Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội cho biết, Pháp lệnh Ưu đãi người có công với cách mạng (Pháp lệnh) được Ủy ban Thường vụ Quốc hội thông qua ngày 9/12/2020, thay thế Pháp lệnh số 26/2005/PL-UBTVQH11 và Pháp lệnh số 04/2012/PL-UBTVQH13, có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2021. Pháp lệnh là văn bản pháp lý quan trọng thể chế hóa chủ trương, đường lối chỉ đạo của Đảng về công tác người có công với cách mạng, là nền tảng pháp lý cho các cấp chính quyền tổ chức triển khai việc xác nhận người có công và chăm lo đời sống vật chất, tinh thần của người có công và thân nhân người có công với cách mạng.
Pháp lệnh lần này có nhiều nội dung mới về điều kiện, tiêu chuẩn xác nhận người có công và quy định bổ sung các chế độ ưu đãi đối với người có công, thân nhân người có công như:
Thứ nhất, quy định chặt chẽ hơn điều kiện, tiêu chuẩn người có công khi xem xét xác nhận liệt sĩ, thương binh, bệnh binh; bổ sung quy định về việc xem xét xác nhận người có công đối với những trường hợp còn tồn đọng; quy định mở rộng về thời gian xem xét xác nhận đối với người hoạt động cách mạng, kháng chiến, bảo vệ Tổ quốc và làm nghĩa vụ quốc tế.
Thứ hai, bổ sung một số chế độ ưu đãi đối với người có công với cách mạng và thân nhân người có công với cách mạng, cụ thể là: Bổ sung các chế độ ưu đãi đối với người có công với cách mạng về miễn hoặc giảm tiền sử dụng đất đối với đất ở; chế độ ưu tiên giao hoặc thuê đất, ưu tiên giao, khoán bảo vệ và phát triển rừng; chế độ vay vốn ưu đãi để sản xuất, kinh doanh, miễn hoặc giảm thuế theo quy định của pháp luật về thuế; chế độ đối với vợ hoặc chồng liệt sĩ lấy chồng hoặc vợ khác; quy định trợ cấp một lần đối với thân nhân của một số diện đối tượng người có công đã chết mà chưa được hưởng chế độ ưu đãi…
Vì vậy, để các nội dung của Pháp lệnh đi vào cuộc sống và tổ chức triển khai thực hiện đồng bộ, thống nhất các chế độ ưu đãi đối với người có công, thân nhân người có công đúng thời hạn có hiệu lực của Pháp lệnh thì việc ban hành Nghị định quy định chi tiết Pháp lệnh là cần thiết và cần bảo đảm về thời gian có hiệu lực từ ngày 1/7/2021.
Pháp lệnh Ưu đãi người có công với cách mạng có nhiều nội dung mới về điều kiện, tiêu chuẩn xác nhận người có công và quy định bổ sung các chế độ ưu đãi đối với người có công, thân nhân người có công
Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội đã dự thảo Nghị định gồm 8 chương, 204 điều. Tại chương 2 của dự thảo, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội đã đề xuất bổ sung Mục 12 quy định về xác nhận liệt sĩ, thương binh đối với người hy sinh, mất tích, bị thương trong chiến tranh (đối với những trường hợp còn tồn đọng).
Theo dự thảo, đối tượng xác nhận liệt sĩ, thương binh đối với người hy sinh, mất tích, bị thương trong chiến tranh là người tham gia cách mạng hy sinh, bị thương, mất tích thuộc các trường hợp quy định tại các điểm a, b, c, d, đ khoản 1 Điều 14 Pháp lệnh và các điểm a, b, c, d, đ khoản 1 Điều 23 Pháp lệnh trong các cuộc kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ, làm nghĩa vụ quốc tế tại chiến trường C, K, tham gia chiến tranh biên giới phía Bắc, chiến tranh biên giới Tây Nam đến nay chưa được xác nhận là liệt sĩ, thương binh, người hưởng chính sách như thương binh.
