Bộ Giao thông vận tải (GTVT) đang lấy ý kiến các bộ, ngành dự thảo đề xuất bổ sung nhiều quy định về công tác đào tạo lái xe trong đó quy định bắt buộc về chấm điểm tự động với nhiều hạng giấy phép lái xe.
Đề xuất bổ sung quy định bắt buộc các trung tâm phải có thiết bị chấm điểm sát hạch tự động
Trong đó đề xuất bổ sung quy định bắt buộc các trung tâm phải có thiết bị chấm điểm sát hạch tự động đối với các hạng B1, BE, CE, D1E, DE trước ngày 1/7/2026.
Theo Bộ này, quy chuẩn quốc gia về Trung tâm Đào tạo, sát hạch đã được áp dụng trên toàn quốc từ năm 2015. Việc chấm điểm tự động, tạo tính công khai minh bạch trong quá trình sát hạch, cấp giấy phép lái xe. Đồng thời phù hợp với Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ có hiệu lực từ ngày 1/1/2025 và tình hình thực tiễn.
Dự thảo nêu rõ, Bộ GTVT đưa ra lộ trình bắt buộc các trung tâm đào tạo lái xe phải lắp thiết bị chấm điểm tự động đối với một số hạng B1, BE, CE, D1E và DE để sát hạch trước ngày 1/7/2026.
Theo cơ quan soạn thảo, việc chấm điểm tự động góp phần công khai minh bạch kết quả sát hạch, đảm bảo nguyên tắc thống nhất của toàn bộ quy trình sát hạch lái xe. Đồng thời, triển khai thiết bị chấm điểm tự động sẽ đáp ứng yêu cầu chia sẻ và tích hợp với các cơ sở dữ liệu về trật tự an toàn giao thông khác, góp phần bảo đảm an ninh trật tự trong lĩnh vực giao thông đường bộ.
Từ những căn cứ trên, cơ quan soạn thảo đề xuất 2 phương án:
Phương án 1: Giữ nguyên như quy định hiện hành.
Phương án 2: Quy định cụ thể về chấm điểm tự động đối với các hạng B1, BE, CE, D1E và DE .
Nếu giữ nguyên như quy định hiện hành (phương án 1) thì không làm thay đổi chi phí đầu tư của nhà nước và xã hội, không phát sinh chi phí nhưng sẽ không đảm bảo tính thống nhất và đồng bộ với hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về giao dịch điện tử.
Trong khi đó, nếu bổ sung quy định chấm điểm tự động đối với các hạng B1, BE, CE, D1E và DE (phương án 2) sẽ phát sinh chi phí đầu tư của doanh nghiệp nhưng tăng tính hiệu quả, công khai minh bạch trong hoạt động đào tạo, sát hạch, cấp giấy phép lái xe.
Về mặt xã hội, quy định này sẽ giúp hoạt động sát hạch lái xe đảm bảo được thống nhất trong phạm vi toàn quốc, toàn bộ GPLX các hạng đều được chấm điểm tự động. Đặc biệt, quy định sẽ đảm bảo tính minh bạch, thống nhất và đồng bộ của hệ thống pháp luật.
Từ những phân tích, so sánh tác động của từng giải pháp cho thấy lựa chọn giải pháp tối ưu là phương án 2 - bổ sung quy định chấm điểm tự động đối với các hạng B1, BE, CE, D1E và DE.
Hiện hành, hạng D cấp cho người lái xe ô tô chở người từ 10 đến 30 chỗ ngồi
Ngoài ra, Bộ GTVT cũng cho biết Luật Giao thông đường bộ 2008 quy định về giấy phép lái xe để điều khiển xe ô tô tải, ô tô tải khi kéo rơ moóc, ô tô chở khách đến 30 chỗ ngồi như sau: Hạng C cấp cho người lái xe ô tô tải, máy kéo có trọng tải từ 3.500 kg trở lên; Hạng D cấp cho người lái xe ô tô chở người từ 10 đến 30 chỗ ngồi.
Tại thông tư hướng dẫn chi tiết Luật Giao thông đường bộ quy định về đào tạo, sát hạch, cấp giấy phép lái xe các hạng C và hạng D.
Tuy nhiên, Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ phân lại hạng bằng lái xe. Trong đó, có thêm hạng C1, D1 và quy định hạng giấy phép lái xe để điều khiển xe ô tô tải, ô tô tải khi kéo rơ moóc, ô tô chở khách đến 30 chỗ ngồi như sau:
Hạng C1 cấp cho người lái xe ô tô tải và ô tô chuyên dùng có khối lượng toàn bộ theo thiết kế trên 3.500 kg đến 7.500 kg; các loại xe ô tô tải quy định cho giấy phép lái xe hạng C1 kéo rơ moóc có khối lượng toàn bộ theo thiết kế đến 750 kg; các loại xe quy định cho giấy phép lái xe hạng B.
Hạng C cấp cho người lái xe ô tô tải và ô tô chuyên dùng có khối lượng toàn bộ theo thiết kế trên 7.500 kg; các loại xe ô tô tải quy định cho giấy phép lái xe hạng C kéo rơ moóc có khối lượng toàn bộ theo thiết kế đến 750 kg; các loại xe quy định cho giấy phép lái xe hạng B và hạng C1.
Hạng D1 cấp cho người lái xe ô tô chở người trên 08 chỗ (không kể chỗ của người lái xe) đến 16 chỗ (không kể chỗ của người lái xe); các loại xe ô tô chở người quy định cho giấy phép lái xe hạng D1 kéo rơ moóc có khối lượng toàn bộ theo thiết kế đến 750 kg; các loại xe quy định cho giấy phép lái xe các hạng B, C1, C.
Hạng D2 cấp cho người lái xe ô tô chở người (kể cả xe buýt) trên 16 chỗ (không kể chỗ của người lái xe) đến 29 chỗ (không kể chỗ của người lái xe); các loại xe ô tô chở người quy định cho giấy phép lái xe hạng D2 kéo rơ moóc có khối lượng toàn bộ theo thiết kế đến 750 kg; các loại xe quy định cho giấy phép lái xe các hạng B, C1, C, D1.
Hạng C1E cấp cho người lái các loại xe ô tô quy định cho giấy phép lái xe hạng C1 kéo rơ moóc có khối lượng toàn bộ theo thiết kế trên 750 kg.
Hạng CE cấp cho người lái các loại xe ô tô quy định cho giấy phép lái xe hạng C kéo rơ moóc có khối lượng toàn bộ theo thiết kế trên 750 kg; xe ô tô đầu kéo kéo sơ mi rơ moóc.
Hạng D1E cấp cho người lái các loại xe ô tô quy định cho giấy phép lái xe hạng D1 kéo rơ moóc có khối lượng toàn bộ theo thiết kế trên 750 kg.
Hạng D2E cấp cho người lái các loại xe ô tô quy định cho giấy phép lái xe hạng D2 kéo rơ moóc có khối lượng toàn bộ theo thiết kế trên 750 kg.
Do đó, Bộ GTVT đề xuất bổ sung quy định về sát hạch lái xe các hạng C1, D1 để đảm bảo việc tuân thủ Điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên. Song song, đảm bảo tính thống nhất và khả thi của hệ thống văn bản quy phạm pháp luật lĩnh vực người điều khiển phương tiện tham gia giao thông.