Các hội nghị lần này có ý nghĩa rất quan trọng, đánh dấu bước ngoặt lịch sử của ASEAN với quyết định của các nhà Lãnh đạo ASEAN về hình thành Cộng đồng ASEAN vào ngày 31/12/2015 và thông qua Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025 làm cơ sở và khuôn khổ cho liên kết ASEAN trong 10 năm tới.
Lãnh đạo 10 quốc gia ASEAN biểu thị tình đoàn kết
Trong bài phát biểu tại khai mạc, Thủ tướng nước chủ nhà Malaysia Najib Tun Abdul Razak nhấn mạnh, ngày 22/11 sẽ là ngày mà mọi người dân ASEAN đang đón đợi và tự hào, ngày mà các nhà lãnh đạo ASEAN sẽ chính thức tuyên bố hình thành Cộng đồng ASEAN vào ngày 31 tháng 12 năm 2015.Chia sẻ về các định hướng phát triển của ASEAN, Thủ tướng Najib Razak nhấn mạnh ASEAN sẽ tiếp tục củng cố và phát huy các thành tựu đã đạt được, làm sâu sắc hơn liên kết nội khối, nâng cao năng lực ứng phó chung của ASEAN trước nhiều thách thức đang đặt ra. Đặc biệt khi trở thành Cộng đồng, ASEAN phải có hành động nhiều hơn nữa nhất là trong tăng cường hợp văn hóa, giao lưu nhân dân, tìm ra các giải pháp hiệu quả cho ứng phó với các vấn đề về môi trường, các giải pháp đảm bào hòa bình, an ninh, các thách thức hiệu quả ứng phó với vấn đề về ô nhiễm môi trường, phòng chống thiên tai, thảm họa, khủng bố, chủ nghĩa cực đoan….
Thủ tướng nước chủ nhà Najib Razak phát biểu
Đề cập tới vấn đề Biển Đông, nhấn mạnh tới việc ASEAN kêu gọi các bên liên quan tự kiềm chế và tránh các hành động nhằm làm phức tạp thêm tình hình và leo thang căng thẳng ở Biển Đông, Thủ tướng Najib Razak nhấn mạnh: “ASEAN cần hành động nhiều hơn nữa trên bình diện quốc tế theo một phương thức rõ ràng là khi chúng ta cùng nhau hành động, chúng ta sẽ hùng mạnh hơn các quốc gia đơn lẻ. Những hành động đó bao gồm cả việc duy trì hòa bình, an ninh và ổn định ở Biển Đông. Chúng ta kêu gọi các bên liên quan tự kiềm chế và không có các hành động làm phức tạp thêm tình hình hoặc làm leo thang căng thẳng.” -
Tại hội nghị, các nhà lãnh đạo ASEAN hoan nghênh kết quả triển khai lộ trình xây dựng Cộng đồng ASEAN (2009-2015), đề cao ý nghĩa của việc hình thành Cộng đồng ASEAN 2015, coi đó là dấu mốc lịch sử trong tiến trình liên kết khu vực, đánh dấu bước chuyển mình chiến lược của ASEAN và khởi đầu cho một giai đoạn phát triển mới ở tầm cao hơn của ASEAN. Các nhà lãnh đạo ASEAN nhấn mạnh xây dựng Cộng đồng ASEAN là một tiến trình liên tục, nhất trí rằng ASEAN cần tiếp tục củng cố và đưa liên kết ASEAN lên tầm cao mới trên cơ sở tiếp nối và phát huy các thành tựu đã đạt được. Theo đó, các nhà lãnh đạo ASEAN đã thông qua Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025 và ba Kế hoạch Tổng thể triển khai Tầm nhìn trên 3 trụ cột với chủ đề "ASEAN 2025: Cùng vững vàng tiến bước", định hướng và tạo cơ sở và khuôn khổ cho liên kết của ASEAN trong 10 năm tới.
Thủ tướng Malaysia đón Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng
Phát biểu tại phiên họp toàn thể, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nhấn mạnh: “ việc hình thành Cộng đồng ASEAN 2015 có ý nghĩa lịch sử, thể hiện nhận thức chung và quyết tâm của các quốc gia thành viên ASEAN trong việc nâng liên kết và hợp tác lên tầm cao mới, phản ánh sự trưởng thành mạnh mẽ của Hiệp hội sau 48 năm phát triển, khẳng định giá trị của đoàn kết, thống nhất và vai trò trung tâm của ASEAN…”. Về giai đoạn phát triển tiếp theo, Thủ tướng chia sẻ nhận thức chung xây dựng Cộng đồng ASEAN là một tiến trình liên tục và việc thông qua Tầm nhìn ASEAN 2025 và các kế hoạch triển khai cụ thể tại hội nghị này sẽ định hướng và tạo thuận lợi cho ASEAN liên kết sâu rộng hơn, đóng vai trò quan trọng hơn ở khu vực. Bên cạnh thành công, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cho rằng ASEAN đang phải đối mặt với nhiều thách thức từ bên ngoài cũng như những hạn chế của chính ASEAN; do đó, trong thời gian tới, ASEAN cần phát huy xung lực mới cũng như các giá trị và phương cách ASEAN, kết hợp hài hòa lợi ích quốc gia với lợi ích chung của các nước trong khu vực.
Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng gặp Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe bên lề hội nghị
Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nhấn mạnh một số ưu tiên và trọng tâm của ASEAN, bao gồm có biện pháp và nguồn lực thích đáng triển khai hiệu quả Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025 và các Kế hoạch tổng thể trên từng trụ cột, tăng cường đoàn kết, thống nhất lập trường chung, nâng cao năng lực, phát huy vai trò trung tâm của ASEAN, nhất là xử lý những thách thức lớn đối với hòa bình, an ninh và phát triển ở khu vực cũng như trong quan hệ với các đối tác đối thoại, tiếp tục dành ưu tiên cao cho việc duy trì hòa bình và ổn định ở khu vực, trong đó có vấn đề Biển Đông.
"Thưa quý vị, một trong những thách thức an ninh nghiêm trọng nhất đối với khu vực chúng ta hiện nay là những diễn biến ngày càng phức tạp ở Biển Đông. Việc bảo đảm hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn, tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông là lợi ích và trách nhiệm chung của ASEAN cũng như các nước trong và ngoài khu vực; thể hiện uy tín và vai trò trung tâm của ASEAN. Chúng tôi đề nghị ASEAN chúng ta cùng với Trung Quốc cam kết không theo đuổi - không có hành động quân sự hóa ở Biển Đông; Tăng cường trao đổi và thúc đẩy Trung Quốc thực hiện đầy đủ, hiệu quả Tuyên bố của các bên về ứng xử ở Biển Đông (DOC), trước mắt tập trung cụ thể hóa Điều 5; trao đổi thực chất, sớm thông qua Bộ Quy tắc COC" - Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng phát biểu.
Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng tiếp đại diện thương mại Hoa Kỳ
Ngay sau phiên họp toàn thể, đã diễn ra Lễ ký kết Công ước ASEAN về chống buôn bán người, đặc biệt là phụ nữ và trẻ em. Lễ ký kết Tuyên bố hình thành Cộng đồng ASEAN 2015, Tuyên bố Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025 diễn ra vào ngày mai, 22/11 với sự chứng kiến của Lãnh đạo các nước Đối thoại và Tổng Thư ký Liên hợp quốc.