Ngôi miếu 500 tuổi
Những chuyện kể linh thiêng về ngôi miếu cổ ở làng Phong Nam 500 năm tuổi vẫn còn đó. Cụ Văn Hóa (99 tuổi) cho biết: “Xưa làng này có 4 ngôi miếu cổ nằm ở tứ phương 4 hướng của làng. Mỗi ngôi miếu thờ một vị thần, mỗi thần quay về một hướng khác nhau để bảo vệ dân làng tránh khỏi những tai ương, cũng như tà thuật của ma quỷ. Đến nay ngôi miếu này là ngôi miếu cổ còn lại duy nhất, tính ra miếu này cũng “thọ” ngót 500 năm rồi.”
Gia phả một số dòng họ trong làng cũng chép rằng, ngôi làng có một ngôi miếu cổ này được người xưa lập ra để thờ thần nông, một vị thần trông coi mùa màng. Hàng năm cứ vào ngày 2/7 (âm lịch) dân làng Phong Nam tổ chức cúng bái, cầu xin những điều may mắn, mùa màng tốt tươi.
Ngôi miếu cổ làng Phong Nam mang nhiều chuyện kỳ bí
Theo những ghi chép còn sót lại thì trước kia ngôi miếu cổ được làm bằng gỗ trắc, trên miếu lợp loại ngói mà chỉ chùa cổ ngày xưa mới có. Sau khi chiến tranh kết thúc, ngôi miếu bị cán bộ huyện phá dỡ trước sự nuối tiếc của dân làng, biết được sự linh thiêng của ngôi miếu nên người dân dựng lại miếu bằng tre, nứa. Năm 1995 được sự quyên góp của dân làng nên ngôi miếu được xây lại như ngày nay.
Các vị cao niên trong làng cho biết, từ xa xưa những người trong làng rất tin vào sự linh thiêng của miếu này, niềm tin ấy được các thế hệ cha ông liên tiếp truyền lại cho con cháu từ đời này qua đời khác, ngôi miếu tồn tại hàng trăm năm trên làng cổ Phong Nam này, trải qua nhiều biến cố lịch sử, sự tàn phá của con người và thiên nhiên, ngôi miếu trở thành vị thánh thành hoàng làng, là sự kết tinh tinh khí của dân làng, là nơi linh thiêng và thanh tịnh.
Nhiều câu chuyện kỳ bí, linh thiêng của ngôi miếu chỉ những ai sống và từng chứng kiến mới tin được, những chuyện không tưởng nhưng có thật luôn được người dân nơi đây khẳng định và lan truyền đến tận ngày nay.
Những câu chuyện khó tin
Còn nhớ, thời kỳ sau khi Mỹ chiếm được Quảng Nam- Đà Nẵng đã nhanh chóng xây dựng đồn bốt, lập căn cứ nhằm chia rẽ dân cư để dễ dàng cai trị. Làng Phong Nam chính là nơi chúng nhận ra được tầm quan trọng của chiến lược nên sau khi xem xét địa thế chúng nhận ra rằng chính địa điểm nơi có ngôi miếu cổ là nơi lý tưởng nhất để lập đồn bốt, căn cứ địa chiến thuật. Mỹ đã cho phá tất cả những gì gây cản trở, kể cả những ngôi chùa, miếu mạo có ảnh hưởng đến việc xây dựng đồn bốt của chúng. Ban đầu chúng cho lính đến phá miếu nhưng điều kỳ lạ là mỗi lần có người định trèo lên chặt cây thì đều có chung cảm giác hoa mắt, chóng mặt, có người cảm thấy như có ai đó đang níu chân hoặc đạp cho rơi xuống đất, nên không thể phá miếu được. Cay cú, Mỹ cho xe tăng và pháo nã liên tục vào miếu nhưng điều kỳ lạ là mỗi khi xe tăng chạy gần tới thì lái xe vội vàng lao ra ngoài nôn mửa, mặt mũi tái nhợt đi và phải dừng lại. Kỳ lạ hơn nữa những quả pháo mà quân Mỹ dùng để bắn vào miếu đều đột nhiên bị hư hỏng không thể sử dụng được. Quá hoảng sợ vì nghĩ đây là ngôi miếu thiêng nên quân Mỹ đành đã từ bỏ hẳn ý định. Sau khi quân Mỹ rút khỏi vùng đất này, khu vực quanh ngôi miếu cổ trở thành vùng căn cứ kháng chiến của quân và dân miền Trung. Nhiều căn hầm bí mật được xây dựng, nhiều bãi chông ngầm cũng được người dân bố trí ở đây.
