Lá chắn mùa mưa bão

Đã 71 tuổi, từng chứng kiến không biết bao nhiêu cơn bão đổ bộ vào đất liền, ông Trần Xuân Lâm, ở xã Đa Lộc, huyện Hậu Lộc cho biết: "Vùng biển ở xã Đa Lộc trước đây chỉ là một bãi triều trơ trọi. Cứ mỗi lần thủy triều lên hay gió bão vào, nước biển cứ thế xô thẳng vào thân đê, đe dọa trực tiếp tới làng mạc, dân cư bên trong; người dân cứ phải sống thấp thỏm lo âu. Có những năm bão lớn, tuyến đê bị bị sóng biển tàn phá, nước biển tràn qua xâm thực khiến nhà cửa của người dân bị ngập, hư hại, đồng ruộng xác xơ. Khoảng hơn 10 năm trở lại đây, rừng ngập mặn đã phủ kín cửa biển, tạo thành một "bức tường xanh" vững chắc, giúp bà con không phải lo âu mỗi khi có tin báo bão" - ông Lâm nhớ lại.

Rừng ngập mặn ở xã Đa Lộc, huyện Hậu Lộc

Là người trực tiếp tham gia trồng rừng ngập mặn, ông Vũ Bá Lĩnh, Bí thư Đảng ủy xã Hoằng Châu, huyện Hoằng Hóa khẳng định, trồng rừng ngập mặn là một chương trình đúng đắn, thiết thực, đã làm thay đổi toàn bộ đời sống, môi trường nơi cửa sông, cửa biển không chỉ quê ông mà còn nhiều xã trên địa bàn huyện. 

Theo ông Lĩnh không có con đê nào vững chãi, chắc chắn như những cánh rừng ngập mặn. "Năm 1996, một cơn bão lớn đổ bộ vào Hoằng Châu. Đê biển bị hư hỏng nặng, toàn bộ vùng nuôi trồng thủy sản của người dân ở bãi nổi Cồn Trường bị sóng biển kèm theo cát san phẳng. Thời điểm đó, rừng ngập mặt chưa có. Đến năm 2017, huyện Hoằng Hóa tiếp tục hứng chịu một cơn bão lớn, lúc này rừng ngập mặt ở Hoằng Châu đã phát triển xanh tốt, tạo thành một bức tường chắn gió, sóng biển nên vùng nuôi trồng thủy sản không bị vùi lấp, đặc biệt tuyến đê của xã không bị hư hại gì. Lúc đầu, việc trồng rừng ngập mặn gặp vô vàn khó khăn, cây chết rất nhiều. Sau hàng chục năm trồng mới, trồng bổ sung, những cánh rừng ở Hoằng Châu mới được hình thành, phát triển khỏe mạnh như bây giờ. Hiện toàn xã có 115 ha, trong đó có tới 50 ha rừng sú, vẹt trồng từ năm 1996 được xem là rừng giống của tỉnh Thanh Hóa" - ông Lĩnh kể.

Ông Vũ Văn Trung, Phó Chủ tịch UBND xã Đa Lộc, huyện Hậu Lộc cho biết, vùng biển của xã Đa Lộc đã có dự án trồng rừng từ năm 1987 do Hội Chữ thập đỏ tỉnh Thanh Hóa và các tổ chức Phi chính phủ tài trợ, tuy nhiên cũng chỉ trồng rải rác. Từ năm 1996, việc trồng rừng mới được triển khai rầm rộ. Đến nay, toàn tuyến đê biển dài khoảng 5 km của Đa Lộc đều được phủ xanh bởi những rừng cây sú, vẹt, bần chua.

"Toàn xã hiện có 412 ha rừng ngập mặn, rừng gần như phủ kín mặt đê biển của xã. Nơi mỏng nhất khoảng 600m, nơi dày nhất khoảng 1,5 km chạy từ đê ra biển. Nhờ "bức tường xanh" này mà sóng có lớn đến mấy khi vào bờ cũng phải dịu êm. Trong những năm qua khu vực nào có rừng bao bọc, đê biển được bảo vệ tuyệt đối trước sóng biển, triều cường" - ông Trung nói.

Không chỉ tạo ra "vành đai xanh" vững chắc ngăn chặn sóng biển và triều cường, làm giảm thiểu rủi ro thiên tai, cải tạo môi trường vùng biển, những cánh rừng ngập mặn tại Thanh Hóa còn đang mang lại sinh kế bền vững cho nhiều người dân không có công ăn việc làm, giúp nhiều gia đình vươn lên phát triển kinh tế dưới những tán rừng.

Ông Vũ Văn Đỉnh, Chủ tịch UBND xã Đa Lộc cho biết thêm, mỗi khi thủy triều rút, hàng chục người dân ven biển lại kéo nhau ra rừng ngập mặn để "săn" cá còi, cá nác hoa, cua, cáy... dưới những gốc cây sú, vẹt. Đây là những thủy sản có giá trị dinh dưỡng cao, người dân ven biển có thể kiếm được 100.000 - 200.000 đồng. Thậm chí, nhiều người có hôm gặp may kiếm được 300.000 - 500.000 đồng. Nghề này có thể khai thác quanh năm, vì thủy sản sinh sôi nảy nở rất nhiều và đa dạng theo các mùa. Đây được xem là nghề của người dân nghèo vùng cửa biển hơn chục năm qua. Mưu sinh dưới những tán rừng ngập mặn giúp người dân có nguồn thu nhập, vơi bớt khó khăn trong cuộc sống.

"Ngoài mưu sinh dưới những cánh rừng ngập mặn, nghề nuôi ong lấy mật ở Đa Lộc cũng rất phát triển. Toàn xã có gần 100 hộ nuôi ong, với số lượng đàn khoảng gần 1.000. Hằng năm, cứ mỗi mùa hoa sú, vẹt, bần chua... nở rộ từ tháng 4 đến tháng 7, hàng trăm hộ dân trong xã và nhiều địa phương khác trong tỉnh mang hàng chục ngàn đàn ong về đặt ven rừng để chúng lấy mật. Mỗi vụ hoa như thế, những người nuôi ong có thể thu được cả tấn mật. Ngoài hương vị đặc trưng của loài hoa rừng ngập măn, theo những người nuôi ong có kinh nghiệm, mật ong từ hoa sú, vẹt có thể hỗ trợ chữa bệnh đại tràng, dạ dày rất tốt. Xã Đa Lộc hiện đang xây dựng thương hiệu mật ong rừng ngập mặn là sản phẩm đạt chuẩn OCOP của địa phương. Hợp tác xã nuôi ong cũng được thành lập để người dân trao đổi kinh nghiệm, nâng cao thương hiệu sản phẩm, nâng cao giá trị thu nhập cho người dân" - ông Đỉnh cho hay.