.
Ông Trần Phương Bình bị cáo buộc đã lạm dụng chức vụ, chỉ đạo cấp dưới gây hàng loạt sai phạm khiến nhà băng thiệt hại 3.608 tỷ đồng.
Trong đó, ông Bình đã chỉ đạo cấp dưới lập hàng loạt chứng từ thu khống, chiếm đoạt của DAB tổng cộng 2.057 tỷ đồng. Số tiền thiệt hại còn lại bao gồm: gần 470 tỷ đồng do xuất quỹ sai nguyên tắc cho 219 công ty để chi lãi ngoài huy động vốn; gần 385 tỷ kinh doanh ngoại hối; hơn 610 lượng vàng tài khoản; hơn 53 tỷ trong việc tất toán khống 1.900 cây vàng cho Nguyễn Hồng Ánh...
Liên quan đến vụ án, Phan Văn Anh Vũ bị cho là chiếm đoạt hơn 200 tỷ đồng và chưa thanh toán hơn 13 triệu USD của DAB. Tuy nhiên, sếp Công ty CP Xây dựng Bắc Nam 79 không chấp nhận cáo buộc này.
Với hành vi trên, ông Bình, Ánh và 24 bị cáo khác bị truy tố về tội Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng và Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng; Vũ Nhôm bị cáo buộc Lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản (Điều 355 BLHS 2015, khung hình phạt 20 năm đến chung thân).
Hiện, ông Bình khắc phục 4 tỷ đồng, Vũ Nhôm khắc phục 173 tỷ... Nhà chức trách cũng kê biên hơn 125 triệu cổ phần của DAB đứng tên Công ty Bắc Nam 79, 5 bất động sản của các bị cáo và phong toả số lượng lớn chứng khoán...
Phiên xử dự kiến kéo dài đến ngày 25/12.