Đại tá Hoàng Xuân Du, Phó cục trưởng Cục Quản lý trại giam, cơ sở giáo dục bắt buộc, trường giáo dưỡng (Bộ Công an) cho biết, vừa qua Tòa án nhân dân cấp tỉnh đã ra quyết định tha tù trước thời hạn có điều kiện cho khoảng 2.500 phạm nhân. Trong đó, có 2 phạm nhân quốc tịch Lào. Đây là một trong nhiều chính sách nhân đạo, khuyến khích người đang chấp hành án phạt tù ăn năn hối cải.
Tha tù trước thời hạn là một trong những chính sách khoan hồng của nhà nước, khuyến khích người bị kết an tù cải tạo tiến bộ.
Theo ông Du, tha tù trước thời hạn có điều kiện là chế định mới, lần đầu được quy định tại Bộ luật Hình sự năm 2015 và Bộ luật Tố tụng hình sự 2015. Chế định này tiếp tục phát huy truyền thống nhân đạo của dân tộc và khẳng định chính sách khoan hồng của Đảng, Nhà nước với người bị kết án tù đã thực sự cải tạo tiến bộ.
Thực hiện các quy định của pháp luật và các văn bản hướng dẫn, các trại giam, trại tạm giam, cơ quan thi hành án hình sự công an cấp huyện đã tổ chức phổ biến quy định của pháp luật về đối tượng, điều kiện xét tha tù trước thời hạn có điều kiện tới các đội, tổ phạm nhân. Phạm nhân tự liên hệ, viết đơn xin tha tù trước thời hạn.
Bên cạnh đó, các trại tạm giam, trại giam thuộc Bộ Công an, Cơ quan thi hành án hình sự Công an các tỉnh, thành phố lập hồ sơ đề nghị chuyển đến Tòa án địa phương xem xét, quyết định. Sau khi quyết định của Tòa án có hiệu lực pháp luật, các trại giam, trại tạm giam, Cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp huyện tổ chức cấp Giấy chứng nhận tha tù trước thời hạn có điều kiện và tiến hành tha người được tha tù đúng quy định.
Cùng lúc, công an tham mưu cho chính quyền địa phương phân công tiếp nhận, quản lý, giám sát, giáo dục người được tha tù trước thời hạn có điều kiện về địa phương cư trú, tránh để người được tha tù có điều kiện vi phạm pháp luật, tạo điều kiện thuận lợi để họ tái hòa nhập cộng đồng nhanh chóng, ổn định cuộc sống.
Theo ông Du, qua kết quả bước đầu thực hiện tha tù trước thời hạn đợt đầu tiên, có thể thấy việc này đạt được những mục đích, yêu cầu đề ra, bảo đảm chặt chẽ, đúng đối tượng, điều kiện, công khai, đúng pháp luật…
Cũng theo lãnh đạo Cục Quản lý trại giam, cơ sở giáo dục bắt buộc, trường giáo dưỡng, tha tù trước thời hạn có điều kiện đã được nhiều quốc gia trên thế giới áp dụng như Mỹ, Canada, Anh, Hà Lan, Thụy Sỹ, Thụy Điển, Hàn Quốc, Nhật Bản, Thái Lan… với nhiều hình thức và điều kiện cụ thể của mỗi nước.
Các nước đã thực hiện cơ chế tạm tha đều cho rằng thực hiện biện pháp này có tính răn đe xã hội cao, tạo động lực thúc đẩy phạm nhân cải tạo tiến bộ và cơ hội tái hòa nhập cộng đồng sớm hơn, hiệu quả hơn cho người bị kết án phạt tù. Cùng lúc, việc này cũng nâng cao trách nhiệm của cộng đồng trong việc phối hợp cơ quan quản lý giáo dục, giám sát người bị kết án phạt tù, góp phần giảm tỷ lệ tái phạm và vi phạm pháp luật. Ông Du cho biết: “Các nước đã thực hiện tạm tha có điều kiện đều cho rằng đây là xu hướng tất yếu của công tác thi hành án phạt tù, coi trọng giáo dục hơn giam giữ, phù hợp với chuẩn mực, thông lệ quốc tế theo tinh thần của công ước quốc tế về quyền dân sự và chính trị năm 1966”.
Bên cạnh đó, việc tổ chức thực hiện tốt biện pháp tạm tha còn góp phần giảm tải cho các trại giam, giảm chi phí cho việc ăn, mặc, ở, phòng chữa bệnh, chế độ sinh hoạt của phạm nhân. Việc tạm tha tù trước thời hạn sẽ được tổ chức nhiều lần trong năm (ít nhất là 3 lần vào dịp 30/4, 2/9 và Tết Nguyên đán). Để thực hiện tốt chính sách này, ông Du cũng đề nghị các tỉnh, thành phố tiếp tục có chính sách huy động, khuyến khích các tổ chức kinh tế, xã hội và cá nhân tham gia công tác quản lý, giám sát, giáo dục và giúp đỡ người được tha tù trước thời hạn chấp hành nghiêm các quy định của pháp luật, ổn định cuộc sống.