Tại hội thảo các giải pháp huy động vốn đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng TPHCM, Phó đoàn Đại biểu Quốc hội TPHCM Trần Du Lịch cho biết, đến năm 2020, TP cần khoảng 500.000 tỉ đồng đầu tư cơ sở hạ tầng nhưng nguồn vốn đầu tư hiện nay rất khó khăn. Ông Lịch cho rằng TP phải tự kiếm thêm nguồn vốn để phát triển hạ tầng.
“Quỹ đất đô thị như con gà đẻ trứng vàng nhưng đang bị thất thoát, nhà công và đất công chưa được sử dụng như một nguồn lực để phát triển đầu tư. Chúng ta phải xã hội hóa, dựa vào nguồn đất công để thực hiện đổi đất lấy hạ tầng. Tận dụng các doanh nghiệp nhà nước hay các công ty đầu tư làm “vốn mồi” để huy động các nguồn lực khác”, ông Lịch đề xuất.
Kẹt xe, ngập lụt là nỗi ám ảnh của người dân TP
Theo ông Lịch, hướng phát triển của thành phố là một đô thị - cảng biển với các cảng lớn như Cát Lái, Hiệp Phước nhưng hạ tầng kết nối không đồng bộ. “Trừ chủ nhật ra thì ngày nào đường Đồng Văn Cống cũng kẹt xe kinh khủng gây bất lợi cho doanh nghiệp. Phát triển cảng biển nhưng đầu tư giao thông của mình quá chậm, nhiều bất cập. Làm đường Vành đai trong hiện cũng không giải quyết được”, ông Lịch dẫn chứng.
Trong khi đó, PGS TS Nguyễn Khắc Quốc Bảo - Đại học Kinh tế TPHCM - cho rằng cần dựa vào các nguồn lực xã hội để phát triển thành phố. Ông cho biết tổng lượng tiền bao gồm vàng, ngoại tệ và tiết kiệm cá nhân của người dân ở TP rất lớn, ước tính khoảng trên 30 tỉ USD. Do đó, cần phải tìm cách dẫn nguồn tiền này vào đầu tư các công trình cơ sở hạ tầng.
Theo ông Bảo, nếu huy động được nguồn tiền trong dân thì đó sẽ là nguồn lực quan trọng để đầu tư xây dựng thành phố. TP cần nguồn vốn lớn để phát triển hạ tầng nhưng vẫn bó buộc trong cơ chế tài chính hiện nay thì không thể làm được. Bên cạnh đó, nợ công gần chạm mức nguy hiểm thì việc xin vốn trung ương là rất khó.
Ông Bảo cho rằng TP phải huy động nguồn vốn nhàn rỗi trong nhân dân thông qua việc phát hành trái phiếu chính quyền địa phương. “Muốn người dân lựa chọn loại trái phiếu này thì TP phải tạo dựng được niềm tin khi phát hành. Đồng thời, phải xây dựng chính quyền đô thị với việc được phân cấp mạnh, có quyền tự chủ ngân sách”, TS Bảo nói.
Nhiều chuyên gia cho rằng huy động nguồn vốn rất lớn của người dân qua trái phiếu chính quyền địa phương là một giải pháp khả thi và được nhiều quốc gia trên thế giới thực hiện thành công. Tuy nhiên, ông Lê Hoàng Châu - Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP HCM – cho rằng cần phải tính toán kỹ lưỡng.
“Trước đây cũng mua trái phiếu nhưng chỉ để làm kỷ niệm vì lợi nhuận hàng năm thấp hơn ngân hàng rất nhiều. Vì vậy, người dân sẽ không chọn trái phiếu làm kênh đầu tư nếu lợi nhuận thấp. Phải tính toán cho người dân có lợi thì mới huy động vốn từ nguồn này. Người dân mua trái phiếu mà nhiều năm sau, giá trị không tăng được bao nhiêu thì rất khó để thu hút nguồn vốn này”, ông Châu phân tích và đề xuất giá trị trái phiếu tăng lên ít nhất phải ngang bằng lãi suất tiền gửi tiết kiệm.
Ông Sử Ngọc Anh, Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư, cũng trăn trở về cách thức huy động nguồn lực từ trong dân để phát triển hạ tầng. Theo ông Anh, hình thức đổi đất lấy hạ tầng đã phát huy hiệu quả nhưng nguồn đất ngày càng hiếm. Nhiều khu đất, chủ đầu tư chưa nộp tiền sử dụng nên cần có cơ chế cho họ hoán đổi số tiền này qua việc xây dựng cơ sở hạ tầng.
Ông Trần Vĩnh Tuyến - Phó Chủ tịch UBND TP - ghi nhận và cảm ơn những ý kiến đóng góp tâm huyết của các chuyên gia trong việc tìm giải pháp huy động nguồn vốn đầu tư cho cơ sở hạ tầng của TP. Ông cho biết sẽ chuẩn bị đề án về huy động vốn để tham mưu cho Thành ủy, UBND TP. TP cũng sẽ kiên trì đề xuất, kiến nghị với trung ương cơ chế đặc thù để tháo gỡ khó khăn.