Cụ Văn Hóa cho biết: “Sau khi quân Mỹ hoảng sợ trước sự linh thiêng của ngôi miếu chúng bỏ chạy tán loạn về phía nam của làng lập đồn bốt ở đó, hàng ngày chúng chỉ cho quân đi tuần qua đây lục soát chứ không dám bắn phá vào miếu. Vì thế nhiều hầm bí mật của ta ngay bên cạnh miếu được giấu kín. Lực lượng kháng chiến của ta được an toàn”. Do là ngôi đình linh thiêng nên quân và dân làng Phong Nam đã quyết định đào 3 căn hầm ngay bên cạnh miếu nơi gốc cây chim chim để tránh bom đạn đồng thời là nơi căn cứ địa kháng chiến. Ba căn hầm có ngách ăn thông với nhau. Cụ Hóa nhớ lại, có lần tại ngôi miếu này có 12 chiến sĩ việt cộng đang hoạt động dưới hầm thì bị quân Mỹ phát hiện, chúng cho quân ném rất nhiều lựu đạn xướng hầm nhưng tuyệt nhiên chỉ có hai quả phát nổ làm 4 chiến sĩ của ta bị thiệt mạng, số còn lại vì mìn không nổ mà chạy thoát thân được.
Cụ ông Văn Hóa, người hiểu tường tận về sự tích ngôi miếu
Ông Lê Đức Chờ, cựu bí thư xã Hòa Châu người từng được giao nhiệm vụ gài mìn để phá miếu kể: “Ngày trước tôi làm công tác bí thư xã Hòa Châu, trong thời kỳ chống mỹ tôi là cán bộ đưa tin cho bộ đội, từng tham gia nhiều trận đánh ác liệt tại mảnh đất nơi đây. Chứng kiến nhiều sự việc kỳ lạ tại ngôi miếu này. Chuyện Mỹ gài bom, mìn phá miếu mà không nổ tôi cũng chứng kiến rồi”.
Ông Chờ cũng cho biết, vào thời kỳ kháng chiến ác liệt nhất, tổng thống Ngô Đình Diệm vì tin vào sự linh thiêng của ngôi miếu mà nhiều lần đi qua đây đều dừng xe trước miếu để thắp hương khấn vái. Không những thế, những năm 1967- 1968 ngôi miếu cổ này từng là nơi chứng kiến nhiều đợt oanh kích khốc liệt của máy bay Mỹ. Điều lạ lùng là dù bị trúng nhiều bom đạn của Mỹ nhưng ngôi miếu không bị hề gì. Nhiều cành cây bị gãy, thân và gốc cây bị bom cày nát nhưng một thời gian sau lại trở nên xanh tốt bình thường, rễ cây vươn ra bám chi chít bao quanh ngôi miếu.
“Sau khi đất nước hoàn toàn giải phóng, được sự chỉ thị của cấp trên, chúng tôi phải phá bỏ tất cả những ngôi miếu, chùa chiền trong làng để dân làng không tin vào những điều mê tín dị đoan. Dù là một ngôi miếu cổ, rất linh thiêng nhưng cũng nằm trong số những ngôi miếu bị phá bỏ. Ban đầu cán bộ kháng chiến lập phương án đánh mìn làm sập miếu và làm đổ cây chim chim bên cạnh. Tôi được cấp trên giao nhiệm vụ đánh mìn ở gốc cây chim chim sát bên ngôi miếu, chính tay tôi là người kiểm tra quả bom đó, nó còn mới và hoạt động hiệu quả. Vậy mà, sau khi quả bom được đặt vào vị trí, tôi nhấn nút thì quả bom lại không nổ, tôi thử lại nhiều lần thì không lần nào quả bom phát nổ?”. Ông Chờ nhớ lại sự việc kỳ lạ đến khó tin này.
Ông Chờ kể chuyện ngôi miếu cổ bị đánh bom nhưng không sập
Sau lần đó, người dân ở đây phản đối việc phá hoại ngôi miếu, quyết tâm bảo tồn ngôi miếu cổ và cây chim chim cổ thụ. Năm 1995 ngôi miếu được người dân quyên góp trùng tu xây dựng lại.