Nằm cách trung tâm thành phố Hà Nội khoảng 45 km về phía Tây Nam và cách trung tâm huyện Mỹ Đức 8km, quần thể hồ Tuy Lai trải rộng hơn 26,5 km2 được tạo nên bởi các dải núi đá vôi, một số hang động, thung lũng, cùng với hàng chục các di tích lịch sử – văn hóa bao gồm đền thờ, chùa, đình tạo nên một không gian đa dạng và nhiều màu sắc.
Hồ Tuy Lai (Mỹ Đức) là sự kết hợp độc đáo giữa núi, trời và sông nước
Hồ Tuy Lai được thiên nhiên ưu đãi với những dải núi đá vôi trùng điệp bao quanh là hồ rộng lớn tạo nên quanh cảnh sơn thủy hữu tình, cùng với hồ Quan Sơn được coi là một “Hạ Long trên cạn”. Chính nhờ vẻ đẹp tự nhiên đó mà hồ Tuy Lai trở thành một danh thắng có tiềm năng khai thác du lịch rất lớn.
Quần thể này bao gồm nhiều chuỗi cảnh quan sinh thái khác nhau, đầu tiên là từ phía thượng nguồn có chuỗi cảnh quan mặt hồ Tuy Lai bắt đầu từ thôn Thượng, xã Thượng Lâm (Mỹ Đức) đến chân núi Hàm Long, chạy dài khoảng10km là nơi mặt nước trong xanh sinh vật phong phú, đa dạng mang nhiều nét đặc trưng riêng biệt.
Quang cảnh hùng vĩ của những dãy núi trùng điệp được bao phủ xung quanh bởi dòng nước trong xanh của hồ Tuy Lai
Cảnh quan còn lại là một dải núi đá vôi tự nhiên có độ dốc lớn, lấn sát hồ nước tạo cảnh quan và không gian hài hòa giữa núi và hồ. Thấp thoáng giữa mặt hồ bao la là hệ thống các đảo nhỏ, có thể khiến người ta liên tưởng đến một Hạ Long huyền ảo. Chính điều này, đã tạo nên vẻ đẹp hấp dẫn của danh thắng hồ Tuy Lai. Ngoài ra, tại đây còn có những vùng xen giữa các dãy núi, tạo thành các thung lũng bằng phẳng, thích hợp cho các hoạt động du lịch khám phá. Với những ưu đãi của tự nhiên đã tạo nên vẻ đẹp hoang sơ, kỳ vĩ, là sự kết hợp hài hòa giữa núi, trời, sông nước nơi đây.
Chùa Hàm Long, một trong những địa điểm tâm linh độc đáo được xây dựng giữa lưng chừng núi Hàm Long hướng ra mặt hồ nước mênh mông.
Không chỉ có vẻ đẹp của tự nhiên thơ mộng, hồ Tuy Lại còn nằm trên vùng đất giàu truyền thống, có nhiều nét đặc sắc về văn hóa tâm linh của người dân các xã (Thượng Lâm, Mỹ Thành, Hồng Sơn và An Mỹ). Trong đó có chùa Hàm Long là ngôi chùa được xây dựng rất lâu đời, nằm lưng chừng núi dưới vách đá thẳng đứng do dân làng thôn Khê Bộ xây dựng. Cách đó không xa là đền Vân Mộng, đây là ngôi đền toạ lạc trên thế đất cao ráo nằm ở giữa hồ, đền được xây dựng từ thời nhà Lý, là nơi diễn ra nhiều hoạt động tâm linh của người dân địa phương. Ngoài ra, trong quần thể hồ Tuy Lai còn có Đình làng Thôn Thượng; đình làng Thượng Lâm; chùa Thượng Lâm; chùa Cảnh Linh Tự… Đồng thời đến với Tuy Lai du khách còn có thể được thăm thú đời sống, các hoạt động sản xuất bình dị của một vùng quê xứ Đoài.
Hoạt động chăn nuôi, sản xuất rất đỗi bình dị của người dân địa phương là điều du khách dễ dàng bắt gặp tại đây
Tuy có cảnh sắc thiên nhiên kỳ thú là thế, song vì nhiều nguyên nhân khách quan và chủ quan, thì danh thắng hồ Tuy Lai vẫn chưa được khai thác hết tiềm năng giá trị của mình để phát triển du lịch sinh thái kết hợp nghỉ dưỡng. Đặc biệt là hệ thống giao thông còn chưa được đầu tư phát triển. Để thăm quan dọc bên hồ các phương tiện chỉ có thể di chuyển trên tuyến đê bao bảo vệ hồ bằng đất, vào mùa mưa tương đối lầy lội và khó khăn trong việc di chuyển. Chính vì vậy chưa thu hút được nhiều du khách đến tham quan vãn cảnh hồ.
Điều kiện giao thông còn hạn chế là một trở ngại với sự phát triển du lịch tại danh thắng hồ Tuy Lai
Có thể nói vẻ đẹp hoang sơ mà hùng vĩ của quần thể hồ Tuy Lai luôn mang đến cho ta cảm giác thật thoải mái và yên lành giữa những lo toan bộn bề của cuộc sống. Vẻ đẹp tiềm ẩn của núi rừng hồ Tuy Lai, Mỹ Đức có tiềm năng và thế mạnh để phát triển nhiều loại hình du lịch hấp dẫn, đặc biệt là du lịch sinh thái và du lịch nghỉ dưỡng nếu được đầu tư phát triển một cách đúng mức.