Thời gian qua, TP.HCM đã thiết lập mạng lưới hoạt động chăm sóc hỗ trợ trẻ em bị ảnh hưởng bởi HIV. Đồng thời, đẩy mạnh các hoạt động tuyên truyền, thông tin, truyền thông như một giải pháp quan trọng góp phần nâng cao nhận thức, chuyển đổi thái độ hành vi của trẻ và thanh thiếu niên trong trường học và ngoài cộng đồng, nhằm giúp trẻ tự phòng tránh lây nhiễm HIV/AIDS cho cá nhân - cộng đồng, giảm kì thị, phân biệt đối xử với trẻ em và người nhiễm và bị ảnh hưởng bởi HIV/AIDS.
Từ chính sách vĩ mô chống kỳ thị cho trẻ bị ảnh hưởng bởi HIV
Trong giai đoạn 2011 - 2015, UBND thành phố đã phê duyệt kinh phí thực hiện chương trình Vì trẻ em bị ảnh hưởng bởi HIV/AIDS với số tiền trên 29,4 tỉ đồng. Hàng năm, có 112 trẻ được hỗ trợ mua bảo hiểm y tế từ các dự án. Riêng Ủy ban phòng, chống AIDS Thành phố với sự hỗ trợ của Cục Phòng chống AIDS đã mua cấp thẻ bảo hiểm y tế cho 678 trẻ nhiễm...
Tuy nhiên, công tác bảo vệ, chăm sóc trẻ em bị ảnh hưởng bởi HIV/AIDS của thành phố còn gặp phải một số khó khăn, thách thức như: Công tác truyền thông, giáo dục về phòng, chống HIV/AIDS còn hình thức, chưa sinh động, hấp dẫn; chương trình giáo dục lồng ghép sức khỏe sinh sản, phòng chống HIV, kĩ năng sống còn phân tán, trùng lắp về nội dung, thiếu sự điều phối tổng thể...
Xác định, phòng, chống HIV/AIDS không chỉ là công tác của riêng ngành y tế, mà đòi hỏi có sự tham gia, phối hợp và góp sức của các cấp, các ngành, các tổ chức, cá nhân trong xã hội, để nâng cao hiệu quả công tác chăm sóc, bảo vệ những trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt nói trên, UBND TP.HCM đã chỉ đạo các sở, ban, ngành, thời gian tới cần phải tăng cường các hoạt động vận động người dân trong việc phòng chống kì thị, phân biệt đối xử; đẩy mạnh hoạt động nâng cao nhận thức và xây dựng năng lực cho người làm công tác chăm sóc trẻ và gia đình, huy động kết nối và hỗ trợ gia đình trẻ tiếp cận các nguồn lực từ chính sách Nhà nước và các tổ chức quốc tế để các hoạt động hỗ trợ mang tính bền vững... Qua đây, góp phần từng bước xóa bỏ kỳ thị, phân biệt đối với người nhiễm HIV và trẻ bị ảnh hưởng bởi HIV/AIDS, để các em cuộc sống ngày càng tốt đẹp hơn và được hưởng những quyền mà pháp luật đã quy định như mọi trẻ em bình thường khác.
Ảnh. S.Hậu
Trẻ em nhiễm HIV/AIDS vẫn còn bị kỳ thị trong thực tế
Nỗi sợ hãi căn bệnh thế kỷ AIDS đã khiến cho nhiều người trong xã hội vô tình tạo nên rào cản đối với những trẻ em bị lây nhiễm HIV/AIDS. Đã có một số trường học không tiếp nhận những em bị nhiễm HIV vào học, do chịu áp lực từ phía phụ huynh. Nhiều phụ huynh có tâm lý không thể để con em mình học tập chung với những trẻ bị nhiễm HIV/AIDS, nếu phải học cùng, họ sẽ chuyển con em mình đi trường khác...
Theo nghiên cứu của TS Khuất Thu Hồng, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển, sự kỳ thị và phân biệt đối xử càng trở nên bất công hơn, khi điều đó dành cho trẻ em. Điển hình như trường hợp của 15 em nhiễm HIV của Trung tâm Mai Hòa (Củ Chi), dù được Trường Tiểu học An Nhơn Đông tiếp nhận, nhưng phụ huynh của các em khác phản đối gay gắt. Điều này đang vi phạm nghiêm trọng đến quyền trẻ em của trẻ bị nhiễm HIV/AIDS tại Việt Nam.
