Ông Nguyễn Thanh Xuân - Giám đốc sở LD-TB&XH
PV: Đào tạo nghề cho lao động nông thôn (LĐNT) là đề án có quy mô và tổng kinh phí lớn nhất được người lao động đặt nhiều kỳ vọng. Ông có thể cho biết Cần Thơ chú trọng vấn đề gì trong công tác đào tạo nghề cho LĐNT?
Ông Nguyễn Thanh Xuân: Sau 5 năm thực hiện Đề án Đào tạo nghề cho lao động nông thôn, tỉnh Cần Thơ đã đạt được một số kết quả bước đầu, góp phần tích cực thực hiện các mục tiêu phát triển nông nghiệp, nông dân và nông thôn. Để Đề án đi vào thực tế, phát huy hiệu quả cao thì công tác dạy nghề có ý nghĩa hết sức quan trọng. Dạy nghề giúp lao động nông thôn nâng cao trình độ kiến thức, áp dụng khoa học kỹ thuật vào chăn nuôi trồng trọt nhằm tạo việc làm, chuyển nghề, tăng thu nhập và nâng cao chất lượng cuộc sống.
PV: Công tác đào tạo nghề được triển khai như thế nào, thưa ông?
Ông Nguyễn Thanh Xuân: Trong 5 năm qua, với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, nỗ lực quan tâm của các cấp ban ngành đến Đề án, toàn tỉnh có 37 cơ sở tham gia dạy nghề cho LĐNT đã tổ chức 697 lớp. Bên cạnh mở 11 lớp trình độ trung cấp nghề 456 học sinh, có 686 lớp trình độ sơ cấp nghề và dưới 3 tháng với 23.052 học viên.
Đối với trình độ sơ cấp nghề và dưới 3 tháng được phân theo 2 nhóm. Cụ thế là nhóm nghề nông nghiệp gồm nghề gắn liền với điều kiện và nhu cầu sản xuất của người dân như trồng trọt (trồng hoa kiểng, trồng lúa, rau, màu), chăn nuôi (nuôi lợn, gà, vịt, trâu, bò và dê); nuôi trồng thủy sản (nuôi cá, nuôi ếch, lươn, rắn). Nhóm nghề phi nông nghiệp gồm các nghề thuộc ngành công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp và dịch vụ.
Thông qua các lớp học nghề, nông dân được trang bị kiến thức về khoa học kỹ thuật để phát triển sản xuất kinh doanh, vươn lên làm giàu. Đồng thời, góp phần giải quyết được nhu cầu tuyển dụng lao động qua đào tạo của các doanh nghiệp, từng bước đáp ứng sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế và cơ cấu lao động, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực của địa phương. Mặt khác, qua học nghề đã giúp nông dân tiếp cận với các ngành nghề mới, thêm cơ hội có việc làm, tạo điều kiện cho nhiều hộ vươn lên thoát nghèo bền vững.
Một lớp dạy hàn
PV: Ông có thể đánh giá về hiệu quả của công tác đào tạo nghề?
Ông Nguyễn Thanh Xuân: Thực hiện mục tiêu chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng phát triển công nghiệp, xây dựng và dịch vụ, giảm nông - lâm - ngư nghiệp, Sở LĐ-TB&XH tỉnh Cần Thơ đã tích cực tuyên truyền, vận động lao động nông thôn tham gia học các nghề phi nông nghiệp như cơ khí, sữa chữa xe máy, xây dựng, cắt uốn tóc. Đến nay, có 9.957 lao động nông thôn làm việc trong các ngành công nghiệp - dịch vụ, góp phần giảm tỷ trọng lao động thuộc ngành nông - lâm - thủy sản xuống khoảng 26%. Tỷ lệ lao động chuyển đổi từ lao động nông nghiệp sang phi nông nghiệp sau học nghề đạt khoảng 5,54%.
Ngoài ra, 582 hộ nghèo có người tham gia học nghề đã thoát nghèo; 2.236 hộ có người tham gia học nghề trở thành hộ khá; trên 14.000 lao động nông thôn sau khi học nghề đã chuyển sang làm lĩnh vực phi nông nghiệp. Theo đó, cơ cấu lao động trong nhóm ngành công nghiệp - dịch vụ của thành phố tăng lên 73,94%; còn lại là nhóm ngành nông, lâm, ngư nghiệp.
PV: Trong đó, cụ thể có những mô hình nào đào tạo hay, mang lại hiệu quả với lao động nông thôn ?
Ông Nguyễn Thanh Xuân: Theo đánh giá của Ban chỉ đạo Đề án 1956, hầu hết các mô hình thí điểm đều phát huy tác dụng tốt, tạo điều kiện cho người học nghề có cơ hội tìm việc làm và tăng thu nhập, ổn định cuộc sống.
Các mô hình thí điểm sau một thời gian triển khai đã cho kết quả rõ rệt, tạo việc làm và tăng đáng kể nguồn thu nhập cho người lao động. Các mô hình phi nông nghiệp điển hình như mô hình đan đát (huyện Phong Điền), mô hình nghề xây dựng (huyện Cờ Đỏ, huyện Vĩnh Thạnh) đã cung cấp nguồn lao động có tay nghề cho nhiều doanh nghiệp xây dựng. Đặc biệt, một số người lao động đã chủ động thành lập tổ, đội tự nhận thầu và trực tiếp xây dựng các công trình quy mô vừa và nhỏ (huyện Cờ Đỏ)...
