Hướng đến môi trường dịch vụ điều trị nghiện ma tuý nhân văn, hiệu quả

 

 

Đây là mô hình đầu tiên tại Việt Nam có sự tham gia của lực lượng công an hành chính cấp phường, xã trong việc giới thiệu, kết nối, chuyển gửi người sử dụng ma túy đến với các cơ sở tư vấn và hỗ trợ điều trị tự nguyện tại cộng đồng và các dịch vụ y tế, xã hội và pháp lý liên quan. 

 

Mục tiêu của mô hình là tạo điều kiện cho người sử dụng ma túy sớm được tham gia điều trị và dự phòng, can thiệp HIV, Lao, Viêm gan B/C ngay tại địa bàn sinh sống; góp phần giảm tỷ lệ cai nghiện bắt buộc, giảm hành vi vi phạm pháp luật và cải thiện toàn diện chất lượng cuộc sống của người sử dụng ma túy, người nghiện ma túy.

 

Tại Lễ ra mắt Mô hình “Hỗ trợ tư vấn pháp lý và xã hội, chuyển gửi đối với người tham gia cai nghiện ma tuý trên địa bàn quận Nam Từ Liêm” ngày 23/5, đại diện Văn phòng Chính phủ, Tiến sĩ Nguyễn Cửu Đức, hàm Phó Vụ trưởng Vụ Khoa giáo Văn xã cho biết, đây sẽ là tiền đề để thực hiện các bước đi tiếp theo trong việc xây dựng mô hình “Tòa ma tuý” tại Việt Nam nhằm nâng cao hiệu quả công tác cai nghiện trong thời gian sắp tới.

 

Ông Nguyễn Cửu Đức cho biết thêm, trong Chương trình phòng chống ma túy đến năm 2020, Bộ LĐTBXH phối hợp với TAND tối cao nghiên cứu, triển khai mô hình trợ giúp pháp lý, trợ giúp xã hội theo mô hình “tiền xét xử”, từng bước nhân rộng mô hình Tòa hỗ trợ cai nghiện ma túy.

 

Theo mô hình này, thay vì xét xử những người nghiện ma túy phạm tội phi bạo lực (tàng trữ ma túy bất hợp pháp, lừa đảo, trộm cắp...) tại Tòa hình sự thông thường, người phạm tội được Cơ quan tiền xét xử căn cứ trên các tiêu chí phân loại (phạm tội lần đầu, tội phạm ít nghiêm trọng, tiền sử nghiện ma túy...) để tham gia Chương trình Tòa ma túy (hướng dẫn, giám sát, hỗ trợ người nghiện điều trị nghiện ma túy) với sự tham gia của thẩm phán, cảnh sát, dịch vụ tư vấn điều trị nghiện, tư vấn tâm lý, giám sát cộng đồng để giảm tỷ lệ tái nghiện và tái phạm tội, bảo đảm tối đa quyền của người nghiện ma túy nhưng đồng thời có chế tài xử lý nghiêm khắc nếu họ không tuân thủ quyết định điều trị nghiện của Tòa ma túy.

 

Cũng theo ông Nguyễn Cửu Đức, trước những thành công của mô hình Tòa ma túy trên thế giới cũng như bối cảnh thực tiễn và cơ sở pháp lý tại Việt Nam, việc xây dựng mô hình Tòa ma túy ở nước ta có thể coi là rất cần thiết nhằm tạo ra những đột phá, mang lại hiệu quả thiết thực đối với công tác cai nghiện. Thông qua nhiều nghiên cứu và khảo sát cho thấy, khi áp dụng mô hình Tòa ma tuý tại Việt Nam sẽ được gọi tên là “Chương trình hỗ trợ, tư vấn, chuyển gửi, điều trị, cai nghiện ma túy có sự tham gia của Tòa án”. Do đó, sau khi Mô hình “Hỗ trợ tư vấn pháp lý và xã hội, chuyển gửi đối với người tham gia cai nghiện ma túy” tại Việt Nam được triển khai thí điểm thành công, sẽ có những bước đi tiếp theo với sự tham gia của Tòa án.

 

 

Anh Nguyễn Đình Hưng (tổ 4, phường Cầu Diễn, Quận Nam Từ Liêm) cho biết, anh đã cai nghiện ma túy thành công cách đây 10 năm. Thời đó, việc cai nghiện gặp khó khăn hơn bây giờ rất nhiều. Anh phải đối diện với sự kì thị của cộng đồng, gặp khó khăn trong việc tiếp cận các dịch vụ y tế, hỗ trợ việc làm… Với sự ra đời các dịch vụ hỗ trợ cai nghiện như hiện nay, theo anh Hưng là rất cần thiết - vừa tạo cảm giác thân thiện cho người cai nghiện, vừa dễ dàng tiếp cận và sử dụng các dịch vụ điều trị, cai nghiện ma túy và phục hồi toàn diện tại cộng đồng. 

 

Ông Phùng Quang Thức, Chi cục trưởng Chi cục phòng chống tệ nạn thành phố Hà Nội cho biết, kì vọng của mô hình là tăng cường sự phối hợp liên ngành trong các cơ quan chuyên môn của thành phố để tiếp cận sớm với người nghiện ma túy, đưa họ vào mô hình điều trị với góc độ can thiệp về chuyên môn. Công tác quản lý về công tác cai nghiện ma túy cũng đòi hỏi nâng cao chất lượng và hiệu quả cai nghiện ma túy hiện nay. 

 

Điểm mới của mô hình là có sự tham gia của lực lượng thi hành pháp luật, cụ thể là công an các cấp phường xã tham gia vào mô hình không chỉ dưới cương vị hành chính mà còn dưới vai trò là người hỗ trợ, khiến cho mô hình mang điểm mới đó là sự thân thiện đối với người sử dụng/nghiện ma túy tại cộng đồng – điều này rất quan trọng trong việc khuyến khích họ tiếp cận với các dịch vụ tư vấn và điều trị phù hợp với mong muốn, nhu cầu của từng cá nhân. Từ đó, mô hình sẽ cùng lúc giúp thúc đẩy các dịch vụ điều trị tự nguyện tại cộng đồng được phát triển và nhân rộng một cách chuyên nghiệp, bài bản, góp phần tạo điều kiện hơn nữa giúp người sử dụng ma tuý cũng như cộng đồng dân cư được tư vấn và tháo gỡ được các vấn đề liên quan đến sử dụng ma tuý trong bối cảnh phức tạp như hiện nay. 

Có thể nói rằng, hoạt động của mô hình là nội dung mới, lĩnh vực khó, phức tạp, nhưng với sự quyết tâm và sự chỉ đạo quyết liệt của các lãnh đạo, các cấp, các ngành và sự vào cuộc của quận, các phường, tổ dân phố, nhân dân trên địa bàn quận, mong rằng Mô hình sẽ đạt được những kết quả tích cực để trợ giúp cho đối tượng là người sử dụng ma túy, góp phần làm tốt công tác phòng chống tệ nạn xã hội, xây dựng môi trường, cuộc sống ngày càng tốt đẹp hơn.