Căn cứ xác nhận liệt sĩ trong trường hợp này được đề xuất như sau: Trường hợp còn giấy tờ có giá trị pháp lý được xác lập từ ngày 31/12/1994 trở về trước liên quan đến trường hợp hy sinh: Giấy báo tử trận; danh sách liệt sĩ lưu tại cơ quan, đơn vị có ghi tên người hy sinh, trường hợp danh sách liệt sĩ không có dấu xác nhận của cơ quan, đơn vị tại thời điểm lập, ghi sổ thì Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội chủ trì, phối hợp với Bộ Quốc phòng hướng dẫn cụ thể; các giấy tờ, tài liệu khác có ghi nhận là liệt sĩ hoặc hy sinh trong các trường hợp quy định tại các điểm a, b, c, d, đ khoản 1 Điều 14 Pháp lệnh.
Trường hợp không còn giấy tờ liên quan đến trường hợp hy sinh thì sử dụng một trong các căn cứ sau: Người hy sinh trong các trường hợp quy định tại các điểm a, b, c, d, đ khoản 1 Điều 14 Pháp lệnh đã được chính quyền và nhân dân suy tôn đưa vào an táng trong nghĩa trang liệt sĩ địa phương nơi hy sinh, được gắn bia mộ liệt sĩ từ ngày 31/12/1994 trở về trước; được ghi nhận là liệt sĩ trong Huân chương; Huy chương; Giấy chứng nhận đeo Huân chương; Giấy chứng nhận đeo Huy chương; Bảng vàng danh dự; Bảng gia đình vẻ vang; lịch sử Đảng bộ cấp xã trở lên được cơ quan Đảng có thẩm quyền thẩm định bằng văn bản và đã xuất bản; được ghi nhận liệt sĩ trong nhà bia ghi tên liệt sĩ.
Trường hợp mất tích theo quy định tại các điểm a, b, c, d, đ khoản 1 Điều 14 của Pháp lệnh thì phải có phiếu xác minh ban hành quyết định trợ cấp ưu đãi theo quy định của cơ quan có thẩm quyền thuộc Bộ Quốc phòng (Bộ Chỉ huy quân sự cấp tỉnh) hoặc Bộ Công an (Công an cấp tỉnh).
Trường hợp phức tạp thì Bộ Chỉ huy quân sự cấp tỉnh, Công an cấp tỉnh trực tiếp hoặc báo cáo, đề nghị cấp trên thành lập đoàn xác minh, kết luận rõ về đơn vị, trường hợp mất tích; có hay chưa có chứng cứ phản bội, đầu hàng, chiêu hồi, đào ngũ, tiêu cực, vi phạm pháp luật.
Căn cứ xác nhận thương binh, người hưởng chính sách như thương binh được đề xuất như sau:
Căn cứ chứng minh quá trình tham gia cách mạng đối với người bị thương trong trường hợp sau: 1- Người tham gia cách mạng sau đó tiếp tục tham gia công tác tại các cơ quan Nhà nước phải có một trong các giấy tờ sau: lý lịch cán bộ; lý lịch đảng viên; lý lịch quân nhân; quyết định phục viên, xuất ngũ, thôi việc; hồ sơ bảo hiểm xã hội hoặc các giấy tờ, tài liệu có giá trị pháp lý lập từ ngày 31/12/1994 trở về trước; 2- Người tham gia cách mạng sau đó không tiếp tục tham gia công tác tại các cơ quan Nhà nước nhưng đã được khen thưởng tổng kết thành tích kháng chiến hoặc đã được hưởng trợ cấp theo một trong các quyết định của Thủ tướng Chính phủ về chế độ đối với người tham gia kháng chiến chống Pháp; chống Mỹ; tham gia chiến tranh bảo vệ Tổ quốc, làm nhiệm vụ quốc tế ở Campuchia, giúp bạn Lào…