Các tổ hợp tác sản xuất được hình thành (huyện Phong Điền, Thới Lai, quận Cái Răng) góp phần giải quyết việc làm cho 250 người, thu nhập bình quân từ 2 đến 2,5 triệu/ người/ tháng. Riêng mô hình kinh doanh dịch vụ cây cảnh (quận Bình Thủy, quận Thốt Nốt) đã mang lại tổng doanh thu 396 triệu đồng trong doanh thu của 21 hộ xã viên là 1,68 tỷ đồng, doanh thu của 55 hộ không tham gia tổ hợp tác là 2,24 tỷ đồng.
Mô hình may túi xách (quận Ô Môn) đã thu hút được nhiều lao động thuộc diện di dời giải tỏa. Sau khi hoàn thành các khóa đào tạo, cơ sở may đã giải quyết việc làm cho 100% lao động, triển khai 5 dây chuyền may công nghiệp, giải quyết việc làm tại chỗ cho gần 250 lao động nữ.
Các mô hình trồng lúa chất lượng cao (huyện Thới Lai, huyện Cờ Đỏ...) năng suất tăng từ 15-20%, trong đó đạt sản sản lượng cao điển hình như mô hình ở huyện Thới Lai năng suất bình quân đạt trên 60 tạ/ha.
PV: Với cương vị là Giám đốc Sở LĐ-TB&XH tỉnh Cần Thơ, ông nhận định yếu tố nào quyết định sự thành công trong quá trình thực hiện đề án 1956 của Thủ tướng Chính phủ?
Ông Nguyễn Thanh Xuân: Với sự quyết tâm cao của các cấp ban ngành và địa phương, công tác tổ chức triển khai Đề án đã tạo được sự chuyển biến tích cực trong nhận thức của các cấp, các ngành, các tổ chức chính trị - xã hội và người lao động về mục đích, ý nghĩa và vai trò của Đề án đối với phát triển nguồn nhân lực phục vụ phát triển kinh tế - xã hội nói chung, góp phần xóa đói, giảm nghèo, nâng cao mức sống, phát triển kinh tế - xã hội ở nông thôn và xây dựng nông thôn mới.
Trong đó việc xác định, phân công rõ trách nhiệm cũng như mối quan hệ giữa các cơ quan có liên quan từ việc điều tra, khảo sát nhu cầu, xác định nghề cần đào tạo, đến việc xây dựng các mô hình dạy nghề gắn với giải quyết việc làm, sử dụng lao động sau đào tạo nghề̀ đã gắn kết chặt chẽ giữa các sở ban ngành, đoàn thể, địa phương, cơ sở dạy nghề, các doanh nghiệp, hợp tác xã để tổ chức tuyển sinh, đào tạo nghề và giải quyết việc làm ngay tại địa phương.
PV: Còn những khó khăn gặp phải trong quá trình triển khai thực hiện đề án trên địa bàn tỉnh là gì, thưa ông?
Ông Nguyễn Thanh Xuân: Bên cạnh những kết quả đạt được thì công tác đào tạo nghề cho lao động nông thôn trên địa bàn toàn tỉnh trong những năm qua cũng đã bộc lộ những khó khăn, yếu kém cần được đổi mới, khắc phục.
Đó là công tác xây dựng mô hình đào tạo nghề gắn với giải quyết việc làm cho lao động nông thôn, lao động đặc thù vẫn còn nhiều hạn chế. Công tác tuyển sinh đào tạo nghề chưa đạt được mục tiêu đề ra, tỉ lệ lao động qua đào tạo nghề chưa đáp ứng được cả về số lượng và chất lượng cho yêu cầu phát triển kinh tế xã hội.
Quy mô sản xuất của các mô hình còn nhỏ lẻ, chưa mạnh dạn đầu tư mở rộng. Nguồn kinh phí hỗ trợ cho các mô hình còn ít, chưa có chính sách cụ thể để triển khai thực hiện các mô hình tại địa phương.
Bên cạnh đó, quản lý đào tạo nghề còn chồng chéo, lúng túng trong công tác giáo dục hướng nghiệp và phân luồng học sinh sau trung học cơ sở. Chính sách khuyến khích đào tạo nghề chưa được quan tâm đúng mức, hiện chỉ hỗ trợ đào tạo nghề miễn phí cho các đối tượng đặc thù, chưa có chính sách hỗ trợ sau đào tạo để người lao động tự tạo việc làm và giải quyết việc làm...
PV: Vậy mục tiêu và giải pháp khắc phục khó khăn trong giai đoạn tiếp theo là gì, thưa ông?
Ông Nguyễn Thanh Xuân: Từ kết quả của chương trình đào tạo nghề cho lao động nông thôn mang lại, trong thời gian tới, chúng tôi xác định tiếp tục nâng cao hiệu quả công tác đào tạo nghề cho lao động nông nghiệp nông thôn, giúp người dân lao động có năng suất, chất lượng và ổn định cuộc sống. Các nghề đào tạo cho lao động nông thôn phải đa dạng, cụ thể, theo nhu cầu của người học và thực tiễn sản xuất.
Ban chỉ đạo rà soát lại kế hoạch năm 2016 và những năm tiếp theo, tiến hành phân loại ngành nghề để có định hướng tốt trong việc cung cấp thông tin về những ngành nghề có triển vọng cho người nông dân. Quan tâm đào tạo nguồn nhân lực góp phần phát triển hơn nữa nghề truyền thống để mang lại giá trị kinh tế cao, tập trung điều chỉnh, nâng cao chất lượng đào tạo, gắn kết việc đào tạo nghề với giải quyết việc làm cho người lao động, "lôi kéo" được các doanh nghiệp cùng tham gia vào công tác đào tạo nghề...
PV: Xin cảm ơn ông! Nhân dịp năm mới, kính chúc ông sức khỏe, đạt nhiều thắng lợi mới.