Không dễ hòa nhập trong thực tế
Mục tiêu được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt trong kế hoạch hành động quốc gia vì trẻ em bị ảnh hưởng bởi HIV/AIDS giai đoạn 2014-2020, phấn đấu 90% trẻ em bị ảnh hưởng bởi HIV/AIDS trong diện quản lý được cung cấp các dịch vụ về y tế, giáo dục, tư vấn, hỗ trợ dinh dưỡng và phát triển thể chất, chăm sóc thay thế, vui chơi giải trí và các chính sách xã hội theo quy định; phấn đấu 90% cơ sở trợ giúp, chăm sóc và điều trị cho trẻ em nhiễm HIV, các tổ chức xã hội được cung cấp kiến thức, kỹ năng về bảo vệ, chăm sóc trẻ em bị ảnh hưởng bởi HIV/AIDS; 100% trường học tạo cơ hội cho trẻ em được đi học theo nhu cầu.
Thế nhưng, qua các số liệu của nghiên cứu về chỉ số đánh giá mức độ kỳ thị với người nhiễm HIV ở Việt Nam do mạng lưới người sống với HIV Việt Nam thực hiện cho thấy, người nhiễm HIV đang phải đối mặt với sự kỳ thị, phân biệt đối xử. Có khoảng 3% người nhiễm HIV và 4% trẻ em là con của người nhiễm HIV không được đi học.
Trung tâm Nuôi dưỡng và Bảo trợ trẻ em Linh Xuân (Thủ Đức), nơi tiếp nhận trẻ mồ côi, bỏ rơi nhiễm HIV tại TP. HCM cho biết, Trung tâm đang chăm sóc gần 130 trẻ nhiễm HIV, trong đó trẻ lớn nhất đã được 17 tuổi.Các cháu đến tuổi đi học đều được học tại Trung tâm từ lớp 1 đến lớp 3, từ lớp 4 trở lên, các cháu sẽ được học hòa nhập ở các trường công lập. Thế nhưng, để đưa được các cháu có thể học hòa nhập tại trường là cả một chặng đường gian nan.
Đừng để các em chịu thiệt thòi thêm lần nữa
Một bác sĩ phụ trách Trung tâm bảo trợ trẻ em tại TP.HCM cho biết thêm, Trung tâm đã phải dùng mọi biện pháp để đưa các trẻ em bị nhiễm HIV tới trường. Việc vận động là hết sức khó khăn, bởi rất hiếm phụ huynh chấp nhận cho con em mình học chung với những em đã nhiễm căn bệnh này. Họ đã phải thuyết phục các trường phổ thông trên địa bàn, phối hợp với nhiều tổ chức, cá nhân, chỉ mong sao các em này được tiếp tục đi học. Chị Nguyễn Thị Nguyệt, Trưởng nhóm Nắng Mai - nơi tuyên truyền và giúp đỡ người nhiễm HIV cho biết, có trẻ nhiễm HIV phải trải qua ba lần đi xin học và sau đó trường học mới đồng ý tiếp nhận.
Điều mà các trẻ em bị nhiễm HIV/AIDS mong muốn là được hòa nhập với cộng đồng, được đi học, được vui đùa cùng bạn bè. Bản thân các em là những người đáng thương nhất, vừa sinh ra đời đã bị chính cha mẹ lây nhiễm cho căn bệnh thế kỷ, khi đến tuổi đi học lại bị bạn bè xa lánh, kỳ thị vì căn bệnh mà các em phải gánh chịu. Vì thế, các tổ chức, cá nhân cần phối hợp với nhà trường để tuyên truyền, giáo dục về các phương pháp phòng chống lây nhiễm HIV/AIDS trong học đường, để những em nhỏ nhiễm HIV có cơ hội được hòa nhập, được đến trường như bao em khác là điều TP.HCM đang quan tậm đặc biệt.
Kiều Lam/TC GĐ&TE